Mùa đông là mùa có yếu tố thời tiết và khí hậu khá thuận lợi để một số bệnh có thể phát triển làm ảnh hưởng đến sức khỏe của nhiều người, đặc biệt là đối với người cao t.uổi.
Vào mùa này, nếu cơ thể có hệ thống miễn dịch yếu cùng với sự gia tăng phơi nhiễm mầm bệnh sẽ bị mắc một số bệnh mùa đông là điều không thể tránh khỏi. Đây là vấn đề cần phải hiểu rõ để chủ động phòng bệnh trước khi bị mắc bệnh.
Thời tiết lạnh liên quan đến bệnh
Theo các nhà khoa học, thời tiết lạnh không gây nên bệnh nhưng chúng có liên quan đến quá trình thúc đẩy, tạo điều kiện thuận lợi làm cho con người dễ bị mắc bệnh. Một số nghiên cứu của các nhà khoa học đã phát hiện ra cả loại virus gây cảm lạnh và cúm đều có thể phát triển nhân lên và dễ dàng lây lan ở trong điều kiện nhiệt độ và độ ẩm thấp hơn bình thường của mùa đông. Đồng thời không khí lạnh làm giảm lưu lượng m.áu đến niêm mạc mũi, họng và phổi nên có thể làm giảm phản ứng của hệ miễn dịch theo khuyến cáo của các chuyên gia về bệnh tai – mũi – họng.
Thực tế con người có thể bị mắc nhiều loại bệnh trong mùa đông do điều kiện tăng tình trạng phơi nhiễm các loại virus và vi khuẩn. Các nhà khoa học cho rằng thời tiết nhiệt độ lạnh của mùa đông làm cho mọi người đều ở trong nhà, nếu trường hợp đi ra ngoài và vào trong một cửa hàng có nhiều người ở chung quanh, ít có không khí lưu thông sẽ dễ dàng bị nhiễm các loại mầm bệnh vì có điều kiện tiếp xúc gần gũi với nhiều người khác nhau, trong đó có người mang mầm bệnh.
Cảm lạnh thường gặp Trong mùa đông
Một điều bất lợi và có thể làm cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn nhất là đối với người cao t.uổi vì họ rất dễ bị mắc bệnh. Các nhà khoa học cũng cho rằng nguyên nhân gây nên điều bất lợi này một phần là do hệ thống miễn dịch của con người trở nên yếu kém khi t.uổi đã cao; ngoài ra, khi t.uổi đã cao cũng có thể dễ dàng bị mắc các bệnh lý khác nhau như viêm khớp, có sự tranh chấp trong điều chỉnh năng lượng của hệ thống miễn dịch dẫn đến đ.ánh lạc hướng khả năng bảo vệ cơ thể chống lại sự n.hiễm t.rùng.
Các bệnh thường xảy ra trong mùa đông
Trong mùa đông với sự thay đổi của thời tiết lạnh, một số bệnh thường gặp dễ bị mắc nhiễm như: cảm lạnh thông thường hoặc viêm mũi do virus, viêm xoang, viêm phế quản, viêm phổi, cúm, rối loạn tiêu hóa do virus…
Cảm lạnh thông thường hoặc viêm mũi do virus: là bệnh có thể gây nên từ hơn 200 loại vi rút khác nhau. Các dấu hiệu và triệu chứng bệnh lý xuất hiện dần dần bao gồm đau họng, nghẹt mũi và xoang, chảy nước mũi, hắt hơi, ho hoặc khàn giọng; trong một vài trường hợp có thể có mủ chảy ra từ mũi dày đặc, đôi khi đổi màu khác màu bình thường.
Viêm xoang: là một bệnh n.hiễm t.rùng có thể do virus gây cảm lạnh hoặc do vi khuẩn gây ra. Niêm mạc của xoang bị sưng lên ngăn chặn chất dịch tiết chảy ra với các triệu chứng như tăng áp lực xoang gây đau ở má và trên mắt, nghẹt mũi, dịch tiết ra có màu vàng hoặc xanh lá cây dày đặc, có cảm giác mất mùi và giảm khứu giác, sốt, đau đầu, mệt mỏi…
Viêm phế quản: là tình trạng viêm niêm mạc của các ống phế quản, các đường dẫn khí rỗng kết nối khí quản với phế nang của phổi. Virus gây ra hầu hết trong tất cả các trường hợp viêm phế quản là cấp tính mặc dù vi khuẩn cũng có thể gây nên tình trạng này. Các triệu chứng thường gặp là tức ngực, ho nhiều, tiết nhiều dịch đờm…
Viêm phổi: là tình trạng viêm sâu trong phổi làm ảnh hưởng đến các túi tiểu phế nang và mô tế bào ở chung quanh. Cả virus và vi khuẩn đều có thể gây ra tình trạng viêm nhiễm này. Các triệu chứng thường gặp là sốt, ớn lạnh, ho, tạo ra nhiều đờm, thở mệt nhọc, mệt mỏi và đôi khi đau ở ngực khi hít sâu vào. Tuy vậy, các nhà khoa học khuyến cáo một số triệu chứng của bệnh lý viêm phổi có thể không rõ ràng, đối với các trường hợp người cao t.uổi đôi khi chỉ thấy trong sinh hoạt có sự bối rối hoặc rất mệt mỏi, không ho hay không sốt…
Cúm: là một bệnh truyền nhiễm rất dễ lây lan và có thể gây ra t.ử v.ong. Các triệu chứng bệnh lý thường xuất hiện nhanh chóng và cấp tính như sốt, ho, đau họng, chảy mước mũi, đau cơ, mệt mỏi, đôi khi nôn mửa và tiêu chảy…
Rối loạn tiêu hóa do virus: là bệnh lý có thể gặp trong trường hợp nhiễm virus norovirus. Bệnh rất dễ lây lan, gây triệu chứng rối loạn tiêu hóa như nôn mửa và tiêu chảy trong vài ngày. Nguyên nhân mắc bệnh có thể bị nhiễm từ người mang mầm bệnh virus hoặc do ăn uống hay va chạm, tiếp xúc với đồ vật có virus ở trên đó.
Phòng ngừa nhiễm bệnh mùa đông
Để chủ động phòng tránh các bệnh có thể bị mắc nhiễm trong mùa đông, mọi người cần phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa một cách tích cực. Phải tiêm phòng vắcxin cúm, nếu người cao t.uổi từ 65 t.uổi trở lên cần bảo đảm đã tiêm vắc xin phế cầu khuẩn; đồng thời phải rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn hoặc có tiếp xúc, va chạm vào mắt, mũi, miệng; có thể mang theo chất khử trùng tay khi đi du lịch để sử dụng khi cần thiết nếu không có điều kiện rửa tay bằng xà phòng.
Nên tránh sự tiếp xúc gần với những người đang mắc bệnh. Bác sĩ khuyến cáo đối với các trường hợp mắc bệnh thông thường, phải cần khoảng 2 tuần sau đó không tiếp xúc với người bệnh thì mới có thể giảm được nguy cơ nhiễm bệnh do sự lây lan. Đối với trẻ nhỏ bị cúm có lẽ tốt nhất nên đợi khoảng thời gian 3 tuần sau khi bị bệnh mới được tiếp xúc.
Phải tiêm phòng vắcxin cúm
Khi đi trên máy bay, nên hướng lỗ thông hơi về phía mặt của mình vì không khí thoát ra từ lỗ thông hơi đã được lọc và sẽ giúp làm lệch hướng xâm nhập của bất kỳ loại virus hay vi khuẩn vào mũi thuộc hệ thống hô hấp của mình. Đồng thời tránh sử dụng các loại thực phẩm dùng chung cho nhiều người, nhất là trong mùa đông vì có thể có nhiều norovirus phát triển gây rối loạn tiêu hóa.
Biện pháp xử trí can thiệp
Cần thận trọng xem xét các dấu hiệu triệu chứng một cách nghiêm túc để phát hiện bệnh và nên đi khám bệnh nếu có biểu hiện nghiêm trọng hoặc kéo dài vài ngày sau đó không đỡ. Đối với các bệnh do nhiễm vi khuẩn như viêm phổi hay viêm xoang, phải sử dụng kháng sinh phù hợp để điều trị. Đối với bệnh cúm, có thể rút ngắn thời gian điều trị và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng bằng thuốc kháng virus nhưng phải thực hiện sớm và bắt đầu điều trị trong khoảng 2 ngày sau khi các triệu chứng bệnh lý xuất hiện.
Ngoài ra, một số ít trường hợp bệnh cúm hoặc bất kỳ một loại virus nào gây cảm lạnh, có thể điều trị triệu chứng như uống hoặc ngậm viên thuốc trị đau họng, thuốc giảm đau không kê đơn khi bị đau nhức cơ thể và thuốc chống tiêu chảy khi bị tiêu chảy.
Trong các trường hợp bị nghẹt mũi, có thể sử dụng thuốc xịt mũi oxymetazoline nhưng không nên sử dụng quá 3 ngày trừ khi có chỉ định của bác sĩ vì thuốc có thể dẫn đến tình trạng gia tăng sự nghẹt mũi sau đó. Đối với các chất dịch nhầy tiết quá nhiều, có thể sử dụng thuốc guaifenesin để khắc phục.
Để điều trị các trường hợp viêm mũi dị ứng mùa lạnh, sử dụng thuốc kháng histamin viên uống như loratadine và thuốc xịt mũi azelastine giúp làm giảm tình trạng sổ mũi mà không gây buồn ngủ.
Đối với các trường hợp rối loại tiêu hóa do virus thường gặp trong mùa đông, phải cố gắng nghỉ ngơi và uống nhiều nước để sớm bình phục.
Lời khuyên của thầy thuốc
Nếu không được phát hiện, chẩn đoán và điều trị kịp thời các bệnh có thể nhiễm vào mùa đông có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy khi có những biểu hiện triệu chứng bệnh lý nghi ngờ trong 1, 2 ngày đầu dùng thuốc điều trị thông thường không đỡ, cần đi khám bác sĩ để xác định và có chỉ định chữa trị phù hợp; không nên để bệnh kéo dài vì rất nguy hại.
BS. NGUYỄN VÕ HINH
Theo SK&ĐS
Những căn bệnh hay gặp nhất trong mùa đông
Trong những ngày trời lạnh, chúng ta có xu hướng ở trong nhà nhiều hơn và dễ bị lây bệnh từ người khác hơn.
Đồng thời, các virus cũng phát triển mạnh hơn và tồn tại lâu hơn trong thời tiết lạnh và khô. Dưới đây là 15 căn bệnh hay gặp nhất vào mùa đông cần đề phòng.
1. Hen phế quản
Hen phế quản là tình trạng bệnh gây viêm đường hô hấp và gây khó thở. Thời tiết mùa đông sẽ làm cho bệnh trở nên tồi tệ hơn. Đối với những người đã có chẩn đoán hen phế quản, các triệu chứng thường nặng hơn khi thời tiết khô và lạnh. Trong trường hợp này, người bệnh cần đảm bảo tiếp tục dùng các thuốc như đã được kê đơn và đến gặp bác sĩ sớm nếu thấy cơn hen bùng phát.
2. Cúm
Đỉnh điểm vào tháng 1 đến tháng 2, cúm thực sự là tai họa trong các căn bệnh mùa đông. Theo (CDC), xấp xỉ 30.500 ca nhập viện liên quan đến cúm đã được báo cáo từ tháng 10 năm 2017 đến tháng 4 năm 2018.
Cách tốt nhất để phòng ngừa cúm hoặc ít nhất là đảm bảo không bị cúm nghiêm trọng là tiêm vắc-xin.
3. Cảm lạnh
Không có bệnh mùa đông nào phổ biến hơn cảm lạnh. Với khí hậu khô và nhiệt độ lạnh hơn, rhinovirus – tác nhân phổ biến nhất gây cảm lạnh – có xu hướng phát triển mạnh.
May mắn là các triệu chứng cảm lạnh không nặng nề như cúm. Khi bị cảm lạnh, bạn vẫn có thể tiếp tục thực hiện các hoạt động sinh hoạt bình thường, nhưng hãy lắng nghe cơ thể. Chìa khóa để đối phó với cảm lạnh là thuốc chống ngạt mũi, và nhỏ mũi bằng nước muối và máy tạo độ ẩm để giúp thông mũi bị tắc.
4. Đau mắt đỏ
Viêm kết mạc, hay còn gọi là đau mắt đỏ, xảy ra khi lòng trắng của mắt bị kích ứng hoặc bị viêm do virus, vi khuẩn, chất gây dị ứng hoặc chất kích thích. Vì đau mắt đỏ lan rộng giống như cảm lạnh, nên bệnh phổ biến trong mùa đông. Bệnh cũng rất dễ lây, vì vậy hãy nhớ rửa tay thường xuyên và tránh chạm vào mắt.
5. Viêm tai
Viêm tai xảy ra do sự tích tụ dịch trong tai giữa. Và do tỷ lệ cảm lạnh và cúm cũng như dị ứng thời tiết cao hơn, nên kiểu tích tụ dịch này phổ biến hơn trong mùa đông. Tin tốt là nếu hạn chế tiếp xúc với những người đang bị ốm và rửa tay thường xuyên, bạn sẽ có thể tránh được căn bệnh mùa đông phổ biến này.
6. Loét mép
Các vết loét ở mép có xu hướng xuất hiện khi khả năng miễn dịch bị giảm sút và cơ thể bị stress, hay nói cách khác là vào mùa đông. Theo NHS, những tổn thương chứa dịch gây đau này trên môi sẽ xuất hiện khi bạn cảm thấy mệt mỏi, vì vậy hãy cố gắng nghỉ ngơi và khỏe mạnh nhất có thể trong suốt mùa đông bằng cách tập yoga, chế độ ăn uống cân đối, và uống nhiều nước.
7. Viêm họng liên cầu
Viêm họng liên cầu là bệnh n.hiễm t.rùng cấp tính phổ biến thứ hai mà các bác sĩ gia đình gặp phải. Và mặc dù viêm họng liên cầu có thể xảy ra trong bất kỳ mùa nào, bệnh hay gặp nhất trong những tháng mùa đông. Lý do là vì sự tiếp xúc gần gũi trong những ngày lạnh khiến mọi người dễ mắc bệnh hơn.
8. Đau tim
Một trong những vấn đề sức khỏe mùa đông nghiêm trọng hơn (và phổ biến hơn) là nhồi m.áu cơ tim, hoặc đau tim. Theo Trường Y Harvard, nhiệt độ lạnh gây co mạch, khiến mạch m.áu bị thu hẹp và tăng khả năng bị đau tim. Để giữ cho trái tim khỏe mạnh, hãy mặc áo nhiều lớp và giữ cho cơ thể ấm áp.
9. Đau nửa đầu
Cơn đau nửa đầu có thể là một trận chiến quanh năm, nhưng nó đặc biệt hay gặp vào mùa đông. Nhiệt độ lạnh hơn có thể không chỉ đóng vai trò là nguyên nhân gây ra đau nửa đầu, mà còn khiến chúng xảy ra thường xuyên hơn ở những người nhạy cảm với thay đổi nhiệt độ.
10. Trầm cảm theo mùa
Không có gì lạ khi tâm trạng chúng ta có thể hoàn toàn thay đổi trong những ngày u ám, buồn tẻ của mùa đông. Trên thực tế, vấn đề này có một tên gọi: rối loạn khí sắc theo mùa, hay SAD. Và đây không phải tình trạng nhẹ nhàng: nó có thể dẫn đến ngủ nhiều, thay đổi khẩu vị, tăng cân và mệt mỏi hoặc thiếu sức sống. Trầm cảm theo mùa có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống, vì vậy hãy đảm bảo có được điều trị thích hợp.
11. Viêm phế quản
Viêm phế quản là bệnh n.hiễm t.rùng gây viêm niêm mạc của các ống phế quản mang oxy đến phổi. Viêm phế quản có thể gây ho, khó chịu ở ngực và mệt mỏi. Thật không may là bệnh cực kỳ phổ biến vào mùa đông bởi vì nguyên nhân là cùng loại vi-rút gây cảm lạnh hoặc cúm.
12. Đau khớp
Theo Quỹ viêm khớp, những thay đổi về áp suất khí quyển có thể gây ra đau nhức khớp và đó chính xác là những gì xảy ra khi thời tiết lạnh. Để giúp giảm đau, hãy chườm ấm, tắm nước ấm, tập thể dục và kéo giãn.
13. Hội chứng cây thông Noel
Hội chứng cây thông Noel cũng có thể gây các triệu chứng dị ứng nặng hơn. Ảnh: H.Hải
Những người bị dị ứng có xu hướng bị các triệu chứng nặng hơn trong những tháng mùa đông. Đó không chỉ là do những cây thông mới cắt và phấn của chúng; mà còn do nấm mốc và bụi tích tụ trên cây trong nhà của mọi người, ngay cả khi chúng là giả. Do đó, những người bị dị ứng dễ bị chảy nước mắt, sổ mũi, khó thở và nổi mẩn ngứa vào mùa đông, đó là lý do tại sao tình trạng này được gọi là hội chứng cây Giáng sinh.
14. Viêm xoang
Viêm xoang xảy ra khi chất dịch bị ứ đọng trong xoang và vi trùng nhân lên trong chất dịch đó. Và ở người có hệ miễn dịch yếu hoặc bị cảm lạnh, hai vấn đề phổ biến trong mùa đông, thì nguy cơ bị viêm xoang sẽ tăng lên. Ngay cả dị ứng theo mùa cũng có thể khiến bạn dễ bị viêm xoang, vì vậy hãy đảm bảo chăm sóc bản thân khi mùa đông đã tới gần.
15. Norovirus
Norovirus là một bệnh ngộ độc thực phẩm do thực phẩm hoặc bề mặt chế biến bị nhiễm bẩn. Đây là một trong những căn bệnh phổ biến vào mùa lạnh. Giống như với bất kỳ bệnh truyền nhiễm nào khác, có thể giảm khả năng mắc bệnh bằng cách rửa tay thường xuyên.
Cẩm Tú
Theo Best Life/Dân trí
