Đột quỵ ở người trẻ đang có chiều hướng gia tăng đáng báo động: Tăng gần 50% trong vòng 12 năm qua. Đặc biệt đối với những người lạm dụng bia, rượu, t.huốc l.á, sử dụng các chất kích thích, tình trạng “ béo phì văn phòng”, do dùng thuốc ngừa thai đường uống, thuốc kích thích…
Ảnh minh họa: Internet
TS.BS Nguyễn Anh Tuấn – Trưởng khoa Nội – Hồi sức thần kinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết: Đột quỵ não gia tăng theo lứa t.uổi, trước đây đột quỵ não thường xảy ra ở những người cao t.uổi, nhưng ngày nay có khoảng 25% ca đột quỵ lại xảy ra ở những người trẻ t.uổi.
Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 200.000 người mắc mới đột quỵ, khoảng 50% trong số đó t.ử v.ong và để lại các di chứng sau cơn đột quỵ nặng nề như liệt nửa người, liệt toàn thân, bại não, biến chứng tâm lý, tâm thần… Một điều đáng lo ngại là số bệnh nhân đột quỵ trong độ t.uổi 40-45 cũng đang gia tăng mạnh mẽ, chiếm 1/3 tổng số các trường hợp đột quỵ. Thậm chí những người ở độ t.uổi 20 hoặc trẻ hơn cũng đang có nguy cơ bị đột quỵ. (Theo thống kê từ Hội nghị khoa học Đột quỵ và Thần kinh toàn quốc lần thứ 7).
Đột quỵ ở người trẻ đang có chiều hướng gia tăng đáng báo động: Tăng gần 50% trong vòng 12 năm qua. Đặc biệt đối với những người lạm dụng bia, rượu, t.huốc l.á, sử dụng các chất kích thích, tình trạng “béo phì văn phòng”…
Ảnh minh họa: Internet
Không chỉ có những nguyên nhân trên, giải thích nguyên nhân người trẻ cũng bị đột quỵ, BS CK2 Nguyễn Thị Phương Nga, Trưởng khoa Nội thần kinh BV Thống Nhất, cho biết ở người trẻ, tỉ lệ đột quỵ do các yếu tố như bệnh tim, dị dạng mạch m.áu não nhiều hơn, một số trường hợp còn do dùng thuốc ngừa thai đường uống, thuốc kích thích gây viêm mạch m.áu, vỡ mạch m.áu…
Mặc dù đột quỵ là bệnh gây t.ử v.ong và tàn phế cao nhưng theo các chuyên gia y tế, chúng ta có thể phòng ngừa được. Để phòng ngừa căn bệnh này, người dân cần kiểm soát tốt tình trạng tăng huyết áp, bệnh đái tháo đường, tim mạch… để hạn chế nguy cơ đột quỵ.
Bên cạnh đó cần tích cực vận động cơ thể và tập thể dục thường xuyên (30 phút mỗi ngày); giữ chế độ ăn uống đúng mức để tránh béo phì; hạn chế rượu, bia; tránh hút t.huốc l.á…
Khi gặp người đột quỵ, tuyệt đối không tự ý mua thuốc uống hoặc xoa bóp, cạo gió, chích đầu ngón tay… làm mất “thời gian vàng” điều trị mà cần đưa đi cấp cứu ngay giảm tỉ lệ t.ử v.ong và tàn phế.
Ảnh minh họa: Internet
Dấu hiệu nhận biết người bị đột quỵ
Cơn đột quỵ thường biểu hiện ra bằng các dấu hiệu như mất khả năng nói, thay đổi nét mặt và lú lẫn. Bệnh nhân thường gặp khó khăn khi nói hoặc khi cố gắng hiểu một cuộc đối thoại nào đó.
Những triệu chứng khác liên quan đến tình trạng sụp đổ của não bộ bao gồm hoa mắt, mất phương hướng, mất thăng bằng và hay có những cơn đau đầu bất chợt.
Cơn tai biến còn có thể gây ảnh hưởng đến một vài bộ phận khác trên cơ thể bao gồm:
Không nhìn rõ ở một hoặc cả hai bên mắt
Tay, chân và mặt bị yếu hoặc tê liệt, đa phần là ở một bên cơ thể. Triệu chứng này thường tấn công một cách đột ngột
Buồn nôn hoặc nôn mửa
Mệt mỏi toàn thân
Đột nhiên khó đi lại
Ảnh minh họa: Internet
Xử lý như thế nào khi một người có dấu hiệu đột quỵ?
Tự bản thân bệnh nhân không có khả năng tự gọi cấp cứu vì họ không thể nhấc cánh tay lên và nói một cách rõ ràng, thậm chí là rối loạn và mất luôn nhận thức. Đó là lý do việc nhận ra những triệu chứng báo hiệu là rất quan trọng.
Nếu bạn cho rằng ai đó có thể đang có dấu hiệu đột quỵ, bạn nên kiểm tra 3 điều sau đây và sau đó hãy hành động càng sớm càng tốt:
Gương mặt: bạn nên kiểm tra xem người mà bạn nghi ngờ có tai biến có thể cười hay không và gọi cấp cứu ngay nếu một bên mặt của người đấy xệ xuống so với bên còn lại
Cánh tay: bạn nên yêu cầu họ giơ cánh tay lên và nếu như một trong hai bên cánh tay chùng xuống phía dưới thì hãy mau chóng gọi cấp cứu
Khả năng nói chuyện: bạn nên yêu cầu họ lặp lại một cụm từ đơn giản, chú ý những lời nói lắp hoặc khó hiểu.
Bạn nên lưu ý không tự lái xe chở bệnh nhân đột quỵ đến bệnh viện vì những nhân viên y tế hiểu rõ những việc cần làm hơn bạn và họ có thể bắt đầu việc điều trị cho bệnh nhân ngay trên xe cấp cứu trên đường đến bệnh viện.
HÒA THUẬN (TỔNG HỢP)
Theo T.iền phong
Sơ cấp cứu bệnh nhân đột quỵ
Trước đây, bệnh nhân bị đột quỵ thường có độ t.uổi từ 60-70. Nhưng thời gian gần đây, bệnh đang có xu hướng trẻ hóa, nhiều ca bệnh chỉ mới 30-40 t.uổi đã bị đột quỵ.
Bác sĩ tái khám cho một bệnh nhân phục hồi sau cơn đột quỵ. Ảnh: K. Ngọc
* Bệnh đang trẻ hóa
Mới 20 t.uổi, anh Bùi Tấn Lộc (ngụ phường Hóa An, TP.Biên Hòa) đã 5 lần xuất hiện cơn đột quỵ thoáng qua. Lần gần đây nhất xảy ra vào ngày 11-9, anh đã phải nhập viện cấp cứu. Anh Lộc kể, khi đang ngồi trong lớp học, bỗng nhiên, anh bị tê nửa người, tay không điều khiển được và miệng nói đớ, không bình thường. Anh đã nhờ bạn bè đưa vào Bệnh viện đa khoa Đồng Nai cấp cứu. Các bác sĩ đã tiến hành cấp cứu và chẩn đoán, bệnh nhân Lộc bị đột quỵ nhưng có khả năng tự khỏi sau khoảng 1 giờ. Tuy nhiên, để tránh tình trạng tương tự hoặc nặng hơn, bệnh nhân Lộc phải uống thuốc thường xuyên để phòng ngừa căn bệnh này.
Anh Lộc cho biết thêm, khi đang học lớp 12 (năm 2017), anh đã bị cao huyết áp và xuất hiện cơn đột quỵ thoáng qua lần đầu vào khoảng giữa năm 2018 sau giấc ngủ trưa. “Khi ngủ dậy, tôi không nói được, tê nửa người và té ngã. Nhưng chỉ một lúc sau, tôi lại tỉnh táo bình thường nên chủ quan không đến bệnh viện khám. Sau đó, 3 lần tiếp theo, khi đang đi xe máy, tôi cũng xuất hiện những triệu chứng tương tự (tê người, không nói được) và cũng tự khỏi khi tôi tấp xe vào lề đường nghỉ ngơi một lúc. Còn lần này là nặng nhất, tôi mới nhập viện” – anh Lộc kể.
Theo bác sĩ Nguyễn Đình Quang, Trưởng khoa Nội thần kinh Bệnh viện đa khoa Đồng Nai, thời gian gần đây, số người bị bệnh đột quỵ ngày càng gia tăng, nhất là ở người trẻ t.uổi (dưới 50 t.uổi). Thậm chí, có bệnh nhân chỉ mới 18 t.uổi đã 2 lần bị đột quỵ. “Chúng tôi đã từng tiếp nhận 1 bệnh nhân nữ chỉ mới 17 t.uổi ở TX.Dĩ An (tỉnh Bình Dương) bị cường giáp gây ra rối loạn nhịp (rung nhĩ) và cơn đột quỵ. Bệnh nhân bị yếu nửa người ngay lần đầu bị đột quỵ do vào viện trễ. Lần thứ 2 cơn đột quỵ xuất hiện khi bệnh nhân đang chữa trị tại bệnh viện về bệnh cường giáp (lúc 18 t.uổi)” – bác sĩ Quang kể.
* Khung giờ vàng cấp cứu
Đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch m.áu não là tình trạng nhu mô não bị thiếu m.áu nuôi, do mạch m.áu bị tắc nghẽn (nhồi m.áu não) hoặc mạch m.áu vỡ do chấn thương (xuất huyết não). Khi thiếu m.áu nuôi, não sẽ ngưng hoạt động rồi c.hết đi trong vài giây đến vài phút. Một số nguyên nhân dẫn đến bệnh đột quỵ như: bệnh nhân có bệnh tăng huyết áp, rung nhĩ, tiểu đường, rối loạn lipid m.áu… Ngoài ra, các yếu tố về: môi trường, chế độ ăn uống không hợp lý, stress, hút t.huốc l.á, lười vận động… cũng là nguy cơ dẫn đến đột quỵ. Tỷ lệ bệnh nhân ở thành thị nhiều hơn nông thôn.
Bác sĩ Quang cho hay, biểu hiện lâm sàng của đột quỵ là liệt nửa người, nói khó, không nói được hoặc hôn mê… Bệnh đột quỵ là hậu quả của các bệnh khác đưa tới chứ nó không tự xảy ra. Hiện nay, người dân đã có am hiểu nhất định về bệnh đột quỵ song vẫn còn không ít người cho rằng bệnh đột quỵ là trúng gió và có những hành động sai như: châm vào đầu ngón tay để nặn m.áu, cạo gió… Điều này làm giảm cơ hội phục hồi cho người bệnh vì thời gian là yếu tố quyết định sự phục hồi của người bệnh.
Tại Bệnh viện đa khoa Đồng Nai, tỷ lệ bệnh nhân đến sớm, trước 4-5 giờ từ khi xuất hiện cơn đột quỵ khoảng 23%. “Để tăng tỷ lệ này, chúng tôi mong muốn sẽ có những poster về triệu chứng, hình ảnh của bệnh đột quỵ ở các nơi công cộng như: rạp chiếu phim, nhà chờ xe… để nhiều người dân biết đến căn bệnh này và đến bệnh viện sớm” – bác sĩ Quang cho hay.
Một số biểu hiện của bệnh đột quỵ:
– Gương mặt: Đột ngột mất cân đối, méo.
– Cánh tay: Yếu hơn; không cầm, nắm được.
– Ngôn ngữ: Giọng nói khác thường, nói ngọng, nói đớ hoặc không nói được.
– Thời gian: Xác định thời gian bệnh nhân bị bệnh và thời gian sớm nhất để cứu bệnh nhân.
Khánh Ngọc
Theo baodongnai
