Ngộ độc thực phẩm và bệnh truyền qua thực phẩm do vi khuẩn là khái niệm để chỉ 1 nhóm bệnh gây ra do các loài vi khuẩn (Bacteria) hoặc độc tố của chúng, xâm nhập, lây truyền và gây ra bệnh lý chủ yếu tại đường tiêu hóa. Nhóm bệnh này có những tên gọi khác như “Nhiễm khuẩn- nhiễm độc thức ăn” hay “Nhiễm trùng- nhiễm độc do ăn uống”.
Ảnh minh họa
Ngộ độc thực phẩm và bệnh truyền qua thực phẩm do vi khuẩn là nhóm bệnh khá phổ biến, liên quan chặt chẽ đến phong tục, tập quán ăn uống, thường xuất hiện dưới dạng bệnh riêng lẻ, các vụ dịch nhỏ hay trung bình với hàng chục hoặc hàng trăm người mắc, rất ít khi gặp dịch lớn. Tỷ lệ mắc bệnh khá cao, nhưng tỷ lệ t.ử v.ong thường thấp.
Hiện nay có hơn 200 bệnh lây truyền qua thực phẩm, trong đó 1 tỷ lệ không nhỏ là các bệnh gây ra do các loài vi khuẩn. Ngộ độc thực phẩm và bệnh truyền qua thực phẩm do vi khuẩn rất phổ biến ở các cộng đồng dân cư có đời sống dân cư khó khăn, trình độ vệ sinh xã hội thấp, phong tục tập quán liên quan tới ăn uống, sử dụng nước sinh hoạt, vệ sinh chất thải của người và động vật chứa đựng nhiều yếu tố nguy cơ truyền bệnh. Đây cũng là nhóm bệnh hoàn toàn có thể chủ động trong phòng chống bằng các biện pháp đặc hiệu và tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật về ATTP trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm và thực hành ATTP của cộng đồng.
Các bệnh lý thường gặp do nhiễm khuẩn- nhiễm độc thức ăn: bệnh tả, bệnh viêm ruột- dạ dày, bệnh viêm cấp tiểu- đại tràng do vi khuẩn và độc tố ruột, bệnh viêm dạ dày- tiểu tràng cấp và nhiễm độc toàn thân do ngoại độc tố tụ cầu vàng, bệnh nhiễm độc tố độc thịt gây viêm dạ dày, ruột và nhiễm độc cơ quan thần kinh và toàn thân, bệnh viêm dạ dày- ruột kiểu tả hoặc tiêu chảy có hội chứng lỵ, hội chứng viêm ruột, viêm não, màng não hay nhiễm khuẩn huyết.
Nguyên tắc và biện pháp trong dự phòng và xử lý NĐTP do vi khuẩn:
-Thực hiện vệ sinh môi trường, vệ sinh nguồn nước, vệ sinh chất thải, rác thải; vệ sinh nhà ăn, nhà bếp, cơ sở chế biến, cơ sở g.iết mổ, bảo quản thực phẩm; vệ sinh cá nhân đặc biệt là vệ sinh bàn tay;
– Sử dụng hóa chất diệt khuẩn phù hợp, đúng lúc, đúng liều lượng và không được lạm dụng. Kết hợp các phương pháp diệt khuẩn vật lý, cơ học, sinh học.
– Thực hiện “10 nguyên tắc vàng chế biến thực phẩm an toàn” hoặc áp dụng “5 chìa khóa an toàn thực phẩm” của Tổ chức Y tế Thế giới( WHO) khuyến cáo.
– Dự phòng đặc hiệu với một số tác nhân vi khuẩn gây ra NĐTP, bệnh truyền qua thực phẩm có vắc- xin phòng bệnh khá hiệu quả như Vibrio cholerae hay Shigella.
– Giáo dục, tuyên truyền thường xuyên nhằm nâng cao hiểu biết và kỹ năng thực hành ATTP có liên quan đến NĐTP. Ưu tiên giáo dục chuyển đổi hành vi ở nhóm người có nguy cơ cao bị NĐTP và bệnh truyền qua thực phẩm.
Xử lý khi có ngộ độc thực phẩm
1. Khi phát hiện hoặc nghi ngờ bị ngộ độc thực phẩm, phải đình chỉ việc sử dụng thực phẩm nghi ngờ và niêm giữ toàn bộ thức ăn đó lại (kể cả chất nôn, phân, nước tiểu…) để xác minh, báo ngay cho cơ quan y tế gần nhất đến xử trí kịp thời hoặc đưa người bị ngộ độc đi bệnh viện.
2. Vệ sinh, tẩy uế khu vực có chất nôn, phân, nước tiểu của người bị ngộ độc thực phẩm và thực hiện chế độ cách ly nghiêm ngặt đề phòng sự lây lan của dịch bệnh.
3. Thực hiện các biện pháp diệt ruồi, nhặng, gián, chuột… và các hướng dẫn vệ sinh phòng chống dịch bệnh theo chỉ đạo của ngành y tế.
2. Mùa hè: Phòng chống bệnh truyền qua thực phẩm do ký sinh trùng
Bệnh truyền qua thực phẩm do ký sinh trùng là nhóm bệnh khá phổ biến, liên quan chặt chẽ đến phong tục, tập quán ăn uống như ăn tiết canh, gỏi sống, rau sống, các loại đồ ăn/ thức uống chưa được đun sôi, nấu kỹ…
Các loại ký sinh trùng đi vào cơ thể qua thức ăn bị ô nhiễm sẽ chiếm sinh chất của cơ thể người, và đây chính là nguyên nhân gây nên các hội chứng rối loạn tiêu hóa, hội chứng thiếu m.áu, hội chứng viêm dạ dày, ruột, viêm tiểu- đại tràng.
Có các loại ký sinh trùng phổ biến gây bệnh truyền qua thực phẩm cho người như sau: a míp lỵ, giun tròn, giun móc, sán dây, sán lá. Các ký sinh trùng nhiễm vào thực phẩm, nước uống được đưa vào cơ thể đã phát triển nhân lên, gây bệnh cho người. Bệnh lý xuất hiện do ký sinh trùng kí sinh chiếm chất dinh dưỡng của cơ thể người hoặc kí sinh lạc chỗ gây tổn thương các cơ quan, tổ chức trong cơ thể; các chất chuyển hóa của ký sinh trùng làm rối loạn chức năng, tổn thương cơ quan trong cơ thể.
Tất cả những ký sinh trùng đều có khả năng ở trong đường tiêu hóa của người bệnh ở dạng ký sinh trùng trưởng thành, trứng hoặc ấu trùng và lây bệnh cho người khác sau khi nhiễm phải chúng (trứng hoặc ấu trùng) qua đường tiêu hóa.
Những người chế biến thức ăn thường không biết chính mình làm ô nhiễm thực phẩm, do vậy ký sinh trùng vẫn tiếp tục được thải ra môi trường làm ô nhiễm thực phẩm. Và đây cũng chính là nguyên nhân gây ra bệnh truyền qua đường thực phẩm.
Nguyên tắc, biện pháp phòng chống bệnh truyền qua thực phẩm do ký sinh trùng:
Ký sinh trùng rất nhạy cảm với điều kiện môi trường như nhiệt độ, ánh sáng. Ký sinh trùng sẽ b.ị g.iết c.hết khi đun ở nhiệt độ trên 70 độ C.
Bệnh truyền qua thực phẩm do ký sinh trùng có thuốc điều trị đặc hiệu, có thể phòng chống hiệu quả. Để phòng chống bệnh dịch cần thực hiện các biện pháp như sau:
-Thực hiện vệ sinh môi trường, vệ sinh nguồn nước, vệ sinh chất thải, rác thải; vệ sinh nhà ăn, nhà bếp, cơ sở chế biến, bảo quản thực phẩm; vệ sinh cá nhân, vệ sinh bàn tay; quản lý phân tốt, không dùng phân tươi bón rau, nuôi cá, lợn thả rông; diệt ruồi, nhặng, gián là những côn trùng reo rắc mầm bệnh.
– Đảm bảo vệ sinh nguồn nước ăn, nước rửa không bị ô nhiễm ký sinh trùng.
– Thực hiện “10 nguyên tắc vàng chế biến thực phẩm an toàn” hoặc áp dụng “5 chìa khóa an toàn thực phẩm” của Tổ chức Y tế Thế giới( WHO) khuyến cáo.
– Giáo dục, tuyên truyền cộng đồng thường xuyên để nâng cao kiến thức và kỹ năng thực hành ATTP có liên quan tới NĐTP. Thực hiện ăn chính, uống chín.
– Điều tra kịp thời ca bệnh, vụ NĐTP, phát hiện sớm nguồn gốc lây nhiễm và căn nguyên ký sinh trùng để có hướng xử trí đúng đắn với người bệnh, nguồn bệnh, yếu tố truyền nhiễm và người lành có nguy cơ mắc.
– Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra ATTP chuỗi cung cấp thực phẩm, vệ sinh thú y, cơ sở cung cấp dịch vụ ăn uống, cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố ở mọi cấp độ, mọi thời gian và mọi địa bàn.
Theo T.iền phong
5 loại thực phẩm càng ăn nhiều càng dễ mắc ung thư ruột
Nguyên nhân dẫn đến ung thư ruột chủ yếu đến từ thói quen ăn uống. Lưu ý 5 loại thực phẩm sau để bảo vệ bản thân khỏi các bệnh về đường ruột.
Trong thói quen ăn uống hàng ngày, quá nhiều thịt và ít chất xơ có thể là nguyên nhân làm gia tăng áp lực tới cơ quan tiêu hóa, lâu dần có thể dẫn tới ung thư. Các chuyên gia cho biết, ung thư ruột xếp thứ 2 trong số các căn bệnh dễ mắc liên quan tới tiêu hóa.
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến ung thư ruột đến từ thói quen ăn uống.
Tỷ lệ mắc ung thư ruột cao thường trên 50 t.uổi. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, những người mắc bệnh đã được thống kê ở độ t.uổi trẻ hơn. Theo Daily Mail, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng trên khắp châu Âu, tỷ lệ mắc ung thư ruột ở những người trẻ t.uổi từ 20 – 39 đang gia tăng, vì thế mà ai cũng nên chú ý đến thói quen ăn uống để bảo vệ bản thân và người thân trong gia đình.
Dưới đây là 5 loại thực phẩm mà bạn không nên ăn quá nhiều bởi chúng đem lại tác động xấu tới đường ruột, tiềm ẩn nguy cơ ung thư ruột:
1. Đồ ăn quá nóng
Thời tiết lạnh khiến chúng ta luôn muốn được ăn những món ngon nóng hổi, tuy nhiên, nên chú ý tới nhiệt độ vừa phải để tránh gây nguy hiểm tới đường ruột.
Trong khoang miệng, thực quản và niêm mạc dạ dày của con người nói chung chỉ có thể chịu được nhiệt độ từ 50 C đến 60 C. Thực phẩm quá nóng có thể làm hỏng màng nhầy và gây viêm thực quản cấp tính và viêm dạ dày cấp tính. Hơn nữa, nếu ăn nhiều đồ ăn được chế biến sẵn chứa một lượng lớn nitrosamine bên trong sẽ tạo ra nitrit, tích dụ dần dẫn đến bệnh khối u ác tính.
2. Thực phẩm cay
Đồ cay nóng luôn là thực phẩm được bác sĩ khuyến cáo không nên ăn quá nhiều vì chúng có ảnh hưởng rất xấu tới đường ruột. Tuy nhiên, đồ cay nóng cũng là món khoái khẩu với rất nhiều người.
Khi ăn nhiều đồ ăn cay, hàm lượng các chất có hại như nitrite và axit oxalic sẽ không ngừng tăng lên, làm tăng nguy cơ gây ung thư.
Chuyên gia cảnh báo, đồ cay nóng, đặc biệt là lẩu không nên ăn quá nhiều, rất dễ kích thích ruột, tăng gánh nặng cho ruột, gây tiêu chảy và thậm chí là ung thư ruột.
3. Đồ chiên rán
Thực phẩm chiên rán cũng là món ăn yêu thích của hầu hết mọi người. Nhưng những món ăn này cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ khôn lường tới sức khỏe đường ruột.
Đặc biệt đối với thịt, khi nấu ở nhiệt độ cao, protein và axit amin sẽ bị nhiệt phân tạo ra một chất hóa học gây đột biến và ung thư, được gọi là heterocyclic amin, nếu trải qua phân lập có thể gây ung thư đường ruột.
Vì vậy, mặc dù các thực phẩm chiên rán có mùi vị rất ngon, nhưng cũng không nên ăn quá nhiều.
4. Đồ nướng
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến ung thư ruột đến từ thói quen ăn uống.
Các món nướng trên quầy hàng ven đường chắc chắn được mọi người yêu thích. Tuy nhiên, nếu thịt nướng ăn nhiều cũng làm tăng nguy cơ ung thư.
Bởi vì, thịt rất giàu protein và rất dễ tạo ra các chất gây ung thư như benzopyrene và amin dị vòng sau khi nướng trực tiếp ở nhiệt độ cao. Thường xuyên ăn những thực phẩm như vậy không chỉ dễ gây ung thư ruột mà còn gây ung thư gan và ung thư thực quản.
Vì vậy, nên điều chỉnh thực đơn hàng ngày thật khoa học và không nên ăn quá nhiều những món nướng.
5. Thực phẩm muối chua
Dưa chua, cà muối,… là món ăn “đưa cơm” phổ biến trong bữa cơm gia đình. Tuy nhiên đối với đường ruột, đặc biệt là ở người trung niên và cao t.uổi, nhóm thực phẩm này dễ làm tăng nguy cơ ung thư ruột.
Ăn quá nhiều sản phẩm ngâm có thể dễ dàng gây ngộ độc nitrite, gây ra các bệnh về tiêu hóa và gây ung thư ruột kết, vì thế, nên ăn vừa phải và không nên ăn quá thường xuyên.
Bảo vệ ruột và ngăn ngừa ung thư ruột, hãy làm những điều sau:
1. Uống nhiều nước, uống trà thường xuyên và uống ít bia rượu hơn
Nước là một trong những yếu tố quan trọng để giữ cho ruột sạch và được bôi trơn.
Uống nhiều nước có thể làm giảm khí độc hại trong ruột, giữ cho ruột già sạch sẽ và ngăn ngừa sự xuất hiện của ung thư đại trực tràng. Nước ấm đun sôi là sự lựa chọn tốt nhất. Bạn nên phát triển thói quen uống nước tích cực và thường xuyên.
Ngoài ra, uống trà rất có lợi cho việc nhuận tràng đường ruột và cải thiện táo bón. Uống trà thường xuyên có thể thúc đẩy đại tiện, cải thiện sự xuất hiện của táo bón và giảm tỷ lệ mắc ung thư ruột.
Bên cạnh đó, uống ít rượu bia sẽ giảm tổn thương cho ruột và giúp bảo vệ sức khỏe đường ruột. Nhiều cuộc khảo sát cho thấy từ nguy cơ ung thư đại trực tràng, những người uống rượu mỗi ngày có khả năng cao gấp đôi so với những người không uống.
2: Thường xuyên tập thể dục, không thức quá khuya
Không thường xuyên tập thể dục và ngồi trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ ung thư ruột. Những người không tập thể dục thường xuyên có nguy cơ mắc ung thư ruột tăng đáng kể. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người tập thể dục thường xuyên sẽ giảm 16% nguy cơ mắc các bệnh đường ruột và giảm 30% nguy cơ mắc các bệnh ung thư khác.
Cụ thể, chạy có thể làm giảm tới 31% khả năng phát triển ung thư ruột kết của con người. Chạy bộ từ 10-15 phút mỗi ngày cũng có thể giúp hệ thống tiêu hóa hoạt động.
3. Kiểm tra sức khỏe thường xuyên
Hầu hết bệnh ung thư ruột khi được phát hiện đã ở giai đoạn tiến triển, bệnh nhân đã bỏ lỡ cơ hội điều trị. Do đó, cần phải chú ý đến việc kiểm tra đường ruột. Một khi cảm nhận được những bất thường trong sức khỏe, cần đến gặp bác sĩ để được kiểm tra càng sớm càng tốt
An An (Dịch theo Sohu)
Theo vietnamnet
