Trong khi dịch bệnh Covid-19 vẫn phức tạp thì sốt xuất huyết trỗi lên và gây các biến chứng nguy hiểm.
Các bệnh viện Nhi đồng ở TPHCM liên tục tiếp nhận các ca bệnh nhi bị sốt xuất huyết.
Nguy hiểm khi trẻ mắc sốt xuất huyết
Bé C. L. M. Y. 28 ngày t.uổi, ngụ ở Cà Mau, được chuyển lên BV Nhi đồng Thành phố HCM từ bệnh viện địa phương. Khai thác bệnh sử ghi nhận bệnh 3 ngày sốt, nôn ói, ọc sữa 4-5 lần/ngày, tiêu phân sệt có lẫn ít m.áu, ngày thứ 3 trẻ đừ, xuất hiện nhiều chấm xuất huyết da, nhập bệnh viện địa phương ghi nhận trẻ đừ, bú ít, sốt môi hồng, thở đều, mạch rõ 130 lần/phút, chi ấm, tim đều, phổi không ran, bụng mềm, gan to 2cm dưới bờ sườn, thóp phẳng. Test nhanh kháng nguyên dương tính với sốt xuất huyết.
Tại đây các bác sĩ chẩn đoán trẻ sốt xuất huyết nặng, tổn thương gan nặng, rối loạn đông m.áu nặng, xuất huyết tiêu hóa. Trẻ được truyền dịch, truyền m.áu, truyền tiểu cầu, huyết tương tươi đông lạnh, vitamin K1, điều trị hỗ trợ gan.
BS CK2 Nguyễn Minh Tiến – Phó Giám Đốc Bệnh Viện Nhi Đồng Thành Phố HCM cho biết, bệnh viện đã cấp cứu cho nhiều trẻ sốc sốt xuất huyết, thậm chí có trẻ nhũ nhi dưới 1 t.uổi.
Đặc điểm các bệnh nhi này là các cháu quá nhỏ bệnh nặng diễn biến khó lường, lại không biết diễn đạt ngoài quấy khóc bứt rứt, sốt cao, lấy đường truyền khó khăn..
Trong đại dịch Covid-19, bác sĩ Tiến lưu ý, khi trẻ sốt kèm theo quấy khóc, bứt rứt, lăn trở khó chịu hoặc li bì, lơ mơ, c.hảy m.áu cam, m.áu răng hoặc ói ra m.áu, tiêu phân đen, đỏ, tay chân lạnh, nằm một chỗ không chơi, bỏ bú, bỏ ăn uống thì cha mẹ nên đưa trẻ tới các cơ sở y tế.
Một trẻ sơ sinh mắc Covid-19 tại BV Nhi đồng thành phố.
Phân biệt sốt xuất huyết với Covid-19
TS.BS Nguyễn Minh Tuấn- Trưởng khoa Sốt xuất huyết và Huyết học Bệnh viện Nhi Đồng 1, TP.HCM cho biết sốt xuất huyết và Covid-19 đều là các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Sốt xuất huyết do virus Dengue truyền bệnh qua trung gian muỗi vằn Aedes aegyptie. Còn Covid-19 do virus SARS CoV-2 truyền bệnh qua ho, hắt hơi và giọt b.ắn. Cả hai đều có một số triệu chứng giống nhau có thể dễ gây nhầm lẫn như sốt, đau đầu, đau nhức mình mẩy.
Khi nhiễm Covid-19, người bệnh thường có các triệu chứng của đường hô hấp như ho, hắt hơi, đau họng, nghẹt mũi, chảy nước mũi, mất khứu giác, mất vị giác, tức ngực hoặc tiêu chảy, khi diễn tiến nặng sẽ dẫn đến khó thở, suy hô hấp, suy đa cơ quan.
Ngược lại, khi sốt xuất huyết, người bệnh thường có da và kết mạc sung huyết, các biểu hiện xuất huyết da và niêm mạc như chấm xuất huyết ngoài da, c.hảy m.áu mũi, đau bụng, nôn ói, khi diễn tiến nặng sẽ dẫn đến sốc, xuất huyết nặng, suy đa cơ quan.
Phụ huynh cần lưu ý bệnh sốt xuất huyết thường có 3 giai đoạn:
Giai đoạn sốt (3-5 ngày đầu của bệnh): Trẻ thường sốt rất cao khó giảm dù được dùng thuốc hạ sốt, mệt mỏi, đau nhức mình mảy, buồn nôn, chán ăn, da sung huyết.
Giai đoạn nguy hiểm (từ ngày 3-ngày 6 của bệnh): Giai đoạn này thường xảy ra khi người bệnh bắt đầu hết sốt, nhưng không cảm giác khỏe hơn, tươi tỉnh hơn mà xuất hiện các dấu hiệu nặng như: đau bụng, nôn ói nhiều, lừ đừ, bứt rứt, vật vã, tay chân mát lạnh, tiểu ít, xuất huyết bất thường nhất là ở niêm mạc như c.hảy m.áu mủi, nôn ra m.áu, c.hảy m.áu răng, xuất huyết â.m đ.ạo, đi cầu phân đen…
Giai đoạn phục hồi(thường từ ngày 7 của bệnh): trẻ hết sốt, tổng trạng tươi tỉnh hơn, thèm ăn trở lại, tiểu nhiều, không đau bụng và nôn ói; ngoài da có thể có phát ban hồi phục.
Để chẩn đoán phân biệt chắc chắn sớm giữa nhiễm Covid-19 và sốt xuất huyết cũng phải dựa vào xét nghiệm. Trong nhiễm Covid-19, xét nghiệm tìm kháng nguyên SARS-CoV-2 dương tính. Còn trong sốt xuất huyết, xét nghiệm m.áu thấy bạch cầu giảm, tiểu cầu giảm, kháng nguyên virus Dengue (NS1) dương tính.
Khi chăm sóc trẻ nhiễm sốt xuất huyết tại nhà, cha mẹ cần lưu ý trong giai đoạn 1 – 2 ngày đầu của sốt, cho trẻ uống nhiều nước, dùng thuốc hạ sốt paracetamol với liều 10 – 15 mg ứng với mỗi kilogram cân nặng (ví dụ: trẻ 10 kg dùng 100 – 150 mg paracetamol) khi nhiệt độ trên hoặc bằng 39 độ C. Có thể kết hợp lau mát khi trẻ sốt cao. Liên lạc các số điện thoại tư vấn sức khỏe để nhờ hỗ trợ khi không đi khám được.
Từ ngày 3 – 5 của bệnh trở đi, nếu diễn tiến bệnh của trẻ có cải thiện, bé vẫn chơi, chịu ăn uống khá, không đau bụng, không nôn ói, tiểu nhiều, có thể tiếp tục theo dõi thêm tại nhà. Tiếp tục cho trẻ uống nhiều nước, ăn những thức ăn mềm, lỏng dễ tiêu hóa như cháo, súp, sữa.
Nếu trẻ vẫn tiếp tục sốt cao vào ngày 3 – 5 của bệnh trẻ vẫn không cải thiện cần liên hệ bác sĩ tư vấn hỗ trợ.
Triệu chứng khác nhau giữa sốt xuất huyết và Covid-19
Virus gây sốt xuất huyết và Covid-19 có thể khiến người bệnh gặp các triệu chứng tương tự ở giai đoạn đầu như sốt, đau đầu.
Covid-19 là bệnh truyền nhiễm chủ yếu lây truyền qua các giọt b.ắn nhỏ tạo ra khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc thở. Trong khi đó, sốt xuất huyết là bệnh nhiệt đới thường xảy ra khi chuyển mùa.
Khởi phát ban đầu của cả hai bệnh đều có các triệu chứng giống nhau. Hai bệnh này đều do virus gây ra và có một số dấu hiệu phổ biến, bao gồm sốt, ớn lạnh, ho, cảm lạnh, đau họng, đau nhức cơ thể và suy nhược dữ dội. Do đó, ban đầu, bạn có thể nhầm lẫn giữa 2 bệnh này.
Cách virus lây lan
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ , cả sốt xuất huyết và Covid-19 đều có thể có những triệu chứng nhẹ, tự khỏi và bệnh nhân có thể tự phục hồi tại nhà. Tuy nhiên, chúng cũng có thể diễn biến nghiêm trọng, khiến bệnh nhân t.ử v.ong.
Bệnh sốt xuất huyết do một trong 4 loại virus liên quan gây ra là virus Dengue 1, 2, 3 và 4. Vì vậy, một người có thể bị nhiễm virus Dengue nhiều lần trong đời. Virus sốt xuất huyết lây sang người qua vết đốt của muỗi nhiễm bệnh, chủ yếu là muỗi Aedes aegypti.
Trong khi đó, Covid-19 là bệnh đường hô hấp do SARS-CoV-2 gây ra. Hiện các nhà khoa học vẫn chưa phát hiện liệu các kháng thể được tạo ra từ n.hiễm t.rùng SARS-CoV-2 có thể bảo vệ chống lại bệnh hay không. Virus gây bệnh Covid-19 lây lan chủ yếu qua các giọt b.ắn đường hô hấp được tạo ra khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện.
Cả hai bệnh không liên quan t.uổi tác. Bất kỳ ai ở mọi lứa t.uổi đều có thể bị mắc Covid-19 hoặc sốt xuất huyết. Bệnh nhân mắc các bệnh mạn tính tiềm ẩn khác nhau như tim, bệnh thận hoặc tiểu đường có nhiều nguy cơ bị biến chứng hơn.
Bệnh sốt xuất huyết không lây trực tiếp từ người này sang người khác. Trong khi đó, virus gây Covid-19 rất dễ lây lan, nếu các biện pháp phòng ngừa như đeo khẩu trang, khử trùng, giãn cách, không được thực hiện.
Sốt xuất huyết được coi là có nguy cơ cao hơn đối với những người sống ở các khu vực nhiệt đới. Covid-19 có thể tấn công con người bất cứ địa điểm nào.
Virus sốt xuất huyết do muỗi lây lan trong khi SARS-CoV-2 lây qua giọt b.ắn khi nói, ho, hắt hơi. Ảnh: IndiaTimes .
Phân biệt triệu chứng
Theo India Times, Covid-19 có thể xuất hiện các triệu chứng phổ biến bao gồm sốt cao, ớn lạnh, ho, cảm lạnh, đau họng, khó thở, nhức đầu, đau cơ, mệt mỏi và suy nhược dữ dội. Các triệu chứng thông thường của bệnh sốt xuất huyết bao gồm sốt rất cao, đau đầu dữ dội, đau khớp và cơ bắp.
Thời gian ủ bệnh của Covid-19 có thể kéo dài đến 14 ngày, trung bình là 4-5 ngày kể từ khi tiếp xúc virus. Trong khi đó, sốt xuất huyết có thời gian khởi phát lâu hơn và thậm chí xuất hiện muộn nhất là 22-25 ngày sau khi tiếp xúc virus.
Một trong những triệu chứng ban đầu của sốt xuất huyết là suy nhược và đau đầu. Hầu hết bệnh nhân sốt xuất huyết đều gặp các triệu chứng về đường tiêu hóa là buồn nôn và tiêu chảy.
Nếu bạn đang có các triệu chứng như khó thở, đau ngực và khó thở, mất vị giác và khứu giác, đó không phải là bệnh sốt xuất huyết. Các triệu chứng này có liên quan Covid-19.
Vì Covid-19 là bệnh về đường hô hấp, một số triệu chứng như viêm và kích ứng cổ họng, thay đổi giọng nói và ho có thể xuất hiện. Các triệu chứng này không phổ biến ở bệnh nhân sốt xuất huyết.
Người bệnh sốt xuất huyết cũng có thể xuất hiện các nốt mẩn đỏ trên cơ thể, từ cánh tay đến mặt. Trong khi đó, các nốt này không có ở bệnh nhân Covid-19.
Đặc biệt, nếu nhiều thành viên trong gia đình bạn đều có các triệu chứng tương tự, khả năng cao đó là Covid-19 vì nó rất dễ lây, trong khi sốt xuất huyết không lây qua đường hô hấp.
Ngoài ra, Covid-19 về bản chất nghiêm trọng và phức tạp hơn nhiều, có thể gây ra các biến chứng đe dọa tính mạng.
Ở người bệnh sốt xuất huyết, các dấu hiệu cảnh báo biến chứng nặng bao gồm: Đau bụng; nôn (ít nhất 3 lần trong 24 giờ); c.hảy m.áu mũi hoặc nướu; nôn ra m.áu; cảm thấy rất mệt, bồn chồn hoặc cáu kỉnh.
Trong khi đó, các dấu hiệu chuyển nặng ở bệnh nhân Covid-19 bao gồm: Khó thở; đau dai dẳng hoặc tức ngực; nhầm lẫn, không tỉnh táo; da, môi hoặc móng tay màu nhợt nhạt.
Sốt là triệu chứng phổ biến ở cả người mắc Covid-19 và sốt xuất huyết. Ảnh: Asianetnews.
Làm gì khi bị sốt nghi do Covid-19 hoặc sốt xuất huyết?
Bất kể lý do gây sốt là gì, bạn có thể điều trị tại nhà trước. Bạn không cần nhập viện nếu có các triệu chứng nhẹ của sốt xuất huyết hoặc Covid-19.
Thông thường, các biến chứng của bệnh sốt xuất huyết bắt đầu sau 5-6 ngày kể từ khi bị sốt. Covid-19 cũng có thể có biến chứng sau 3-4 ngày bị sốt.
Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 phức tạp và thời tiết giao mùa, việc đồng nhiễm (tức là mắc cả Covid-19 và sốt xuất huyết) là yếu tố nguy cơ cao. Chúng còn có thể kéo dài thời gian hồi phục và gây ra nhiều biến chứng cho người bệnh.
Dưới đây là một số cách để ngăn ngừa nguy cơ đồng nhiễm và bảo vệ bạn an toàn:
– Tiếp tục tuân theo các biện pháp phòng Covid-19 phù hợp, bao gồm đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên và tránh những nơi đông người.
– Không sử dụng nước tại các nguồn có thể dẫn đến ô nhiễm và là nơi sinh sản của muỗi.
– Sử dụng thuốc chống muỗi và mặc quần áo kín.
– Thực hiện chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh để tăng cường khả năng miễn dịch, bảo vệ sức khỏe.
Khu vực nào có nguy cơ lây lan virus khi nới lỏng giãn cách?Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, để sống chung an toàn với Covid-19 thời gian tới, người dân sẽ cần lưu ý về độ bao phủ vaccine tại những nơi mình đi đến.