Khoảng 80% người mắc Covid-19 chỉ có một số triệu chứng nhẹ hoặc không triệu chứng, do đó người bệnh cần thoải mái tâm lý, ăn uống đủ chất đủ nước, ngủ nghỉ hợp lý.
Thời gian ủ bệnh của Covid-19
Theo hướng dẫn chẩn đoán và điều trị Covid-19 mới nhất được Bộ Y tế ban hành, thời gian ủ bệnh từ 2-14 ngày, trung bình 5-7 ngày.
Triệu chứng khởi phát Covid-19
Triệu chứng hay gặp là sốt, ho khan, mệt mỏi và đau cơ. Có thể bị đau họng, nghẹt mũi, chảy nước mũi, đau đầu, ho có đờm, nôn và tiêu chảy. Một số trường hợp có biểu hiện rối loạn khứu giác hoặc tê lưỡi.
Diễn biến đối với người mắc Covid-19
Theo Bộ Y tế, hơn 80% bệnh nhân chỉ sốt nhẹ, ho, mệt mỏi, không bị viêm phổi, thường tự hồi phục sau khoảng một tuần. Một số trường hợp không có biểu hiện triệu chứng lâm sàng nào.
Gần 20% bệnh nhân diễn biến nặng, thời gian trung bình từ khi có triệu chứng ban đầu tới khi diễn biến nặng thường khoảng 5-8 ngày.
Các biểu hiện nặng gồm viêm phổi, viêm phổi nặng cần nhập viện… Trong đó khoảng 5% cần điều trị tại các đơn vị hồi sức tích cực với các biểu hiện hô hấp cấp (thở nhanh, khó thở, tím tái, …), hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển, rối loạn đông m.áu, tổn thương vi mạch gây huyết khối và tắc mạch, viêm cơ tim, sốc n.hiễm t.rùng, suy chức năng các cơ quan bao gồm tổn thương thận và tổn thương cơ tim, dẫn đến t.ử v.ong.
Nguy cơ t.ử v.ong xảy ra nhiều ở người cao t.uổi, người suy giảm miễn dịch và mắc bệnh mạn tính kèm theo.
Sau bao lâu sẽ hồi phục?
Thông thường, sau giai đoạn toàn phát 7-10 ngày, nếu không có hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển, bệnh nhân sẽ hết sốt, các dấu hiệu lâm sàng dần trở lại bình thường và khỏi bệnh
Ở t.rẻ e.m triệu chứng lâm sàng khác gì người lớn?
Ở t.rẻ e.m, đa số biểu hiện lâm sàng nhẹ hơn người lớn hoặc không có triệu chứng. Các dấu hiệu thường gặp ở t.rẻ e.m là sốt và ho, hoặc các biểu hiện viêm phổi nặng dẫn tới t.ử v.ong. Một số trẻ có tổn thương viêm đa cơ quan giống bệnh Kawasaski: sốt; ban đỏ hoặc xung huyết giác mạc, hoặc phù nề niêm mạc miệng, bàn tay, chân; suy tuần hoàn; biểu hiện tổn thương chức năng tim và tăng men tim; rối loạn tiêu hóa; rối loạn đông m.áu và tăng các chỉ số viêm cấp.
Phụ nữ mang thai mắc Covid-19 có triệu chứng gì khác?
Hiện chưa có bằng chứng khác biệt về biểu hiện lâm sàng của Covid-19 ở phụ nữ mang thai.
Cần chuẩn bị những gì khi cách ly F0 tại nhà?
Theo hướng dẫn Sở Y tế TP HCM,người bệnh nên chuẩn bị nhiệt kế đo thân nhiệt. Nếu có điều kiện nên trang bị thêm máy đo nồng độ oxy trong m.áu tại nhà. Ngoài ra, theo Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Thu Anh, Giám đốc Quốc gia Viện Nghiên Cứu Y khoa Woolcock Việt Nam, nên chuẩn bị thuốc hạ sốt, dung dịch bù nước oresol cho người bệnh, các quạt gió để tăng thông khí tại nhà, dung dịch sát khuẩn để vệ sinh các bề mặt phòng lây nhiễm tại gia đình…
F0 nên làm gì trong thời gian theo dõi tại nhà?
Theo bác sĩ Thu Anh, người bệnh nên tự cách ly trong phòng riêng, mở cửa sổ để tăng thông gió, đeo khẩu trang. Uống nhiều nước, uống oresol để bù nước. Tập thể dục nhẹ nhàng. Xem các chương trình giải trí, thư giãn. Ghi lại ngày đầu tiên xuất hiện triệu chứng. Khi nằm ngủ hay nghỉ ngơi, có thể nằm nghiêng hoặc nằm sấp nếu tư thế này làm cho bạn thấy dễ chịu.
Ngoài ra nên đo nhịp thở bằng cách đặt bàn tay lên ngực, thư giãn, thở đều và đếm số lần lồng ngực nhô lên trong một phút. Nếu số lần lồng ngực nhô lên nhiều hơn 24 lần thì cần liên hệ nhân viên y tế hoặc hotline để được hỗ trợ đưa đến bệnh viện. Sử dụng thiết bị kiểm tra độ bão hòa oxy để kiểm tra ít nhất 3-4 lần mỗi ngày.
Khi nào cần đưa đi cấp cứu?
Theo bác sĩ Thu Anh, nếu có 9 dấu hiệu sau cần gọi cấp cứu đưa ngay đến bệnh viện điều trị Covid-19 hoặc bệnh viện gần nhất.
Các dấu hiệu cần chú ý gồm: Độ bão hòa oxy trong m.áu dưới 94%, nhịp thở nhiều hơn 24 lần mỗi phút; đau ngực, cảm giác thắt ngực, khó thở khi vận động; không thể nói đầy đủ câu, bị lẫn lộn về thời gian và địa điểm, da xanh, môi nhợt; không tự đi, không tự cầm nắm, ăn uống được hoặc lạnh đầu ngón tay, ngón chân.
Nhân viên y tế đến phòng một F0 tại Bệnh viện Dã chiến để đo thân nhiệt hàng ngày. Ảnh: Hữu Khoa
Vì sao Việt Nam cách ly F0 tại nhà thận trọng hơn các nước?
Theo Phó chủ tịch Hội Truyền nhiễm Việt Nam, Việt Nam cách ly F0 tại nhà thận trọng hơn một bậc so với nhiều nước để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân và cộng đồng.
Việt Nam bắt đầu triển khai thí điểm cách ly F0 tại nhà trong bối cảnh đang có hơn 28.000 bệnh nhân còn điều trị, gây quá tải cho hệ thống y tế. Đặc biệt tại TP.HCM, nơi đang điều trị hơn 19.000 bệnh nhân.
Tuy nhiên, theo quy định của Bộ Y tế, 3 trường hợp F0 được cách ly tại nhà.
Thứ nhất, nhân viên y tế nhiễm SARS-CoV-2 không triệu chứng được cách ly ngay tại nhà khi có kết quả dương tính.
Thứ hai, các trường hợp bệnh nhân Covid-19 đang điều trị nhưng không có triệu chứng lâm sàng, có 2 lần xét nghiệm âm tính liên tiếp (cách nhau tối thiểu 24 giờ) hoặc có tải lượng virus thấp (CT>=30). Những trường hợp này sẽ được xuất viện vào ngày thứ 10 và về tiếp tục cách ly, theo dõi tại nhà thêm 14 ngày.
Thứ ba, các trường hợp dương tính mới phát hiện tại cộng đồng, không có triệu chứng được đưa vào cơ sở y tế theo dõi, sau 24 giờ xét nghiệm lần 2, nếu tải lượng virus thấp hoặc kết quả rRT-PCR âm tính thì được cho về cách ly tại nhà.
Các F0 điều trị tại nhà cần đảm bảo nhiều quy định nghiêm ngặt. Ảnh minh họa: Duy Hiệu.
Vì sao cần theo dõi bệnh nhân trong 10 ngày đầu tại viện?
Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Hồng Hà, Phó chủ tịch Hội Truyền nhiễm Việt Nam, đ.ánh giá cách làm này của Việt Nam thận trọng hơn các nước một bậc để tránh rủi ro cho bệnh nhân và đảm bảo an toàn cho cộng đồng.
Theo chuyên gia này, hiện nhiều nước áp dụng cách ly F0 tại nhà ngay từ đầu, chỉ nhập viện khi có biểu hiện nặng. Thậm chí với bệnh nhân điều trị tại viện, một số quốc gia cho phép sau 15 ngày điều trị, nếu không có triệu chứng sẽ được ra viện mà không cần xét nghiệm.
Tại Việt Nam, Bộ Y tế yêu cầu đưa bệnh nhân vào viện để theo dõi trong 10 ngày. Bởi hầu hết bệnh nhân nếu có triệu chứng sẽ xuất hiện trong 5-8 ngày đầu tiên. Các trường hợp xuất hiện diễn biến nặng cũng trong khoảng thời gian này. Qua 10 ngày, bệnh nhân sẽ chuyển sang thể nhẹ, không có nguy cơ nặng lên nhiều.
Thực hiện cách ly F0 theo chiến lược mới của Việt Nam sẽ giảm tải cho hệ thống tiếp nhận, điều trị, tạo tâm lý thoải mái cho bệnh nhân khi được sinh hoạt tại nhà.
Theo bác sĩ Hà, trước đây, do số lượng bệnh nhân ít, tất cả đều được chuyển vào viện, điều trị trung bình 2-3 tuần, thậm chí có ca kéo dài vài tháng. Hiện nay, tình hình đã thay đổi nên chiến lược điều trị cần điều chỉnh theo.
Là người thường xuyên hội chẩn các bệnh nhân nặng và cùng xây dựng phác đồ điều trị Covid-19 tại Việt Nam, bác sĩ Hà nhấn mạnh các bệnh nhân Covid-19 không triệu chứng khi vào viện cũng chỉ được theo dõi, không điều trị hay cho sử dụng thuốc đặc biệt nào. Như vậy, thay vì nằm viện, bệnh nhân được nghỉ ngơi tại nhà sẽ thoải mái hơn nhiều.
“Trong bối cảnh đông bệnh nhân như hiện nay cần giải phóng nhanh giường bệnh, người không cần chăm sóc vẫn nằm viện sẽ ảnh hưởng nhiều bệnh nhân khác”, bác sĩ Hà nói.
Cách kiểm tra sức khỏe khi cách ly tại nhà
Theo bác sĩ Nguyễn Hồng Hà, khi cách ly tại nhà, bệnh nhân cần theo dõi sát diễn biến sức khỏe.
Cụ thể, người bệnh cần thực hiện đo thân nhiệt nhiều lần trong ngày. Khi có dấu hiệu sốt tăng, ho khan, tức ngực, biểu hiện hô hấp, tự đếm thấy nhịp thở nhanh trên 20 lần/phút (người bình thường từ 16-18 lần/phút), bệnh nhân cần liên hệ ngay với các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám, can thiệp kịp thời.
Ngoài ra, hàng ngày, bệnh nhân cần vệ sinh đường thở bằng các dung dịch vệ sinh miệng họng thông thường, uống nhiều nước chia nhiều lần, có thể bổ sung vitamin C, vitamin tổng hợp, ăn uống đủ chất…
Khi cách ly tại nhà, điều quan trọng nhất là phải thực hiện tốt các biện pháp tránh lây nhiễm cho người xung quanh như phải có phòng riêng, khép kín, thông gió và tuyệt đối không tiếp xúc gần người thân.
Theo bác sĩ Hà, phòng cách ly F0 tại nhà riêng ở tầng cao là lựa chọn tối ưu nhất, mở cửa thông thoáng. Người bệnh cần ăn uống, sinh hoạt riêng. Nếu có điều kiện, gia đình có thể sơ tán bớt người trong nhà, chỉ để một người ở lại chăm sóc, cử người đã tiêm vaccine ngừa Covid-19 là tốt nhất.
