Theo ghi nhận tại các bệnh viện cho thấy, nhiều bệnh nhân mắc sốt xuất huyết được đưa vào viện trong tình trạng nặng, sốc do biến chứng vẫn chưa có dấu hiệu giảm.
Các địa phương đang tăng cường phòng, chống sốt xuất huyết.
Giảm tiểu cầu do nhập viện quá muộn
Theo thống kê từ Bộ Y tế, tích lũy từ đầu năm đến nay cả nước ghi nhận 258.480 trường hợp mắc sốt xuất huyết (SXH), 102 t.ử v.ong. So với cùng kỳ năm 2021 (54.219/21) số ca mắc tăng 4,8 lần, t.ử v.ong tăng 81 trường hợp. Khu vực miền Nam, miền Trung, Tây Nguyên tiếp tục ghi nhận số ca mắc và t.ử v.ong ở mức cao. Khu vực miền Bắc đã ghi nhận sự gia tăng số ca mắc và đã có trường hợp t.ử v.ong.
Riêng tại Hà Nội, theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) thành phố, trong tuần qua có thêm 1.034 trường hợp mắc SXH tại 30 quận, huyện, thị xã. Cộng dồn từ đầu năm 2022 đến nay, Hà Nội ghi nhận 6.779 mắc SXH (tăng gấp 3,2 lần so với cùng kỳ năm 2021), trong đó có 5 trường hợp t.ử v.ong. Ngoài ra, trong tuần qua cũng ghi nhận thêm 48 ổ dịch SXH mới tại 19 quận, huyện…
Đáng lo ngại hơn, số ca nhập viện do mắc SXH nặng, biến chứng cũng đang gia tăng với nguyên nhân chính là do người bệnh nhập viện muộn. Ghi nhận tại một số bệnh viện trên địa bàn Hà Nội, như Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới trung ương, Bệnh viện E, Bệnh viện đa khoa Đống Đa… đều cho biết thời gian gần đây, số ca nhập viện vì SXH nặng đang có chiều hướng gia tăng với những biến chứng nguy hiểm của bệnh.
Thông tin từ Bệnh viện đa khoa Đống Đa cho biết, về trường hợp bệnh nhân mắc SXH có tiểu cầu hạ về 0 hiếm gặp. Cụ thể, 1 tuần trước, bệnh nhân N.Đ.T. (57 t.uổi, ở huyện Thanh Oai, Hà Nội) có dấu hiệu gai rét, mệt nhiều, sốt cao. Tuy nhiên, bệnh nhân không đi thăm khám mà chỉ uống thuốc hạ sốt tại nhà. Sau khi sốt 3 ngày, bệnh nhân đ.ánh răng thấy m.áu tươi chảy ồ ạt. Ngay lập tức, người bệnh được đưa tới cấp cứu tại bệnh viện huyện, xét nghiệm dương tính SXH Dengue, đặc biệt, tiểu cầu về mức 0 G/l. Ông T. được chuyển lên Bệnh viện đa khoa Đống Đa.
Bác sĩ Hà Huy Tình – Phó trưởng khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện đa khoa Đống Đa thông tin, bệnh nhân có nhiều bệnh nền như tăng huyết áp, tiểu đường, gout đã biến chứng u sùi bàn chân. Khi vào viện, bệnh nhân mệt mỏi nhiều, c.hảy m.áu chân răng, c.hảy m.áu tại các khối u sùi chân; chỉ số tiểu cầu là 2 G/l.
Theo các bác sĩ Tình, thông thường số lượng tiểu cầu trung bình của một người khỏe mạnh là từ 150 – 450 G/l; mức nguy hiểm khi tiểu cầu giảm dưới 50; mức nghiêm trọng là 10 – 20. Đối với bệnh nhân nói trên mức tiểu cầu về mức 0 G/l là trường hợp hiếm gặp và vô cùng nguy hiểm. Được biết, sau 4 ngày điều trị, bệnh nhân đã hồi phục và được xuất viện.
Một trường hợp khác, đã xuất viện được vài ngày nhưng vẫn còn mệt mỏi vì nhập viện điều trị SXH trong tình trạng nặng, chị Nguyễn Cẩm Giang (Hà Nội) kể lại: “Cách đây 2 tuần tôi sốt cao nhưng chỉ nghĩ là cảm cúm thông thường nên không đi khám mà ở nhà và uống thuốc hạ sốt. 5 ngày sau, do sức khỏe ngày càng kém, bệnh không thuyên giảm và xuất hiện thêm nhiều triệu chứng khác nên tôi nhập bệnh viện Bệnh Nhiệt đới trung ương. Tại đây, bác sĩ yêu cầu nhập viện vì kết quả xét nghiệm cho thấy tiểu cầu, hồng cầu đều xuống thấp đến mức nghiêm trọng, thậm chí bác sĩ yêu cầu đi vệ sinh tại chỗ, không được rời giường, không được đ.ánh răng vì lo ngại khi có va chạm gây c.hảy m.áu thì cơ thể không thể tự cầm m.áu được. Nhập viện vì SXH là trải nghiệm rất tệ, tôi xuất hiện thêm nhiều triệu chứng như ăn không tiêu, không thể nằm nghiêng người vì phần bụng chướng lên đau. Đi kèm đó là triệu chứng đi tiểu ra m.áu. May mắn thay, nhờ sự chăm sóc của các bác sĩ, tôi cũng đã hồi phục và được xuất viện”.
Bác sĩ Hà Huy Tình lý giải, một trong những sai lầm thường gặp ở bệnh nhân mắc biến chứng SXH, đó là nhập viện muộn vì chủ quan. Người bệnh thường cho rằng giai đoạn sốt là giai đoạn nguy hiểm nhất (khoảng 3 ngày đầu), khi hết sốt tức là cơ thể đã khỏe. Nhưng đối với SXH, suy nghĩ này là hoàn toàn sai lầm, đối với căn bệnh này, thời điểm nguy hiểm nhất lại là khi hết sốt, thường rơi vào ngày thứ 4-7 của bệnh. Trong đó, một trong những biến chứng nguy hiểm và thường gặp là giảm tiểu cầu.
“Khi bị SXH, virus gây bệnh sẽ ức chế khu vực sản xuất tiểu cầu (tủy xương) làm giảm khả năng sản xuất tiểu cầu, các tế bào m.áu bị ảnh hưởng bởi virus khiến số lượng tiểu cầu trong m.áu giảm, cộng thêm các kháng thể được tạo ra trong giai đoạn SXH cũng phá hủy một lượng lớn tiểu cầu… gây nên tình trạng giảm tiểu cầu ở bệnh nhân SXH. Số lượng tiểu cầu trong m.áu giảm sẽ gây tình trạng xuất huyết, m.áu khó đông, khả năng chống n.hiễm t.rùng của người bệnh cũng giảm đi. Do đó, khi người dân mắc SXH cần lưu ý các biểu hiện của giảm tiểu cầu. Ở thể nhẹ, người bệnh có xuất huyết trên da ở cẳng tay cẳng chân, nách, ngực, thắt lưng… Ở thể trung bình, người bệnh có xuất huyết niêm mạc: C.hảy m.áu chân răng, c.hảy m.áu mũi, nôn ra m.áu, đi ngoài có phân đen hoặc m.áu, đi tiểu ra m.áu. Ở nữ có thể có k.inh n.guyệt kéo dài hoặc đến sớm hơn kỳ hạn” – bác sĩ Tình cho biết.
Điều trị cho bệnh nhân mắc sốt xuất huyết tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới trung ương. Ảnh: TL.
Điều trị theo đúng chỉ định, phác đồ để tránh biến chứng
Tại TPHCM, tính từ đầu năm tới ngày 9/10 đã ghi nhận 64.461 ca mắc SXH, tăng 627,6% so với cùng kỳ năm 2021. Thành phố đã có 26 ca t.ử v.ong trong đó 75% số ca t.ử v.ong là người lớn.
Dù tình hình SXH trên địa bàn đang có dấu hiệu giảm nhưng số ca nặng nhập viện vẫn không có dấu hiệu đi xuống. Để hạn chế số ca nặng và t.ử v.ong do SXH, Sở Y tế TPHCM đã quyết định áp dụng mô hình tháp 3 tầng theo kinh nghiệm của điều trị Covid-19 để điều trị bệnh nhân SXH.
PGS.TS Nguyễn Vũ Trung – Viện trưởng Viện Pasteur TPHCM cho biết, SXH Dengue do 4 tuýp huyết thanh của virus dengue gây ra. Nhiễm virus dengue thứ phát có thể làm tăng nguy cơ SXH nghiêm trọng hơn. Theo đó, nói một cách khác, những lần nhiễm virus về sau sẽ khiến người bệnh có thể diễn biến nặng hơn so với lần nhiễm trước đó. Tuy nhiên, việc SXH có diễn biến nặng hơn hay không còn phụ thuộc nhiều vào việc phát hiện, chẩn đoán, điều trị có kịp thời và đúng phác đồ hay không. Hơn hết, công tác phòng, chống SXH cần thường xuyên, lâu dài và rất cần sự chung tay góp sức của người dân, cộng đồng và xã hội.
PGS. TS Trần Đắc Phu – nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) khuyến cáo, khi bị SXH, người bệnh có thể gặp phải nhiều biến chứng nguy hiểm như sốc do mất m.áu, thoát huyết tương, tụt huyết áp đột ngột do mất m.áu và thoát huyết tương nếu không xử trí kịp thời có thể dẫn đến xuất huyết não, rất dễ t.ử v.ong. Từ các biến chứng trên có thể dẫn đến suy tim do c.hảy m.áu liên tục, khiến tim không đủ m.áu tuần hoàn.
Do vậy, khi có sốt cao, người bệnh cần đến bệnh viện thăm khám ngay để được chẩn đoán chính xác và có chỉ định điều trị phù hợp. Đặc biệt là đối tượng người cao t.uổi, người có bệnh nền… khả năng miễn dịch yếu hơn, khi mắc thêm một căn bệnh khác dễ có biến chứng nặng hơn.
Trường hợp điều trị và theo dõi SXH tại gia đình cần phải dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Đặc biệt, lưu ý sử dụng thuốc hạ sốt không được dùng Aspirin, chỉ dùng Paracetamol đơn chất theo chỉ định của bác sĩ.
Số ca mắc sốt xuất huyết có thể lập kỷ lục
Từ đầu năm 2022 đến nay, TP HCM ghi nhận hơn 62.000 trường hợp mắc sốt xuất huyết (SXH). So với cùng kỳ năm 2021, số ca mắc tăng hơn 7 lần, tỉ lệ ca nặng tăng hơn 3,6 lần.
Các chuyên gia dự đoán số ca mắc sẽ cao nhất trong 25 năm trở lại đây.
Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP HCM là bệnh viện tuyến cuối điều trị bệnh nhân SXH nặng ở khu vực phía Nam. ThS-BS Hà Thị Hải Đường, Phó trưởng Khoa Hồi sức tích cực chống độc người lớn (ICU) Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP HCM, cho biết 9 tháng đầu năm có 38.000 trường hợp đến khám mắc SXH. Trong đó có 10.952 bệnh nhân phải nhập viện. Số ca chuyển nặng hơn 1.756 ca. Đến nay đã có 25 bệnh nhân t.ử v.ong vì SXH, trong đó có 3 t.rẻ e.m.
Theo bác sĩ Hà Thị Hải Đường, năm nay, SXH có biểu hiện lâm sàng nặng hơn so với những năm trước. Bệnh nhân vào sốc sớm hơn, tái sốc nhiều hơn, số ca suy gan nặng, xuất huyết nặng cũng tăng. Đáng chú ý, đang có dịch cúm, do đó người lớn t.uổi, có bệnh nền, thai phụ vừa mắc cúm vừa mắc SXH sẽ có thể diễn tiến nặng khi mắc đồng bệnh.
Bệnh nhân sốt xuất huyết nặng được điều trị tích cực tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP HCM
Nói về việc phân tầng điều trị bệnh SXH, bác sĩ Hải Đường cho biết tại khoa chỉ tiếp nhận ca nặng và rất nặng, trong đó 50% bệnh nhân cần hỗ trợ hô hấp và điều trị chuyên sâu. Việc phân tầng điều trị sẽ có chức năng, giới hạn, nhiệm vụ riêng của từng tầng. Hiện Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP HCM có kết nối với các bệnh viện trong khu vực và các tỉnh, thành lân cận, sẵn sàng hỗ trợ về chuyên môn cho các tuyến trong trường hợp cần thiết.
Tương tự, bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Minh Tiến, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Đồng Thành phố (TP HCM), cho biết từ đầu năm đến nay, bệnh viện tiếp nhận hơn 500 ca SXH nặng, trong đó có 2 bệnh nhân t.ử v.ong. Trường hợp t.ử v.ong do nhập viện quá muộn và chuyển viện trong tình trạng rất nặng mà không có sự hội chẩn trước với tuyến trên.
Theo bác sĩ Tiến, số ca SXH nhập viện tích lũy giảm nhưng số ca nặng chuyển đến vẫn tăng. Bác sĩ Tiến cho rằng có thể một mặt do độc lực virus gây bệnh SXH tăng hoặc có thể do công tác truyền thông giáo dục sức khỏe phổ biến hơn, người dân nắm bắt các dấu hiệu chuyển nặng, đưa bé vào bệnh viện sớm hơn, không để tình huống xấu xảy ra ở nhà.
Cũng theo bác sĩ Tiến, bên cạnh tổ chức lực lượng bác sĩ giỏi điều trị các ca mắc SXH nặng, Bệnh viện Nhi Đồng Thành phố còn tổ chức tập huấn cho tuyến dưới để các bác sĩ ở tỉnh tự tin giữ bệnh nhân điều trị với những ca chưa quá nặng; đồng thời tư vấn, hội chẩn chuyên môn từ xa nhằm giúp tuyến dưới giải quyết bệnh nhân tại chỗ, tránh quá tải cho tuyến trên.
