Chuyên gia y tế cho rằng, Bộ Y tế cần có hướng dẫn chung trong điều trị bệnh Whitmore, bởi việc chẩn đoán căn bệnh này vô cùng khó khăn.
Bệnh Whitmore (có tên quốc tế là Melioidosis) là loại bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi khuẩn đất Burkholderia pseudomallei gây ra. Bệnh có thể tiến triển cấp tính với tỷ lệ t.ử v.ong cao, nếu bệnh nhân không được chẩn đoán đúng và không được điều trị kháng sinh kịp thời.
Thời gian qua, Whitmore được lan truyền nhanh chóng trên mạng xã hội với những thông tin sai sự thật, vô căn cứ, thiếu tính khoa học, gây hoang mang dư luận và tạo tâm lý lo lắng cho người dân.
Nhiều nhà khoa học ở các nước trên thế giới tham gia hội thảo.
Tại Hội thảo khoa học bệnh Whitmore toàn cầu lần thứ 9, diễn ra sáng 16/10, TS. Trịnh Thành Trung, Trưởng phòng nghiên cứu khoa học, Viện Vi sinh vật và Công nghệ sinh học thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, khái niệm vi khuẩn “ăn t.hịt n.gười” hoàn toàn bịa đặt, xuyên tạc, không phải là khái niệm của bệnh này. Về cơ bản, đây là bệnh nhiễm khuẩn, có biểu hiện lâm sàng đa dạng. Biểu hiện lâm sàng chủ yếu là viêm phổi dẫn đến sốc nhiễm khuẩn huyết có thể dẫn đến t.ử v.ong, bên cạnh cơ quan tấn công là phổi thì còn nhiều cơ quan khác trên cơ thể gây áp se, bụi mủ chứ không phải vi khuẩn ăn t.hịt n.gười, vì vậy gọi bệnh Whitmore- vi khuẩn “ăn t.hịt n.gười” là không chính xác.
Theo TS. Trịnh Thành Trung, bệnh Whitmore có dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng đa dạng, khó phát hiện nên thường bị chuẩn đoán nhầm thành lao phổi, ung thư phổi, ung thư gan, ung thư tủy xương, ung thư m.áu, u tuyền liệt tuyến, quai bị (ở t.rẻ e.m)…
Tuy nhiên, đến nay, xét nghiệm vi sinh tại các bệnh viện bắt đầu được quan tâm, chú ý, các bác sĩ cũng được cảnh báo về căn bệnh Whitmore này nên số lượng bệnh nhân nhiễm bệnh được chẩn đoán đúng tăng lên trong thời gian vừa qua, chứ không phải bệnh đột ngột quay trở lại và bùng phát thành dịch.
“Vi khuẩn Burkholderia pseudomallei là vi khuẩn sống trong đất, vì thế con đường lây nhiễm chính của bệnh là qua tiếp xúc các vết trầy xước trên da với đất hoặc nước có có vi khuẩn. Lây nhiễm qua con đường hô hấp khi hít phải các hạt bụi đất có vi khuẩn trong những trận gió lốc xoáy trước cơn mưa cũng đã được đề xuất. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra những bằng chứng nhiễm bệnh khi ăn các thức ăn có vi khuẩn”- TS Trịnh Thành Trung nêu rõ.
TS. Trịnh Thành Trung cũng khuyến cáo, khi có dấu hiệu nhiễm khuẩn Whitmore, nên đến những cơ sở y tế uy tín, có xét nghiệm vi sinh để chẩn đoán. Bởi một trong những xét nghiệm cuối cùng để chấn đoán có mắc bệnh này hay không đó là xét nghiệm vi sinh.
“Khi đã phát hiện ca bệnh, các bác sĩ lâm sàng sẽ có phác đồ điều trị, bệnh nhân cần phải tuân thủ đúng phác đồ điều trị, bởi điều trị bệnh này kéo dài ít nhất 6 tháng. Nếu không tuân thủ đúng thì sẽ dễ tái phát lại, khi đã tái phát lại tính nguy cấp của bệnh sẽ phát triển nhanh, khả năng t.ử v.ong cao”- TS Trịnh Thành Trung cho biết.
Cũng theo TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai, bệnh Whitmore được thế giới đ.ánh giá là một căn bệnh lãng quên, nhưng gần đây bệnh lại có xu hướng gia tăng trở lại không chỉ ở Việt Nam mà ở các nước khác trong khu vực như Campuchia, Lào, Đông Nam Á, phía bắc nước Úc, Thái Lan, châu Phi, Ấn Độ, các nước thu nhập thấp và trung bình.
Tuy nhiên, TS Cường cũng chia sẻ, biểu hiện của căn bệnh này cũng rất đa dạng với sự gia tăng của các bệnh nền có sẵn như tiểu đường. Do đó, việc chẩn đoán, điều trị căn bệnh này vô cùng khó khăn, thời gian điều trị kéo dài.
“Chúng tôi cho rằng, Bộ Y tế cần phải có hướng dẫn về bệnh Whitmore, bởi hiện nay Bộ vẫn chưa có hướng dẫn điều trị căn bệnh này. Mỗi nước sẽ có đặc thù riêng. Vì vậy cần phải ra hướng dẫn chung để các bác sĩ, các cơ sở y tế thực hiện, nhằm nâng cao nhận thức và khả năng chấn đoán bệnh của các bác sĩ. Bởi bệnh này nhiều nơi không biết được, không chẩn đoán được bệnh. Cần phòng ngừa, phát hiện bệnh sớm, điều trị đúng. Bởi nếu chẩn đoán sai sẽ dẫn đến điều trị sai”- TS Đỗ Duy Cường cho biết.
Tại hội thảo, các chuyên gia y tế, các nhà khoa học cũng cho rằng, cần phải xác định được các ổ n.hiễm t.rùng nguyên phát trên cơ thể bệnh nhân, xem đường vào của vi khuẩn từ đâu để có đ.ánh giá bệnh kịp thời và có phương pháp điều trị hiệu quả tối ưu nhất.
Đồng thời, các nhà khoa học cũng đề xuất phát triển các xét nghiệm test nhanh để chẩn đoán sớm bệnh này, vì hiện nay, kết quả chẩn đoán bệnh Whitmore phải chờ xét nghiệm nuôi cấy vi khuẩn từ 5-7 ngày, thậm chí nhiều khi vi khuẩn không mọc thì không thể chẩn đoán ra đúng bệnh, dẫn tới điều trị sai./.
Theo VOV
Bệnh whitmore nguy hiểm như thế nào?
Bệnh whitmore hiếm khi lây lan. Bệnh có thể gây nguy cơ t.ử v.ong cao ở những người có hệ miễn dịch yếu hoặc những người vốn có bệnh mãn tính.
Whitmore là bệnh do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây ra. Vi khuẩn này là thực vật hoại sinh có trong đất ở các vùng nhiệt đới, nhất là đông nam Á và bắc Australia. Con người và loài vật khác bị nhiễm bệnh do phơi nhiễm với vi khuẩn này trong môi trường. Vi khuẩn này xâm nhập vào cơ thể người và động vật khi hít phải bụi hoặc hơi nước nhiễm khuẩn, uống phải nước nhiễm khuẩn, khi tiếp xúc với đất nhiễm khuẩn, đặc biệt thông qua các vết trầy xước.
Một bệnh nhân nữ mắc whitmore khá hy hữu, với trình trạng vi khuẩn whitmore “ăn” cánh mũi điều trị tại Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai.
Các yếu tố rủi ro của bệnh Whitmore
Các yếu tố rủi ro làm tăng nguy cơ mắc bệnh whitmore bao gồm việc đi du lịch đến hoặc sinh sống tại các khu vực dễ phát tán bệnh. Trên thế giới, hầu hết các ca bệnh được phát hiện ở Malaysia, Singapore, Thái Lan và phía bắc Australia. Người khỏe mạnh có thể mắc bệnh, tuy nhiên những người vốn mắc những bệnh làm yếu hệ miễn dịch lại càng có nguy cơ mắc bệnh Whitmore cao hơn như bệnh HIV/AIDS, ung thư, bệnh phổi mãn tính, (bao gồm COPD), bệnh gan, bệnh tan m.áu bẩm sinh, bệnh tiểu đường và bệnh thận mãn tính.
Bệnh khởi phát sau 1 ngày đến 3 tuần kể từ khi nhiễm bệnh và biểu hiện cấp tính, nhưng 10% ca bệnh có biểu hiện bệnh whitmore mạn tính (trong đó bệnh nhân bị ốm suốt kéo dài trên 2 tháng).
Trên 50% ca bệnh có biểu hiện viêm phổi mắc phải từ cộng đồng và gần 25% số ca bệnh có biểu hiện sốc nhiễm khuẩn.
Bệnh nhân thường bị sốt, đổ mồ hôi, ho (có hoặc không có đờm), và các triệu chứng (như sưng và đau, khó thở, bí tiểu) liên quan đến ổ bệnh khu trú.
Vết loét hoặc áp-xe da, viêm hạch bạch huyết, viêm tuyến mang tai có thể là biểu hiện chính trong một số trường hợp.
Mặc dù đã từng có ca lây bệnh whitmore từ người sang người, bệnh này rất hiếm khi lây lan. Vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể người chủ yếu qua tiếp xúc với đất nhiễm khuẩn.
Theo các chuyên gia y tế, bệnh whitmore có thể biểu hiện ra nhiều triệu chứng khác nhau. Các triệu chứng và dấu hiệu này có thể bị nhầm lẫn với các bệnh khác, do đó bệnh Whitmore rất khó được chẩn đoán kịp thời.
Các chuyên gia y tế chẩn đoán bệnh whitmore bằng cách phân lập vi khuẩn Burkholderia pseudomallei từ m.áu, đờm dãi, nước tiểu, dịch áp-xe hoặc vết thương hở của người nhiễm bệnh. Trong một số ca, các chuyên gia y tế có thể tiến hành kiểm tra kháng thể m.áu để chẩn đoán bệnh Whitmore, tuy nhiên phương pháp này không đáng tin cậy bằng phương pháp nuôi cấy sinh học.
Ở những bệnh nhân đặc biệt nghi mắc bệnh whitmore mà các kết quả nuôi cấy khác đều âm tính, thì cần tiến hành cấy dịch họng và cặn lắng nước tiểu ly tâm trong môi trường chọn lọc.
Bên cạnh đó, cần thực hiện chụp x-quang ngực và chụp CT hay siêu âm bụng và khung chậu cho tất cả ca bệnh để xác định phạm vi của bệnh.
Các phương pháp điều trị bệnh Whitmore
Bệnh Whitmore có thể được điều trị bằng kháng sinh và điều trị kịp thời sẽ có ảnh hưởng tích cực tới kết quả điều trị. Việc điều trị thường bao gồm truyền kháng sinh vào tĩnh mạch (ceftazidime hoặc meropenem) kéo dài 10 đến 14 ngày, sau đó uống kháng sinh (như trimethoprim-sulfamethoxazole hoặc amoxicillin) trong vòng 3 đến 6 tháng.
Bệnh whitmore có thể gây t.ử v.ong nếu không điều trị kịp thời. Bệnh có thể gây nguy cơ t.ử v.ong cao ở những người có hệ miễn dịch yếu hoặc những người vốn có bệnh mãn tính.
Vì vậy, theo các chuyên gia y tế, ở những khu vực mà vi khuẩn gây bệnh lưu hành, người dân có thể phòng bệnh bằng cách tránh tiếp xúc với đất và nước, đặc biệt nếu trên da có vết thương hở. Khi hoạt động ngoài trời, hãy đeo ủng để tránh nhiễm khuẩn qua bàn chân và bắp chân./.
Tháng 8 vừa qua, Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai lần đầu tiên tiếp nhận một bệnh nhân nữ mắc whitmore khá hy hữu, với trình trạng vi khuẩn whitmore “ăn” cánh mũi. Bệnh nhân trước đó được chẩn đoán bị n.hiễm t.rùng huyết do tụ cầu nhưng tại Trung tâm bệnh Nhiệt đới – Bệnh viện Bạch Mai, cấy m.áu và mủ ở vết thương cho kết quả dương tính với vi khuẩn whitmore.
Theo PGS.TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai, nếu như trước đây, 5-10 năm mới có 20 ca mắc whitmore, thì từ đầu năm 2019 đến nay, tại Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai đã ghi nhận tới 20 ca mắc căn bệnh nguy hiểm này. Trong đó riêng tháng 8 đã ghi nhận 12 ca whitmore nặng được chuyển đến chủ yếu từ các tỉnh phía Bắc và Bắc Trung bộ. Bệnh cảnh lâm sàng đa dạng phức tạp, bệnh nhân được nhập viện từ chuyên khoa khác nhau như hô hấp, cơ-xương-khớp, nội tiết, da liễu, ngoại khoa…/.
Theo VOV
