Mặc dù chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ trong các bệnh lý về tiêu hóa, nhưng bệnh viêm ruột đang là một thách thức trong điều trị với các bác sĩ vì chưa có loại thuốc điều trị dứt điểm. Kiểm soát nhiễm khuẩn tiêu hóa không tốt sẽ gây ra nhiều bệnh nặng nề.
Bệnh viêm ruột. (Ảnh minh họa)
Không chủ quan với nhiễm khuẩn tiêu hóa nhẹ
PGS, TS Nguyễn Thị Vân Hồng, khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, viêm ruột là bệnh có tính chất tự miễn, tức là cơ thể tự tạo ra kháng thể chống lại vi khuẩn. Khi có nhiễm khuẩn tiêu hóa nhẹ thì cơ thể có thể tự điều chỉnh được hoặc bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng kháng sinh điều trị. Nhưng nếu không điều trị dứt điểm tổn thương thì hệ thống miễn dịch cơ thể khi chống lại vi khuẩn gây nhiễm khuẩn sẽ chống cả ruột của mình, xuất hiện căn bệnh viêm ruột.
Đây là bệnh chiếm tỷ lệ nhỏ trong các bệnh về tiêu hóa, với tỷ lệ tại các nước phát triển chỉ khoảng 3-5 người/100 nghìn dân. Việt Nam chưa có con số thống kê chính thức nhưng ghi nhận gia tăng số ca mắc trong những năm gần đây nhờ sự phát triển của phương pháp nội soi, chẩn đoán hình ảnh và bác sĩ có kiến thức sâu hơn về bệnh lý này.
“Ngày xưa, hãn hữu chúng tôi mới gặp một ca viêm ruột thì hiện nay, tại khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Bạch Mai chúng tôi tiếp nhận trung bình 10 ca đến khám trong một tuần và có 2-3 ca phải nhập viện điều trị”, BS Vân cho hay.
Bệnh viêm ruột là tổn thương viêm gồm hai bệnh hay gặp là viêm loét đại trực tràng xuất huyết và bệnh crohn. Tổn thương viêm nếu không được xử trí sớm thì với viêm loét đại trực tràng sẽ gặp biến chứng xuất huyết gây ra đợt n.hiễm t.rùng nặng, suy giảm miễn dịch, xuất huyết dẫn tới suy kiệt. Những viêm loét này ở thể gây tổn thương hầu hết đại tràng thì nguy cơ ung thư cao.
Trong khi đó, bệnh crohn là tổ chức xơ tăng sinh nhiều gây ra hẹp lòng ruột làm cho xuất hiện biến chứng hẹp ruột và phải mổ cấp cứu. Khi tổn thương ăn sâu vào thành ống tiêu hóa gây ra viêm phúc mạc ruột phải mổ cấp cứu. Nếu không điều trị khi xảy ra biến chứng sẽ phải phẫu thuật cắt từng đoạn ruột.
Triệu chứng lâm sàng của bệnh viêm ruột là phân nhầy m.áu, tiêu chảy, sút cân, n.hiễm t.rùng, đau bụng có kèm dấu hiệu bán tắc ruột gầy sút cân, đau quanh h.ậu m.ôn hoặc có chảy mủ.
Bệnh viêm ruột thường khởi phát từ những viêm nhiễm đường tiêu hóa, khiến cho chất lượng cuộc sống người bệnh không cao, thi thoảng phải nhập viện vì đau bụng. Nếu chẩn đoán sớm, bệnh chỉ diễn biến tổn thương phần dưới đại tràng. Tuy nhiên, thường bệnh nhân hay đến viện ở giai đoạn muộn và bắt đầu xuất hiện tổn thương viêm loét đại trực tràng xuất huyết.
Nhiều bà mẹ bổ sung lợi khuẩn sai cách
Trong hệ tiêu hóa của người cũng có rất nhiều vi sinh vật, các vi khuẩn, lợi khuẩn. Được gọi chung là microbiota với số lượng lên tới hơn 100 triệu tỷ (1014) nghĩa là lớn hơn rất nhiều so với tổng số lượng các tế bào trong cơ thể. Nếu có một cách nào đó kết nối các vi sinh vật này với nhau thì chiều dài của chúng sẽ vượt quá 2,5 lần chu vi quả đất.
PGS, TS Đào Văn Long, Chủ tịnh Hội đồng sáng lập Viện Nghiên cứu và Đào tạo Tiêu hóa, Gan mật cho biết hệ vi khuẩn chí đường ruột (microbiome) là những hệ vi sinh vật nằm trong đường tiêu hóa, được chia làm hai loại là lợi khuẩn probiotic và vi khuẩn có hại. Hàng loạt các bệnh lý như nhiễm tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa… bắt nguồn từ sự mất cân bằng giữa hai quần thể vi sinh vật.
PGS, TS Đào Văn Long cảnh báo về tình trạng sử dụng bổ sung lợi khuẩn không đúng cách.
GS Long cho rằng, probiotic có thể có ích đối với những tình huống gây căng thẳng cho cơ thể, thí dụ như là làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh tiêu chảy sau khi tiếp xúc với những vi khuẩn gây bệnh, hoặc bổ sung vi khuẩn bình thường cho ruột sau khi bệnh nhân sử dụng kháng sinh…
Tuy nhiên, trong đời sống ứng dụng nhiều như hiện nay, không ít bà mẹ hay sử dụng lợi khuẩn cho con mình nhưng lại sử dụng sai cách. “Mỗi lợi khuẩn chỉ có tác dụng cho một số bệnh, triệu chứng nhất định. Người táo bón, béo phì, trầm cảm… sẽ dùng lợi khuẩn khác nhau chứ không thể cứ sử dụng lợi khuẩn chung chung được”, PGS Long cho hay.
Các bác sĩ cũng phân tích, nguyên nhân gây ra tình trạng bệnh lý viêm đường ruột gia tăng là thói quen ăn uống vệ sinh không bảo đảm, mất cân bằng dinh dưỡng… Việc phòng bệnh đường ruột khó vì cơ chế bệnh không thật sự rõ. Tuy nhiên, nếu kiểm soát tốt nhiễm khuẩn tiêu hóa và có chế độ dinh dưỡng vệ sinh, không xuất hiện bệnh lý tiêu hóa thì nguy cơ bệnh lý viêm ruột ít xuất hiện.
TRẦN NGUYÊN
Theo Nhân dân
Sử dụng dầu chiên có thể làm trầm trọng hơn các bệnh về đường ruột
Món ăn chiên rán được rất nhiều người yêu thích, tuy nhiên, các nhà khoa học mới đây đã tìm thấy sự liên quan của việc dùng dầu chiên có thể khiến tình trạng các bệnh về đường ruột trầm trọng hơn rất nhiều.
Thực phẩm chiên trong dầu thực vật được sử dụng phổ biến trên toàn thế giới, nhưng nghiên cứu về ảnh hưởng sức khỏe do kỹ thuật nấu ăn này phần lớn không đưa ra được kết luận và chỉ tập trung vào những người khỏe mạnh.
Lần đầu tiên, các nhà khoa học về thực phẩm UMass Amherst bắt đầu kiểm tra tác động của việc tiêu thụ dầu chiên đối với bệnh viêm ruột (IBD) và ung thư ruột kết trên động vật.
Trên bài báo của họ, trong Nghiên cứu phòng chống ung thư, nghiên cứu sinh tiến sĩ Jianan Zhang – tác giả chính, cùng phó giáo sư Guodong Zhang và giáo sư, trưởng bộ phận Eric Decker thấy rằng, cho con chuột đang bị viêm đại tràng sử dụng thêm dầu chiên có nguy cơ làm tăng cường phát triển khối u, rò rỉ trong đường ruột và khiến vi khuẩn độc hại lây lan hoặc di chuyển vào m.áu.
“Những người bị viêm đại tràng hoặc ung thư ruột kết nên biết về nghiên cứu này”, Jianan Zhang nói.
Món viên bột đậu chiên falafel được nhiều người yêu thích có thể khiến tình trạng bệnh về đường ruột trầm trọng hơn.
Guodong Zhang của phòng thí nghiệm khoa học thực phẩm tập trung vào việc phát hiện ra các mục tiêu tế bào mới trong điều trị ung thư ruột kết và làm thế nào để giảm nguy cơ mắc bệnh IBD, nhấn mạnh rằng thông điệp họ gửi đến không phải là dầu chiên có thể gây ung thư.
Thay vào đó, nghiên cứu mới cho thấy rằng sử dụng thực phẩm chiên có thể làm trầm trọng hơn bệnh đại tràng. “Ở Hoa Kỳ, nhiều người mắc các bệnh này, nhưng nhiều người trong số họ vẫn có thể ăn đồ ăn nhanh và đồ chiên”, Guodong Zhang nói. “Nếu ai đó bị IBD hoặc ung thư ruột kết mà vẫn tiếp tục ăn loại thực phẩm này, có khả năng nó sẽ làm cho tình trạng bệnh trở nên diễn biến tiêu cực hơn”.
Các nhà nghiên cứu đã sử dụng một mẫu có thật của dầu canola, trong đó món falafel (viên bột đậu chiên) đã được nấu ở nhiệt độ 325 độ F trong một nồi chiên thương mại tiêu chuẩn tại một quán ăn ở Amherst, Massachusetts. Dầu canola được sử dụng rộng rãi ở Mỹ để chế biến các món chiên.
Decker, một chuyên gia về hóa học lipid đã thực hiện phân tích dầu, trải qua một loạt các phản ứng hóa học trong quá trình chiên đã mô tả các cấu hình axit béo, mức độ axit béo tự do và tình trạng oxy hóa.
Một sự kết hợp giữa dầu chiên và dầu tươi đã được thêm vào chế độ ăn của một nhóm chuột. Nhóm kiểm soát được cho ăn chế độ ăn bột chỉ với dầu tươi trộn vào. Các nhà khoa học đã cố gắng mô phỏng theo đúng chế độ ăn uống của con người.
Được tài trợ bởi Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, các nhà nghiên cứu đã xem xét ảnh hưởng của chế độ ăn uống đối với bệnh viêm đại tràng, tăng trưởng khối u ruột, rò rỉ đường ruột và thấy rằng chế độ ăn dùng nhiều dầu chiên làm cho tình trạng bệnh xấu hơn ở mọi mặt. Các khối u thậm chí còn tăng gấp đôi kích thước so với ban đầu.
Để kiểm tra giả thuyết rằng quá trình oxy hóa axit béo không bão hòa, xảy ra khi dầu được làm nóng và trở thành tác nhân gây viêm, các nhà nghiên cứu đã phân lập các hợp chất phân cực từ dầu chiên. Kết quả rất giống với kết quả từ thí nghiệm trong đó chuột được cho ăn dầu chiên, cho thấy các hợp chất phân cực là nguyên nhân trung gian gây ra các phản ứng viêm.
Trong khi cần nhiều nghiên cứu hơn để thẩm định chính xác nhất, các nhà nghiên cứu hy vọng sự hiểu biết tốt hơn về tác động sức khỏe do dầu chiên sẽ giúp các hướng dẫn chế độ ăn uống và các chính sách y tế công cộng được đúng đắn và khoa học hơn. Đối với những người bị hoặc dễ bị viêm ruột, các nhà nghiên cứu khuyên họ nên hạn chế tối đa đồ ăn chiên rán để bảo vệ sức khỏe.
Hương Giang
Theo: Science Daily/vietQ
