Ở Việt Nam, phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp cao hơn nam giới. Đặc biệt, bệnh tuyến giáp khá phổ biến ở phụ nữ trong độ t.uổi sinh đẻ.
Phân biệt giữa người khỏe mạnh và người bị tuyến giáp. (hình minh họa)
Tiến sĩ – bác sĩ Lý Đại Lương, Bệnh viện Mỹ Đức cho biết tuyến giáp là tuyến nội tiết nằm ở cổ. Các bệnh liên quan đến tuyến giáp hay gặp gồm: suy giáp, cường giáp, nhân giáp, bướu giáp… Việc ảnh hưởng đến chức năng làm mẹ xảy ra chủ yếu ở bệnh suy giáp và cường giáp.
Với bệnh suy giáp , nếu nồng độ hormone tuyến giáp thấp có thể cản trở việc phóng trứng từ buồng trứng (rụng trứng), làm suy giảm khả năng đậu thai. Thậm chí, khi mang thai, cơ thể người mẹ sẽ tiết ra hai hormone chính đó là hormone hCG (human chorionic gonadotropin) và estrogen; nhưng nếu phụ nữ bị suy giáp sẽ khiến tuyến giáp tiết ra không đủ một số hormone quan trọng có thể gây sảy thai.
Nghiên cứu của Mayo Clinic (một trung tâm y tế ở Mỹ) cho thấy: phụ nữ bị suy giáp không được điều trị trong thời gian mang thai không chỉ đối diện nguy cơ sảy thai cao mà còn bị bong nhau, vỡ ối sớm và t.ử v.ong sơ sinh.
Các nhà khoa học Trung Quốc cũng xác nhận những phụ nữ bị suy giáp cận lâm sàng cũng như tự miễn tuyến giáp có nguy cơ sảy thai cao hơn khi thai được 4 – 8 tuần.
Theo bác sĩ Lý Đại Lương, một số nguyên nhân cơ bản gây ra bệnh suy giáp như: rối loạn tự miễn dịch hoặc trục trặc ở tuyến yên.
Điều trị tốt bệnh tuyến giáp để tránh nguy cơ sinh non và sảy thai. (hình minh họa)
Với bệnh cường giáp lại xảy ra khi tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone thyroxine (hormone T4), triiodothyronine (hormone T3) so với bình thường. Cường giáp thường gây ra 3 bệnh chính gồm: viêm tuyến giáp, tuyến giáp tiết quá nhiều hormone T4 và phổ biến nhất là bệnh tự miễn tuyến giáp (còn gọi là Basedow).
Bệnh tự miễn tuyến giáp (Basedow) không hiếm gặp ở phụ nữ trong độ t.uổi sinh đẻ. Bệnh xuất hiện khi hệ thống miễn dịch của cơ thể sinh ra các kháng thể tấn công mô tuyến giáp. Bệnh tự miễn tuyến giáp gây ra những biến chứng xấu ở phụ nữ mang thai, bao gồm sảy thai, sinh non.
Nguyên nhân do hormone TSI (hóc môn kích thích tuyến giáp) sản sinh ra quá nhiều đã tác động qua nhau thai gây cường giáp ở thai nhi. Bệnh cường giáp không kiểm soát tốt sẽ gây những hậu quả xấu lên bào thai như: bệnh tim bẩm sinh, thai chậm phát triển, sinh son, thai c.hết lưu và có thể gây dị tật bẩm sinh.
Bệnh Basedow có thể mang tính gia đình, nghĩa là nhiều thành viên trong gia đình như mẹ, chị, em gái có thể cùng mắc bệnh. Phần lớn bệnh tự miễn tuyến giáp không có triệu chứng, chỉ được phát hiện qua xét nghiệm.
Khi có thai, thói quen thông thường của một số thai phụ mắc bệnh tuyến giáp là ngưng sử dụng thuốc. Tuy nhiên, nhiều bệnh tuyến giáp vẫn cần được tiếp tục điều trị trong khi mang thai.
Bác sĩ Lý Đại Lương cảnh báo một số trường hợp phụ nữ có thai bị cường giáp đã tự ngưng thuốc, dẫn đến suy tim nguy hiểm trong thai kỳ. Nếu bà bầu muốn ngưng thuốc phải đến bác sĩ chuyên về nội tiết để được tư vấn và điều trị với những thuốc an toàn cho thai.
Tốt nhất, những phụ nữ mắc bệnh tuyến giáp cần phải được chữa trị sớm trước khi dự định có thai, cũng như trong thai kỳ.
Khuyến cáo về triệu chứng sớm của bệnh lý tuyến giáp
Tuyến giáp là tuyến nội tiết lớn nhất cơ thể, có nhiều chức năng quan trọng tác động lên hoạt động tuyến s.inh d.ục, tăng cường hoạt động của bộ não và hệ thần kinh, tim mạch…
Dự án “Thyroid Change – Vì những người phụ nữ tôi yêu” thực hiện các chương trình tầm soát, phát hiện sớm bệnh lý tuyến giáp cho phụ nữ đã được Bệnh viện Nội tiết T.Ư (Hà Nội) phối hợp đơn vị tài trợ triển khai trong hai năm 2018 – 2020 tại 16 bệnh viện của 14 tỉnh, thành phố trên cả nước.
TS Phan Hướng Dương lưu ý ở giai đoạn sớm bệnh lý tuyến giáp diễn biến rất âm thầm – ẢNH: THÙY TRANG
Lễ công bố kết quả dự án tổ chức sáng 22.11 tại Hà Nội. Tại buổi lễ, TS Phan Hướng Dương, Phó giám đốc Bệnh viện Nội tiết T.Ư, cho biết có 45.958 phụ nữ đã được thăm khám, có 23.430 xét nghiệm TSH (xét nghiệm chẩn đoán chức năng tuyến giáp) được thực hiện, qua đó phát hiện 7.963 trường hợp bất thường về TSH và 12.099 bệnh nhân được siêu âm để phát hiện các bất thường về cấu trúc.
Thông qua dự án, 3.000 người (chiếm khoảng 6,5% trong tổng số đã tầm soát) được phát hiện và điều trị các rối loạn về tuyến giáp. Với siêu âm thông thường, chi phí thấp, bác sĩ chuyên khoa có thể đ.ánh giá các bất thường về tuyến giáp.
TS Phan Hướng Dương cho hay, tại Bệnh viện Nội tiết T.Ư, các bệnh nhân mắc bệnh lý tuyến giáp đến khám và điều trị đã tăng hơn 6 lần trong 5 năm qua (2015 – 2019). Tuy nhiên, TS Dương khuyến cáo, còn nhiều trường hợp mắc bệnh lý tuyến giáp (cường giáp, viêm tuyến giáp, suy giáp, ung thư tuyến giáp) chưa được phát hiện, do ở giai đoạn sớm bệnh diễn biến rất âm thầm, không triệu chứng.
Dấu hiệu cảnh báo
Bác sĩ của Bệnh viện Nội tiết T.Ư lưu ý: Rụng tóc; run bàn tay, ngón tay; suy giảm trí nhớ; mất tập trung trong công việc, tăng nhịp tim, móng tay mọc nhanh hơn bình thường, chu kỳ kinh thay đổi… có thể là dấu hiệu cảnh báo của bệnh lý tuyến giáp nhưng chưa được nhiều người biết.
Tuyến giáp là tuyến nội tiết lớn nhất cơ thể, có nhiều chức năng quan trọng tác động lên hoạt động tuyến s.inh d.ục, tăng cường hoạt động của bộ não và hệ thần kinh, tim mạch… Do đó, bệnh nhân mắc bệnh lý tuyến giáp nếu không được phát hiện điều trị sẽ ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, chất lượng sống. Phụ nữ trẻ bị suy giáp không được điều trị sẽ ảnh hưởng đến phát triển của thai nhi nếu mang thai.
Số mắc các bệnh lý tuyến giáp ở phụ nữ cao gấp 10 lần nam giới. Do đó, cộng đồng, đặc biệt là nữ giới, cần chú trọng khám, tầm soát bệnh lý tuyến giáp khi đi khám sức khỏe định kỳ.
Trong thời gian tới, Bệnh viện Nội tiết T.Ư sẽ mở rộng việc tầm soát bệnh, đặc biệt là đối tượng phụ nữ và người dân khu vực vùng sâu, vùng xa; đồng thời nâng cao năng lực cho bác sĩ điều trị các tuyến, giúp phát hiện sớm và điều trị cho người bệnh từ giai đoạn sớm.
