Bồ công anh có thể mang đến nhiều lợi ích sức khỏe khi sử dụng đúng cách nhưng đồng thời cũng có thể tiềm ẩn những ảnh hưởng không tốt nếu bạn sử dụng sai cách hoặc lạm dụng bồ công anh. Dưới đây là những tác hại của cây bồ công anh và một số lưu ý khi sử dụng bồ anh giúp bạn có thể tránh được những ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe, đồng thời tận dụng tối đa những tác dụng mà bồ công anh mang đến.
Cây bồ công anh là gì?
Trước khi tìm hiểu tác hại của cây bồ công anh, chúng ta hãy cùng tìm hiểu qua về cây bồ công anh và công dụng của cây bồ công anh nhé.
Cây bồ công anh (hay còn được biết đến với các tên gọi như diếp hoang, rau bồ cóc, mũi mác, rau lưỡi cày) là một loại cây thuộc họ cúc Asteraceae, có tên khoa học là Lactuca indica.
Thân cây nhỏ, thẳng đứng, cao khoảng 1 – 3m, ít hoặc không có cành. Cả thân và lá cây chứa nhựa màu trắng như sữa, mang vị đắng đặc trưng. Hoa của cây có thể có màu vàng hoặc màu tím, hoa tím được gọi là tử hoa địa đinh và hoa màu vàng được gọi là hoàng hoa địa đinh. Cả hai loại hoa này đều được sử dụng như một vị thuốc trong Y học cổ truyền
Cây bồ công anh có thể trồng bằng hạt, thời điểm thích hợp trồng bồ công anh là vào tháng 3 – 4 hoặc tháng 9 – 10. Sau khoảng 4 tháng, cây có thể thu hoạch. Lá cây sau khi được thu hái có thể sử dụng tươi hoặc được phơi khô và sấy để bảo quản mà không cần chế biến đặc biệt.
Hình ảnh cây bồ công anh
Cây bồ công anh có mấy loại?
Hiện nay có hơn 250 loại cây bồ công anh đã được phát hiện và dưới đây là một số loại cây bồ công anh phổ biến nhất:
- Bồ công anh phổ thông (Taraxacum officinale): Loại phổ biến nhất, mọc ven đường và đồng cỏ, có hoa màu vàng tươi.
- Bồ công anh hạt đỏ (Taraxacum erythrospermum): Thân có màu đỏ, thường bị nhầm lẫn với loại phổ thông.
- Bồ công anh Nga (Taraxacum kok-saghyz): Loại này có rễ chứa nhiều cao su, là nguồn tiềm năng cung cấp cao su chất lượng cao.
- Bồ công anh Nhật Bản trắng (Taraxacum albidum): Loài bản xứ ở miền Nam Nhật Bản, mọc bên vệ đường và đồng cỏ.
- Bồ công anh California (Taraxacum californicum): Loài hoa dại trên cánh đồng cỏ thuộc vùng núi San Bernardino, California.
- Bồ công anh hồng (Taraxacum pseudoroseum): Cánh hoa có màu hồng, nhụy màu vàng, loài hiếm nhất, xuất hiện ở vùng cao nguyên trung Á.
Tác dụng của bồ công anh
Trong Y học cổ truyền, bồ công anh là một loại dược liệu có vị đắng, tính mát, quy vào các kinh can, thận, tâm, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm và hóa thấp. Nếu muốn biết rõ hơn về lợi ích của cây bồ công anh hay bồ công anh trị bệnh gì thì dưới đây là câu trả lời dành cho bạn.
- Điều trị các bệnh về da: Bồ công anh chứa nhựa màu trắng có vị đắng và tính kiềm cao, giúp sát khuẩn, diệt nấm, có thể được sử dụng trong điều trị các bệnh ngoài da như ghẻ, eczema, và ngứa do nấm.
- Tốt cho người bệnh tiểu đường: Bồ công anh có thể kích thích tuyến tụy sản xuất insulin, giúp loại bỏ đường dư thừa khỏi cơ thể, hỗ trợ người bệnh đái tháo đường.
- Phòng chống ung thư: Bồ công anh có tác dụng phòng chống hình thành và phát triển tế bào ung thư, đặc biệt là ung thư tuyến tiền liệt và ung thư vú.
- Tăng cường sức khỏe xương: Bồ công anh chứa hàm lượng canxi cao, giúp thúc đẩy tăng trưởng, phát triển và củng cố độ vững chắc xương.
- Cải thiện chức năng gan: Bồ công anh giúp kích thích gan tự nhiên, loại bỏ độc tố khỏi cơ thể và cân bằng điện giải.
- Cải thiện hệ tiêu hóa: Bồ công anh có thể kích thích cảm giác thèm ăn, cải thiện hệ tiêu hóa và làm dịu đường tiêu hóa.
- Tăng cường sức khỏe đường tiết niệu: Bồ công anh hỗ trợ sức khỏe đường tiết niệu, tăng trưởng vi khuẩn có lợi trong hệ tiết niệu.
Tác hại của cây bồ công anh
Những tác hại của cây bồ công anh cần lưu ý bao gồm:
1. Có thể gây dị ứng
Bồ công anh chứa các hợp chất gọi là sesquiterpene lactones, là chất gây kích ứng, có thể gây viêm da tiếp xúc dị ứng. Các triệu chứng của chứng dị ứng này bao gồm các phản ứng giống như chàm khô và ngứa. Ngoài ra, một số trường hợp cho thấy phấn hoa bồ công anh cũng có thể gây ra bệnh hen suyễn.
Nếu bạn có những triệu chứng viêm da tiếp xúc dị ứng, hen suyễn sau khi tiếp xúc với bồ công anh, hãy ngừng sử dụng và tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ. Bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm dị ứng để xác định chính xác liệu bạn có bị dị ứng với bồ công anh hay không.
Nếu bạn biết từng có phản ứng dị ứng với bồ công anh hoặc có bất kỳ vấn đề về da như eczema, viêm da, hãy tránh tiếp xúc với cây bồ công anh hoặc sản phẩm liên quan để tránh nguy cơ tái phát các triệu chứng không mong muốn.
Cây bồ công anh có thể gây dị ứng
2. Ảnh hưởng đến hoạt động của thuốc làm loãng máu
Một tác hại của cây bồ công anh là làm ảnh hưởng đến hoạt động của thuốc làm loãng máu. Bồ công anh chứa nhiều vitamin K, một chất có vai trò quan trọng trong quá trình đông máu. Việc tiêu thụ bồ công anh khi sử dụng chất làm loãng máu như Warfarin có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc. Vitamin K có khả năng làm tăng quá trình đông máu, trong khi chất làm loãng máu như Warfarin lại nhằm ngăn chặn quá trình này. Do đó, việc sử dụng cùng lúc bồ công anh và Warfarin có thể làm giảm hiệu quả chất làm loãng máu.
Nếu bạn đang sử dụng chất làm loãng máu như Warfarin hoặc các loại thuốc tương tự, hãy thảo luận với bác sĩ để biết rõ về tác động tiềm năng của bồ công anh đối với chất làm loãng máu của bạn. Bác sĩ có thể điều chỉnh liều lượng thuốc hoặc đưa ra hướng dẫn cụ thể cho việc sử dụng chúng cùng nhau, để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong điều trị
3. Có thể suy giảm chức năng thận
Oxalate là một chất tự nhiên có thể tích tụ trong thận và góp phần vào sự hình thành các tinh thể oxalate, gây ra các vấn đề liên quan đến sỏi thận. Bồ công anh có đặc tính lợi tiểu, có khả năng tăng lượng nước tiểu và làm giảm tích tụ oxalate trong thận. Tuy nhiên, điều này chỉ được xem là lý thuyết và cần có nhiều nghiên cứu hơn để xác nhận tác dụng này.
Trong trường hợp của những người mắc bệnh thận, việc lợi tiểu có thể gây mất cân bằng điện giải, mất các chất điện giải quan trọng và gây ra các vấn đề về thận. Do đó, nếu bạn mắc bệnh thận hoặc có vấn đề về thận, tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng bồ công anh hoặc các sản phẩm liên quan để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Bác sĩ sẽ đưa ra đánh giá và hướng dẫn phù hợp dựa trên tình trạng sức khỏe của bạn.
Cây bồ công anh có thể làm suy giảm chức năng thận
4. Gây chán ăn, buồn nôn, nôn và tiêu chảy nhẹ
Trong một số trường hợp, tác hại của cây bồ công anh có thể gây chán ăn, buồn nôn, nôn và tiêu chảy nhẹ. Đây là các phản ứng phụ có thể xảy ra khi bạn tiêu thụ quá nhiều hoặc có mức độ nhạy cảm với bồ công anh. Các triệu chứng này thường là nhẹ và tạm thời, và hầu hết mọi người không gặp vấn đề lớn khi tiêu thụ bồ công anh trong mức độ phù hợp. Tuy nhiên, nếu bạn gặp những triệu chứng nghiêm trọng hoặc kéo dài, hãy liên hệ với bác sĩ để được kiểm tra, tư vấn và hướng dẫn sử dụng phù hợp.
5. Tăng tiết mồ hôi, mệt mỏi
Lạm dụng quá nhiều bồ công anh có thể gây một số tác dụng phụ như tăng tiết mồ hôi và mệt mỏi. Điều này được cho là liên quan đến khả năng lợi tiểu của bồ công anh, khiến cơ thể tiết ra nhiều nước và các chất khoáng qua đường tiểu. Khi mất nước và chất khoáng quá nhiều, cơ thể có thể trở nên mệt mỏi và cảm thấy mất sức.
Tuy nhiên, tác dụng này thường xảy ra khi tiêu thụ lượng lớn bồ công anh hoặc trong những trường hợp nhạy cảm. Đối với người bình thường tiêu thụ bồ công anh theo liều lượng phù hợp, các tác dụng phụ này thường không phổ biến hoặc không đáng kể.
Nếu bạn gặp các triệu chứng không mong muốn sau khi tiêu thụ bồ công anh, nên giảm lượng sử dụng và tham khảo tư vấn của bác sĩ nếu triệu chứng không giảm đi hoặc trở nên nghiêm trọng.
Cây bồ công anh làm tăng tiết mồ hôi
6. Làm tăng nguy cơ sỏi mật, viêm túi mật
Một tác dụng phụ của bồ công anh khác là làm tăng nguy cơ sỏi mật, viêm túi mật. Do tính chất kích thích của bồ công anh, việc sử dụng bồ công anh lâu dài và ở liều lượng cao có thể gây kích thích cho hệ tiết niệu và gan, dẫn đến sỏi mật và viêm túi mật ở một số người.
Bồ công anh ăn được không?
Bồ công anh ăn được. Cây bồ công anh có độc tính thấp và an toàn với hầu hết mọi người, đặc biệt là khi dùng như một loại thực phẩm. Lá, thân và hoa bồ công anh đều có thể được sử dụng ở trạng thái tự nhiên, ăn sống hoặc nấu chín. Phần rễ cây bồ công anh có thể đem sấy khô, nghiền nhỏ, dùng như một thức uống thay thế trà hoặc cà phê.
Lưu ý khi sử dụng bồ công anh tránh tác dụng phụ
Để tránh những tác hại của cây bồ công anh, trong quá trình sử dụng bồ công anh, bạn nên lưu ý một số điều sau:
- Sử dụng đúng liều lượng: Tránh lạm dụng bồ công anh và tuân thủ hướng dẫn sử dụng. Đảm bảo không tiêu thụ quá nhiều và giảm nguy cơ tác dụng phụ.
- Không kết hợp với kháng sinh: Kháng sinh có thể tương tác với các thành phần trong bồ công anh, làm giảm hiệu lực diệt khuẩn của kháng sinh. Do đó, hãy tránh sử dụng cùng lúc trong một lần uống.
- Không dùng chung với thuốc lợi tiểu: Bồ công anh có tác dụng lợi tiểu, có thể gây mất nước, giữ kali và rối loạn điện giải. Vì vậy, tránh sử dụng cùng lúc với các loại thuốc lợi tiểu.
- Không dùng chung với thuốc chống đông máu: Bồ công anh có thể tương tác với thuốc chống đông máu như Warfarin. Nếu bạn đang sử dụng thuốc chống đông máu, hãy thảo luận với bác sĩ hoặc dược sĩ về sự tương tác tiềm năng và xem xét điều chỉnh liều lượng hoặc tránh sử dụng đồng thời.
- Tránh sử dụng khi bị ớn lạnh, cảm lạnh, phong thấp: Trong trường hợp này, cơ thể chưa sẵn sàng tiếp nhận và chịu đựng tác dụng của bồ công anh. Nên tránh sử dụng trong thời điểm này.
- Theo dõi các dấu hiệu bất thường và phản ứng dị ứng: Nếu bạn phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau khi sử dụng bồ công anh, như phản ứng dị ứng, hãy ngừng sử dụng ngay lập tức và liên hệ với bác sĩ để có biện pháp điều trị phù hợp.
- Không sử dụng dược liệu không rõ nguồn gốc: Đảm bảo sử dụng bồ công anh từ nguồn tin cậy và đáng tin cậy. Tránh sử dụng dược liệu có mùi ẩm mốc, vị lạ hoặc không rõ nguồn gốc.
- Bảo quản đúng cách: Bồ công anh nên được bảo quản trong điều kiện khô ráo, thoáng mát để đảm bảo sự tươi mới và hiệu quả của nó.
Tránh lạm dụng bồ công anh và tuân thủ hướng dẫn sử dụng
Ai không nên dùng bồ công anh?
- Phụ nữ mang thai và cho con bú: Hiện chưa có đủ thông tin về an toàn của bồ công anh trong thời kỳ mang thai và cho con bú. Tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu muốn dùng bồ công anh trong thời gian mang thai, cho con bú.
- Trẻ em dưới 8 tuổi: Việc sử dụng bồ công anh cho trẻ em dưới 8 tuổi chưa được nghiên cứu và không có đủ thông tin về an toàn và hiệu quả. Vì vậy, không nên sử dụng bồ công anh cho trẻ em trong nhóm này.
- Người mắc bệnh thận: Bồ công anh có thể gây tác động đến chức năng thận, đặc biệt là khi sử dụng lâu dài hoặc với liều lượng lớn. Người mắc bệnh thận nên tránh sử dụng bồ công anh mà không có sự giám sát và chỉ định của bác sĩ.
- Người đang mất nước hoặc mất cân bằng điện giải: Bồ công anh có tác dụng lợi tiểu và có thể gây mất nước và mất cân bằng điện giải. Do đó, người đang trong tình trạng mất nước hoặc mất cân bằng điện giải nên tránh sử dụng bồ công anh để tránh tình trạng tồi tệ hơn.
- Bệnh nhân bị rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy: Bồ công anh có thể gây kích thích tiêu hóa và tiêu chảy. Đối với những người đang mắc các rối loạn tiêu hóa và tiêu chảy, việc sử dụng bồ công anh có thể làm tăng tình trạng tiêu chảy và cảm giác khó chịu.
- Người bị tắc ống dẫn mật, tắc ruột, mắc hội chứng ruột kích thích, hội chứng rối loạn chuyển hóa: Việc sử dụng bồ công anh có thể gây tác động tiêu cực đến hệ thống ống dẫn mật và ruột, gây ra tình trạng tắc nghẽn hoặc tăng cường triệu chứng các bệnh liên quan.
- Người mắc dị ứng với hoa cúc hoặc các loại thực phẩm có liên quan: Bồ công anh thuộc họ thực vật Asteraceae (cúc), vì vậy nếu bạn bị dị ứng với hoa cúc hoặc các loại thực phẩm có liên quan, tốt nhất nên tránh sử dụng bồ công anh.
Trên đây là một số tác hại của cây bồ công anh mà Emdep.vn đã tổng hợp và chia sẻ. Mong rằng với những chia sẻ đến từ Emdep.vn, các bạn đã có thêm những thông tin hữu ích trong việc sử dụng bồ công anh tránh những tác hại không mong muốn có thể xảy ra.
Minh LT (Tổng hợp)
