Suy giáp là bệnh lý tuyến giáp hoạt động kém hiệu quả, sản xuất hormon không đủ nhu cầu của cơ thể.
Suy giáp cần được phát hiện càng sớm càng tốt do bệnh diễn biến âm thầm và ngày càng nặng hơn.
Tuyến giáp hoạt động yếu ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, gây rối loạn chức năng sinh lý, hoạt động của nhiều cơ quan trên cơ thể.
Suy giáp có thể dẫn đến t.ử v.ong trong thời gian ngắn.Việc chậm trễ phát hiện có thể làm giảm khả năng điều trị.
Suy giáp là bệnh lý tuyến giáp hoạt động kém hiệu quả, sản xuất hormon không đủ nhu cầu của cơ thể.
Chức năng của tuyến giáp
Tuyến giáp là một tuyến nội tiết nhỏ nằm dưới da, ở phía trước cổ, ở hai bên và trước khí quản. Tuyến giáp có hình dạng giống cánh bướm với thùy phải và trái ở hai bên khí quản, eo ở giữa.
Tuyến giáp sản xuất và giải phóng một số hormone nhất định gồm: thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3). Các hormon này có vai trò chính trong kiểm soát tốc độ trao đổi chất và sử dụng năng lượng. Ngoài ra, tuyến giáp còn bài tiết calcitonin tham gia điều hòa nồng độ calci trong m.áu. Hormon giáp làm tăng quá trình trao đổi chất ở hầu hết các mô trong cơ thể.
Chức năng của tuyến giáp là:
Làm tăng hoạt động tế bào, tăng cường chuyển hóa glucid làm tăng đường huyết và tăng cường chuyển hóa lipid tạo năng lượng cho cơ thể hoạt động, gây giảm cân.
Tác động lên hoạt động tuyến s.inh d.ục và tuyến sữa.
Tăng nhịp tim, tăng lưu lượng m.áu qua tim, tăng hô hấp để cung cấp oxy cho sự chuyện hóa ở các mô cơ quan.
Tăng cường hoạt động của bộ não và hệ thần kinh.
Tác dụng trên sự tăng trưởng và phát triển của cơ thể, đặc biệt là bộ não.
Duy trì ổn định lượng canxi trong m.áu.
Tác động lên hệ tiêu hóa, tim mạch.
Có vai trò quan trọng trong sự phát triển của xương và giúp cơ thể đạt được khối lượng xương đỉnh vào t.uổi trưởng thành.
Nguyên nhân gây suy giáp
Gồm có 3 nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng suy giáp:
Teo tuyến giáp là nguyên nhân phổ biến nhất. Tuyến giáp bị teo lại khi tuyến giáp không sản xuất đủ hormon giáp để cung cấp cho cơ thể. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do di truyền, tác động của thuốc hoặc bệnh viêm tuyến giáp. Suy giáp thường được gây ra chủ yếu bởi teo tuyến giáp.
Viêm tuyến giáp tự miễn Hashimoto, Bệnh có thể xảy ra cùng với một số bệnh tự miễn khác như: thiếu m.áu ác tính, đái tháo đường, teo tuyến thượng thận, xơ gan, nhược cơ, viêm khớp dạng thấp, suy buồng trứng…
Đây cũng bệnh vô cùng nguy hiểm có thể ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe bệnh nhân, gây ra rất nhiều biến chứng như bướu cổ, bệnh tim mạch, tâm thần kinh, phù niêm và có thể gây dị tật bẩm sinh khi mang bầu. Vì thế , nếu không điều trị bệnh một cách nhanh chóng và triệt để thì sẽ gây ra các hậu quả nặng nề.
Thứ phát sau điều trị cường giáp bằng phẫu thuật hoặc Iod phóng xạ, sau phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp do u lành hoặc ác tính,…
Những nguyên nhân khác. Biến chứng sau điều trị cường giáp, người bệnh bị ảnh hưởng bởi phẫu thuật, đồng hóa trị. Thiếu i-ốt trong chế độ ăn hằng ngày. Suy giáp bẩm sinh. Thứ phát sau khi bị bệnh ở tuyến yên hoặc vùng dưới đồi.
Triệu chứng lâm sàng khi bị suy giáp
Do tuyến giáp là tuyến nội tiết quan trọng của cơ thể nên khi có những triệu chứng suy giáp sẽ ảnh hưởng lớn đến chuyển hóa nên khi có hiện tượng suy giáp sẽ có những biểu hiện lâm sàng khá rõ ràng. Đó là những hội chứng liên quan đến hầu hết các bộ phận cũng như chức năng của các cơ quan trong cơ thể.
Cụ thể là hội chứng giảm chuyển hóa, hội chứng da và niêm mạc biểu hiện với phù niêm, lưỡi to bè ra hai bên, da dày, những biểu hiện tim mạch, nhịp tim chậm, huyết áp thấp, thần kinh tâm thần bị rối loạn, chán ăn, tiêu hóa giảm, mệt mỏi, ngủ nhiều, tóc khô rụng, nhu cầu sinh lý giảm….
Với sự phát triển của y học hiện đại ngày nay thì có rất nhiều cách chữa suy giáp hiệu quả và làm giảm đi các biến chứng nguy hiểm của bệnh.
Phương pháp điều trị suy giáp
Sử dụng hoormon thay thế. Vì suy giáp là tình trạng thiếu hụt lượng hormon giáp nên sử dụng hormon thay thế là biện pháp chính trong cách chữa bệnh suy giáp.
Hormon thay thế là loại thuốc có tính chất tương đồng với lượng hormon mà chính tuyến giáp gây ra. Thuốc này sẽ giúp bù đắp lại lượng hormon mà bị thiếu, giúp cân bằng lại cơ thể và làm giảm đi các triệu chứng của căn bệnh này.
Các thuốc thay thế hormon thông thường sẽ được uống vào lúc sáng, trước bữa ăn. Ngoài ra có một số loại thuốc được sử dụng theo dạng tiêm, phụ thuộc vào sự chỉ định của bác sĩ.
Ở giai đoạn đầu điều trị, người bệnh sẽ được tái khám sau khoảng 6-8 tuần và thực hiện các xét nghiệm m.áu để xem xét được các hiệu quả ban đầu để điều chỉnh lượng thuốc nếu cần thiết. Khi có được liều lượng điều trị phù hợp thì bác sĩ có thể giảm tần suất tái khám của người bệnh xuống còn khoảng 6 tháng/lần hoặc một năm/lần.
Một số loại thuốc thay thế hormon được sử dụng phổ biến cho người trưởng thành bao gồm: Liothyronine, Levothyroxine, Liotrix, … . Số lần sử dụng thuốc sẽ phụ thuộc vào thời gian có tác dụng của thuốc.
Với trường hợp trẻ bị suy giáp bẩm sinh thì bệnh sẽ có biểu hiện ngay từ khi còn đang bú mẹ hoặc ở độ t.uổi thanh thiếu niên. Với trường hợp này thì thuốc Thyroxin là nhóm thuốc được áp dụng chủ yếu.
Xét nghiệm lấy m.áu gót chân trẻ sơ sinh có thể phát hiện được bệnh gì?
Lấy m.áu gót chân trẻ sơ sinh xét nghiệm được bệnh gì là thắc mắc của rất nhiều bà mẹ khi đang có thai hoặc chuẩn bị sinh.
Bác sĩ Dương Ngọc Vân, Bệnh viện Đa khoa Medlatec cho biết, một số nhóm bệnh như bệnh lý bẩm sinh (thiếu men G6PD, bệnh rối loạn nội tiết chuyển hóa,…), bệnh lý liên quan đến hemoglobin, bệnh lý rối loạn chuyển hóa thường không biểu hiện rõ ràng ở trẻ sơ sinh.
Vì vậy, việc phát hiện, chẩn đoán sớm các bệnh này gặp nhiều khó khăn. Những trường hợp phát hiện thông qua triệu chứng đa số đều thuộc giai đoạn nặng, khả năng điều trị khỏi và phục hồi hoàn toàn rất thấp.
Lấy m.áu gót chân xét nghiệm cho trẻ sơ sinh chính là phương pháp hiệu quả để phát hiện sớm các bệnh lý bẩm sinh. (Ảnh minh họa)
Lấy m.áu gót chân xét nghiệm cho trẻ sơ sinh là phương pháp hiệu quả để phát hiện sớm các bệnh lý bẩm sinh. Một số bệnh lý bẩm sinh thường được xét nghiệm gồm:
Thiếu hụt men G6PD
Men Glucose-6-Phosphate Dehydrogenase (G6PD) có nhiệm vụ duy trì tính bền vững của màng tế bào, đặc biệt là màng hồng cầu trong việc chống lại các chất oxy hóa từ nguồn thức ăn hay thuốc uống, hay các tác nhân gây hại từ bên ngoài môi trường khác.
Khi bị thiếu men G6PD, các tế bào hồng cầu bị phá vỡ dẫn đến tán huyết (hay còn gọi là tan m.áu). Khi đó, lượng hầu cầu sẽ không đủ và người bệnh có nguy cơ bị thiếu m.áu. Triệu chứng điển hình là tình trạng vàng da, vàng mắt ở trẻ.
Tuy nhiên, nhiều trường hợp thiếu men G6DP ở giai đoạn sơ sinh không gây ra bất cứ triệu chứng nào. Nếu không được phát hiện sớm, tình trạng thiếu hụt men sẽ nặng hơn và khó tránh khỏi ảnh hưởng đến sự phát triển trí não trong tương lai. Những thương tổn này là không hồi phục.
Suy giáp bẩm sinh
Tuyến giáp là tuyến nội tiết giữ nhiệm vụ điều hòa sự phát triển của các cơ quan và thúc đẩy hoạt động tế bào. Suy giáp bẩm sinh tức là khi chức năng tuyến giáp hoạt động kém hiệu quả, hoặc không có tuyến giáp, dẫn đến không sản xuất đủ lượng hormone để cung ứng cho nhu cầu cơ thể.
Những trẻ bị suy giáp bẩm sinh nguy cơ cao thiểu năng trí tuệ và chậm phát triển chiều cao và vàng da kéo dài. Chính vì vậy mà ngay khi mới sinh ra, trẻ cần được lấy m.áu gót chân xét nghiệm bệnh suy giáp nhằm phát hiện sớm và có biện pháp điều trị kịp thời để giúp bé phát triển bình thường.
Tăng tuyến thượng thận bẩm sinh
Mặc dù rất hiếm gặp những vẫn có trường hợp trẻ bị tăng tuyến thượng thận bẩm sinh do di truyền. Nếu b.é g.ái bị mắc bệnh này thì bộ phận s.inh d.ục sẽ phát triển theo hướng nam giới và việc điều trị có thể kéo dài suốt đời.
Do đó, việc thực hiện lấy m.áu gót chân xét nghiệm ở giai đoạn sơ sinh là cách để các bậc phụ huynh phát hiện những bệnh lý nguy hiểm này và bảo vệ con toàn diện nhất.
Thời điểm lý tưởng
Phương pháp xét nghiệm lấy m.áu gót chân được thực hiện đối với trẻ sơ sinh từ 2 – 7 ngày t.uổi. Theo các chuyên gia thì thời điểm lý tưởng nhất để lấy m.áu xét nghiệm gót chân cho trẻ là lúc bé đủ 48-72 giờ sau khi sinh. Vào thời điểm này, kết quả xét nghiệm không chỉ có độ chính xác cao mà còn giúp bé phát hiện các bất thường càng sớm càng tốt.
Các bậc phụ huynh cần lưu ý với những trường hợp sinh non, xét nghiệm lấy m.áu gót chân sẽ được thực hiện trước khi bé đủ 20 ngày t.uổi. Nếu em bé nhà bạn cần phải truyền m.áu sau sinh thì xét nghiệm lấy m.áu gót chân có thể thực hiện sau 3 tháng.
Đối với các cơ sở y tế không đủ điều kiện thực hiện xét nghiệm thì cha mẹ có thể yêu cầu nhân viên bệnh viện lấy mẫu. Sau đó, mẫu m.áu sẽ được gửi đến các cơ sở có triển khai dịch vụ xét nghiệm này để tiến hành kiểm tra.
