Việt Nam đang sử dụng hai loại thuốc kháng virus điều trị Covid-19 là remdesivir tiêm tĩnh mạch, giá gốc 3.120 USD một liệu trình 5 ngày và molnupiravir viên uống, giá khoảng 700 USD một liệu trình.
Remdesivir là loại thuốc kháng virus đầu tiên được Việt Nam sử dụng. Những lô thuốc remdesivir đầu tiên đã về Việt Nam từ 5/8. Hội đồng chuyên môn của Bộ Y tế thống nhất đưa remdesivir vào điều trị cho bệnh nhân Covid-19 và sử dụng tại một số cơ sở y tế.
Từ đầu tháng 8 đến nay, gần 230.000 lọ thuốc remdesivir được Bộ Y tế phân bổ cho các cơ sở điều trị Covid-19, trong đó số lượng phân bổ dành phần lớn cho các Trung tâm hồi sức tích cực Covid-19 tại TP HCM và các địa phương có số ca mắc nhiều.
Remdesivir là thuốc kháng virus, được FDA phê duyệt khẩn cấp tháng 10/2020 để điều trị bệnh nhân Covid-19. Remdesivir có tác dụng rút ngắn thời gian hồi phục và giảm tỷ lệ t.ử v.ong ở bệnh nhân diễn tiến nặng. Thuốc đã được 50 quốc gia như Mỹ, EU, Australia, Nhật Bản, Singapore, Ấn Độ… đưa vào phác đồ điều trị từ tháng 5/2020 và là một trong những loại thuốc đặc trị khó tiếp cận hàng đầu thế giới.
Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, remdesivir được chỉ định với người mắc Covid-19 điều trị nội trú tại bệnh viện có suy hô hấp, thở oxy, thở oxy dòng cao (HFNC) hoặc thở máy không xâm nhập. Thời điểm dùng thuốc là trong vòng 10 ngày đầu từ khi khởi phát bệnh. Thuốc dùng dưới dạng tiêm tĩnh mạch.
Hiện nay, ngoài thuốc remdesivir dạng nước, phải bảo quản ở nhiệt độ 2-8 độ C, thuốc cũng đã được bào chế dưới dạng đông khô, dễ bảo quản trong nhiệt độ khoảng 25 độ C giúp vận chuyển dễ dàng hơn. Thuốc khô giúp bệnh viện điều trị bệnh nhân dễ dàng bảo quản, nhất là các bệnh viện dã chiến.
Theo Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Công ty Gilead Sciences, ông Daniel ODay, thuốc remdesivir bán với giá 520 USD/lọ, hoặc liệu trình 5 ngày giá 3.120 USD.
Việt Nam có một triệu lọ remdesivir do doanh nghiệp tặng và hỗ trợ từ Ấn Độ. Hiện 460.000 lọ đã về Việt Nam, số còn lại sẽ tiếp tục về trong thời gian tới.
Thuốc điều trị Covid-19 Remdesivir của Gilead, sử dụng tại Mỹ, tháng 12/2020. Ảnh: AP.
Molnupiravir là loại thuốc kháng virus thứ hai được Việt Nam được sử dụng. Thuốc do công ty Ridgeback Biotherapeutics và hãng dược Merck hợp tác phát triển. Merck cho biết hãng sẽ có dữ liệu đầy đủ vào tháng 9 hoặc tháng 10 và thuốc có thể sẵn sàng vào cuối năm nay.
Thuốc này đã được Bộ Y tế Việt Nam đưa vào chương trình thí điểm điều trị có kiểm soát các trường hợp mắc Covid-19 tại nhà và cộng đồng (home-based care). Thuốc bao gồm viên nang 200 mg, 400 mg do Ấn Độ và Việt Nam sản xuất, dùng đường uống, ngày hai lần với liều dùng 1.600 mg/ngày. Thuốc đang thử nghiệm cho bệnh nhân có triệu chứng nhẹ và ở mức độ vừa.
Bác sĩ khuyến cáo, bệnh nhân sau khi xét nghiệm PCR dương tính, có triệu chứng, thì nên sử dụng molnupiravir. Các triệu chứng từ vừa đến nặng, như triệu chứng hô hấp gồm hắt hơi, sổ mũi, mệt mỏi; đến bắt đầu có triệu chứng viêm phổi, khó thở.
Molnupiravir được nghiên cứu dựa trên thuốc gốc chống lại virus cúm, tác dụng ức chế sự sao chép của các virus RNA, trong đó có nCoV, khiến virus không nhân lên và bị đào thải rất nhanh, giúp bệnh nhân khỏi bệnh. Đây là loại thuốc dễ dàng được sử dụng qua đường uống, dùng điều trị giai đoạn đầu của bệnh. Hiện Mỹ đã chi khoảng 1,2 tỷ USD để mua 1,7 triệu liệu trình thuốc molnupiravir điều trị cho các bệnh nhân Covid-19, tương đương 700 USD/liệu trình.
Theo Bộ Y tế, nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng thuốc kháng virus molnupiravir trong điều trị Covid-19 đã công bố tại một số quốc gia “cho kết quả khả quan về tính an toàn, khả năng dung nạp, đặc biệt giảm tải lượng virus rõ rệt và làm sạch virus ở bệnh nhân thể nhẹ và vừa sau 5 ngày điều trị, giảm tỷ lệ nhập viện, giảm t.ử v.ong”.
Hơn 300.000 viên thuốc kháng virus molnupiravir trong khoảng 2 triệu viên do doanh nghiệp tài trợ đã về Việt Nam cuối tháng 8. Các lô thuốc tiếp theo sẽ được nhập khẩu để sử dụng trong đầu tháng 9. Ngoài ra, công ty dược ở Việt Nam cũng đang sản xuất thuốc này, dự kiến cung cấp hơn 2,3 triệu viên để điều trị miễn phí F0 tại cộng đồng.
Như vậy, hai loại thuốc kháng virus Việt Nam đang dùng điều trị Covid-19 đều được doanh nghiệp tài trợ, hiện miễn phí điều trị bệnh nhân.
Hiệu quả của thuốc Remdesivir điều trị Covid-19 như thế nào?
Bộ Y tế đã có 5 đợt phân bổ thuốc Remdesivir với tổng số gần 230.000 lọ. Đây là thuốc kháng virus, được dùng cho các ca Covid-19 nặng.
Dịch Covid-19 đã xuất hiện gần 2 năm và hiện vẫn diễn biến phức tạp, khó lường với những biến thể mới phát sinh. Theo các chuyên gia dịch tễ học, SARS-CoV-2 và các biến chủng của loại virus này sẽ không biến mất hoàn toàn mà tồn tại giống như cúm mùa. Vì thế, việc phát triển các loại thuốc điều trị Covid-19 tại nhà, giảm thiểu khả năng nhập viện cho người bệnh là rất cần thiết.
Kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát, rất nhiều tiến bộ trong nghiên cứu thuốc đặc trị được ghi nhận.
Thuốc Remdesivir có hai dạng là nước và đông khô.
Tại Việt Nam, Remdesivir và Molnupiravir là 2 loại thuốc được Bộ Y tế đưa vào phác đồ điều trị bệnh nhân Covid-19 gần đây. Trong đó, Remdesivir dùng cho các ca nặng và Molnupiravir cho các bệnh nhân nhẹ, vừa điều trị tại nhà. Đây đều là những loại thuốc đắt đỏ, rất khó tiếp cận trên thế giới.
Đến nay, Bộ Y tế có 5 đợt phân bổ thuốc Remdesivir điều trị Covid-19 cho các cơ sở điều trị với tổng số gần 230.000 lọ. Đợt phân bổ gần đây nhất là đầu tháng 9 với 54.000 lọ.
Hiệu quả của thuốc Remdesivir như thế nào?
Cuối năm 2020, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ đã thông qua sử dụng thuốc Remdesivir để điều trị bệnh nhân Covid-19 từ 12 t.uổi trở lên và nặng tối thiểu 40 kg. Liên minh châu Âu cũng cấp phép lưu hành một cách có điều kiện Remdesivir để điều trị cho bệnh nhân Covid-19 cần trợ thở.
Kết quả thử nghiệm giai đoạn 3 được công bố vào tháng 10/2020 trên Tạp chí Y học New England cho thấy Remdesivir đã rút ngắn thời gian nằm viện của bệnh nhân khoảng 5-7 ngày so với những bệnh nhân nặng dùng giả dược. Người dùng Remdesivir cũng có nguy cơ t.ử v.ong thấp hơn so với các đối tượng dùng những loại thuốc phải kiểm soát đặc biệt khác.
Khi được tiêm vào tĩnh mạch trong 10 ngày liên tiếp, Remdesivir giúp đẩy nhanh quá trình phục hồi của các bệnh nhân Covid-19. Remdesivir cũng cải thiện tỷ lệ t.ử v.ong ở những người được bổ sung oxy (4% khi dùng Remdesivir so với 13% với giả dược vào ngày thứ 29 của quá trình điều trị).
Nghiên cứu cũng cho thấy điều trị bằng thuốc Remdesivir có thể ngăn bệnh nhân tiến triển thành bệnh hô hấp nặng hơn. Những người được điều trị bằng Remdesivir ít cần hỗ trợ hô hấp hơn.
Tác giả nghiên cứu, Tiến sĩ John Beigel thuộc Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia (NIAID), cho biết: “Những phát hiện của chúng tôi cho thấy Remdesivir là một phương pháp điều trị có lợi cho những bệnh nhân mắc Covid-19. Nó cũng giúp giảm phụ thuộc các nguồn lực chăm sóc sức khỏe khan hiếm, chẳng hạn như máy thở”.
Nghiên cứu trên tạp chí JAMA Network Open dựa vào số liệu hơn 1.000 bệnh nhân Covid-19 tại Mỹ, được điều trị bằng Remdesivir cho thấy thời gian hồi phục trung bình là 10 ngày.
Sau đó, Remdesivir lập tức trở thành một trong những loại thuốc khó tiếp cận hàng đầu thế giới bởi độ khan hiếm. Hàng loạt sức ép được tạo ra khiến Tập đoàn dược phẩm Gilead Sciences phải chia sẻ bản quyền cho 5 nhà sản xuất dược phẩm khác để đảm bảo nhu cầu của các nước.
Với khả năng rút ngắn thời gian hồi phục và giảm tỉ lệ t.ử v.ong ở bệnh nhân diễn tiến nặng, hiện hơn 50 quốc gia gồm các nước EU, Mỹ, Australia, Singapore, Nhật Bản, Ấn Độ… đang sử dụng thuốc này trong phác đồ.
Thuốc Remdesivir có hai dạng là nước và đông khô. Dưới dạng nước, Remdesivir đòi hỏi bảo quản trong kho lạnh 2- 8 độ C với điều kiện kỹ thuật khắt khe, hệ thống trang thiết bị cầu kỳ, tốn kém. Để khắc phục tình trạng này, Remdesivir cũng đã được bào chế dưới dạng đông khô. Remdesivir ở dạng này dễ dàng bảo quản trong nhiệt độ khoảng 25 độ C giúp vận chuyển dễ dàng hơn giữa các khu vực, quốc gia, châu lục.
Một loại thuốc điều trị Covid-19 khá tiềm năng khác là Molnupiravir, dạng viên do các chuyên gia của hãng dược phẩm Merck (Mỹ) và công ty Ridgeback Biotherapeutics (Rigibel, Đức) nghiên cứu. Thuốc Molnupiravir đã hoàn tất 2 giai đoạn thử nghiệm lâm sàng, đạt hiệu quả 100% đối với tất cả bệnh nhân Covid-19. Sau 5 ngày, tải lượng virus của các bệnh nhân này xuống thấp đến ngưỡng không lây lan.
