Trẻ không giao tiếp bắt mắt ngay từ khi còn nhỏ, hay nhại lời người khác, lẩm bẩm một mình, chỉ thích chơi với một thứ… có thể là dấu hiệu trẻ mắc chứng tự kỷ.
Tự kỷ còn được gọi là “rối loạn phổ tự kỷ” là một nhóm những rối loạn phức tạp của phát triển não bộ. Những người bị chứng tự kỷ có thể gặp khó khăn trong học tập, giao tiếp và làm ảnh hưởng đến người khác.
TS.BSCKII. Nguyễn Văn Dũng, Phó viện trưởng Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cho biết, theo nghiên cứu của NIH (Sức khỏe Tâm thần Mỹ), phổ tự kỷ là một rối loạn tâm thần thuộc loại phát triển thần kinh biểu hiện từ rất sớm, 75% xuất hiện từ trước 3 t.uổi.
Nó được gọi là phổ vì có sự khác biệt rõ ràng giữa các triệu chứng và mức độ ở mỗi người. Rối loạn phổ tự kỷ gồm nhiều chẩn đoán đơn lẻ: tự kỷ (thông thường), rối loạn phát triển lan tỏa không được chỉ định khác (PDD-NOS) và hội chứng Asperger.
“Với các biểu hiện rất sớm vậy, các bà mẹ cần theo dõi các biến đổi của trẻ để có hướng xử lý sớm”, TS Dũng nhấn mạnh.
Dưới đây chuyên gia chia sẻ một số dấu hiệu nhận biết trẻ bị tự kỷ:
Về c ảm xúc
Trẻ không giao tiếp bằng mắt với mẹ ngay từ khi còn nhỏ, không nhìn thẳng người đối diện hoặc nhìn như không có ai ở đó, lơ đễnh, không phân biệt được người lạ, người quen. Ngoài ra, trẻ cũng không bày tỏ yêu thương, quyến luyến với mẹ; không theo mẹ, không biết vui mừng khi bố mẹ đi đâu về.
Lúc đi học trẻ không thích chơi với bạn, không nhận thức được cô giáo la mắng hay khen, dẫn đến làm những điều không thích hợp.
Về n gôn ngữ
Trẻ nói những âm đơn điệu, thiếu ngữ điệu, nhại lời người khác, nói lẩm bẩm một mình, có khi phát âm những âm vô nghĩa, lặp đi lặp lại. Không biết bắt chước người lớn để làm theo, nói theo; khi có nhu cầu bé không biết làm cho người lớn hiểu mình cần gì; phải gợi ý hướng dẫn nhiều lần bé mới có thể làm theo.
Về h ành vi
Trẻ chỉ thích chơi với một thứ, quan tâm đến chi tiết hơn là cách sử dụng đồ chơi thế nào (ví dụ trẻ chỉ xoay tròn chiếc bánh xe chứ không để xe chạy dưới sàn).
Trẻ rất ghét sự thay đổi
Trẻ có biểu hiện giận dữ hay rất hoảng sợ khi đồ đạc trong nhà thay đổi, mẹ thay đổi kiểu tóc….
Đối với những kích thích từ bên ngoài, có khi trẻ đáp ứng quá mức, hoặc kém đáp ứng. Trẻ có thể lờ đi những lời của cha mẹ, nhưng lại cảm thấy thú vị với âm thanh nhỏ mà trẻ tự tạo ra như gãi, gõ vào đồ vật bên tai.
Trẻ có thể không ngủ vào ban đêm nhưng ngày vẫn dồi dào sinh lực.
Trẻ không biết sợ hãi khi gặp nguy hiểm, tự gây thương tích cho mình, đ.ánh vào đầu, cào cấu, nhổ tóc…
Những trẻ bị tự kỷ có thể có những vận động bất thường như chậm đi do giảm trương lực cơ, cử động bất thường (nhăn nhó mặt, xua tay, lắc lư, đ.ập đ.ầu…).
Cho đến nay, vẫn chưa có cách nào chữa khỏi hoàn toàn chứng tự kỷ. Tuy nhiên trên thực tế, việc chẩn đoán để điều trị và can thiệp sớm trẻ tự kỷ có thể giúp cải thiện và trẻ hòa nhập xã hội tốt hơn nếu được chăm sóc, quan tâm đúng mức.
Những người bị chứng tự kỷ có nhiều rối loạn hành vi như kích động, gây rối, giải toản bản năng… sẽ được bác sĩ kê toa để giảm sự hiếu động thái quá, giúp bệnh nhân ngủ ngon hơn. Ngoài ra những trẻ này cần được học ngôn ngữ và xây dựng các kỹ năng xã hội. Tùy vào mức độ từng bệnh nhân, bác sĩ sẽ thăm khám và có những điều trị phù hợp.
Tẩy giun cho trẻ và những điều cần lưu ý
Nhiễm giun không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt và học tập của trẻ mà còn khiến trẻ bị rối loạn tiêu hóa, làm cản trở quá trình hấp thu chất dinh dưỡng.
Hình minh họa.
Theo các bác sĩ Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí (Quảng Ninh), t.rẻ e.m rất dễ bị nhiễm giun. Do t.rẻ e.m thường rất hiếu động, thích khám phá mọi thứ xung quanh mình, thường hay chơi đùa, đi chân đất, bò lê trên sàn nhà, hay mút tay, nhặt thức ăn rơi vãi dưới đất… tạo cơ hội vô cùng thuận lợi cho các loại giun xâm nhập vào cơ thể của trẻ.
Khi bị nhiễm giun, ngoài việc giun cư trú và chiếm các chất dinh dưỡng của cơ thể, giun còn gây nhiều triệu chứng phiền toái cho trẻ như ngứa ngáy khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt và học tập. Khi nhiễm giun, trẻ thường bị rối loạn tiêu hóa, làm cản trở quá trình hấp thu chất dinh dưỡng, mặt khác giun sẽ tranh giành chất dinh dưỡng với cơ thể, lâu dần làm cho trẻ xanh xao, chậm tăng trưởng thể chất, suy dinh dưỡng, giảm sức đề kháng dẫn đến dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn khác.
Ngoài ra, trong một số trường hợp nguy hiểm hơn, giun có thể gây ra những biến chứng như giun chui ống mật, tắc ruột hay ở các b.é g.ái khi giun kim cái ra h.ậu m.ôn đẻ trứng có thể bò sang bộ phận s.inh d.ục gây viêm nhiễm. Vì vậy, việc tẩy giun định kỳ cho trẻ là việc làm hết sức cần thiết để bảo vệ sức khỏe cho trẻ.
Những lưu ý khi tẩy giun cho trẻ
– Chỉ tẩy giun định kỳ khi trẻ đủ 2 t.uổi trở lên. Trẻ dưới 2 t.uổi nếu phát hiện hoặc nghi ngờ nhiễm giun thì nên đưa đi khám để làm xét nghiệm tầm soát, và khi đã xác định có nhiễm giun, trẻ sẽ được điều trị dưới sự theo dõi của bác sĩ.
– Có một số bệnh chống chỉ định với thuốc tẩy giun vì vậy cha mẹ cần kiểm tra sức khỏe trẻ trước khi quyết định tẩy giun cho con. Nếu trẻ mắc một số bệnh mãn tính, tim bẩm sinh, suy tim, suy gan, suy thận, đang ốm, sốt… không nên tẩy giun hoặc nếu tẩy, phải có chỉ định và sự theo dõi của bác sĩ.
– Thuốc tẩy giun cũng có một số tác dụng phụ ít gặp sau khi dùng thuốc như trẻ có thể đau bụng, buồn nôn và tiêu chảy thoáng qua, những triệu chứng này thường nhẹ và sẽ tự khỏi. Một số rất ít trường hợp trẻ có thể có phản ứng dị ứng với thuốc như phát ban, ngứa, nổi mề đay. Khi đó, nên đưa trẻ đi khám để được bác sĩ tư vấn cách xử lý phù hợp.
– Trước khi cho trẻ uống thuốc tẩy giun, bố mẹ nên cho trẻ ăn no. Thuốc tẩy giun hoạt động với cơ chế ngăn không cho giun hấp thụ glucose từ thức ăn. Sau khi uống thuốc, nếu trẻ cảm thấy mệt, bố mẹ có thể cho trẻ uống thêm nước, nước đường, sữa… Trường hợp trẻ ngày càng mệt hơn, kèm theo nôn ói thì cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế gần nhất để điều trị kịp thời.
– Một điều quan trọng là cha mẹ phải tránh tình trạng tái nhiễm giun cho trẻ bằng cách giữ gìn vệ sinh nhà cửa, hướng dẫn trẻ rửa tay thường xuyên trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Giữ gìn vệ sinh ăn uống, bảo đảm ăn chín, uống sôi, ăn các loại trái cây sau khi đã gọt vỏ. Khi tẩy giun nên làm đồng loạt với tất cả các thành viên trong gia đình để tránh tình trạng lây nhiễm chéo giữa cha mẹ với con cái, anh em trong nhà, khi đó hiệu quả của tẩy giun sẽ bị mất và trẻ dễ dàng tái nhiễm trở lại.
