Ung thư buồng trứng là một trong những ung thư s.inh d.ục thường gặp nhất ở nữ giới, chỉ đứng sau ung thư cổ tử cung. Căn bệnh này diễn tiến âm thầm, triệu chứng không rõ rệt và thường bị chị em phụ nữ bỏ qua.
Theo ThS. BS Lê Trí Chinh, Trưởng khoa Ngoại phụ khoa, Bệnh viện K Trung ương, ung thư buồng trứng thường gặp thứ hai sau ung thư cổ tử cung và là ung thư đường s.inh d.ục gây t.ử v.ong cao thứ hai sau ung thư cổ tử cung. Ở Việt Nam, mỗi năm có khoảng 1.200 phụ nữ được chẩn đoán ung thư buồng trứng. Hầu hết trường hợp xuất hiện ở độ t.uổi mãn kinh, nhưng bệnh cũng có thể xảy ra ở độ t.uổi trẻ hơn.
Chị em nên khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm nguy cơ mắc bệnh
Ung thư buồng trứng là khi một hoặc cả hai buồng trứng xuất hiện các tế bào bất thường, tạo thành các khối u ác tính. Các tế bào ung thư này còn có thể xâm lấn và phá hủy các mô, cơ quan xung quanh. Không chỉ vậy chúng có thể di căn tới các cơ quan ở xa trong cơ thể và gây ung thư thứ phát tại các cơ quan đó.
Bác sĩ Chinh cho biết, ung thư buồng trứng bao gồm ung thư biểu mô buồng trứng, đây là loại ung thư hay gặp nhất hiện nay; ung thư tế bào mầm; ung thư mô đệm. Ung thư buồng trứng hiện vẫn chưa tìm ra được nguyên nhân chính xác gây bệnh.
Nhưng các nghiên cứu cho thấy sự liên quan giữa các yếu tố sau làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư buồng trứng: Phụ nữ qua thời kỳ mãn kinh hoặc sinh đẻ ít; k.inh n.guyệt không đều; phụ nữ dùng thuốc kích thích rụng trứng; dùng liệu pháp thay thế hormone hậu mãn kinh; bị ung thư vú.
“Ung thư buồng trứng có yếu tố di truyền. Theo đó, những phụ nữ có mẹ hoặc chị em gái đã mắc ung thư buồng trứng, ung thư vú hay ung thư đại trực tràng thì nguy cơ mắc ung thư buồng trứng tăng gấp 2 đến 4 lần”, ThS.BS Lê Trí Chinh cho biết.
Biểu hiện ban đầu của ung thư buồng trứng là gì?
Ung thư buồng trứng thường có các dấu hiệu sau: Cảm giác khó chịu, đau ở vùng bụng dưới; rối loạn tiêu hóa như buồn nôn, tiêu chảy hay táo bón; thường xuyên đi tiểu do tăng áp lực đè ép vào bàng quang; ăn kém, cảm giác đầy bụng kể cả sau một bữa ăn nhẹ; tăng hoặc giảm cân không rõ nguyên nhân. Ngoài ra, ra m.áu â.m đ.ạo bất thường sau mãn kinh, thay đổi bất thường trong chu kỳ k.inh n.guyệt; đau khi g.iao h.ợp cũng là những biểu hiện của ung thư buồng trứng.
ThS.BS Lê Trí Chinh
ThS.BS Lê Trí Chinh cho biết thêm, để phát hiện ung thư buồng trứng sớm, chị em phụ nữ cần làm những xét nghiệm chuyên biệt sau để có phương án điều trị phù hợp: Xét nghiệm m.áu; siêu âm, chụp MRI hay chụp CT, sinh thiết.
Phương pháp siêu âm chủ yếu được dùng để phát hiện ra ung thư nhưng không thể nhận định được đó là ung thư lành tính hay ác tính. Phương pháp này sử dụng các sóng âm thanh để có được hình ảnh của buồng trứng và phát hiện các biểu hiện phát triển bất thường trong buồng trứng.
Còn chụp MRI hay chụp CT sẽ cho thấy hình ảnh chụp ở các góc nên các bác sĩ có thể chẩn đoán mức độ ảnh hưởng của khối u trong buồng trứng. Liên quan đến kỹ thuật sinh thiết, các bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm trên mô bệnh phẩm để thấy được sự tăng trưởng của toàn bộ khối u như thế nào, từ đó có cách thức điều trị phù hợp hơn.
Nhiều phương pháp điều trị
Cũng theo ThS.BS Lê Trí Chinh, với bệnh nhân được chẩn đoán ung thư buồng trứng, đặc biệt là ung thư buồng trứng giai đoạn đầu, phẫu thuật luôn là liệu pháp điều trị được lựa chọn hàng đầu. Khi thực hiện phẫu thuật, bác sĩ sẽ cố gắng loại bỏ tối đa các tế bào ung thư, lượng tế bào ung thư còn sót lại có thể được điều trị bằng hóa trị hay xạ trị. Thông thường, bệnh nhân sẽ phải cắt buồng trứng, ống dẫn trứng, tử cung, cổ tử cung, cắt mạc nối, và các hạch ở ổ bụng. Nhưng nếu bệnh nhân muốn có con, bác sĩ sẽ cố gắng bảo tồn các bộ phận chưa bị tế bào ung thư xâm lấn.
Ung thư buồng trứng là bệnh nguy hiểm, nếu không phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến t.ử v.ong cho người bệnh. Do đó, để phát hiện và có hướng điều trị kịp thời, chị em nên quan tâm đến sức khỏe của mình và thực hiện việc khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần”.
ThS.BS Lê Trí Chinh, Trưởng khoa Ngoại phụ khoa, Bệnh viện K Trung ương
Tùy vào tình trạng bệnh nhân, bác sĩ có thể chỉ định mổ hở hoặc mổ nội soi. Phương pháp mổ nội soi có nhiều ưu điểm như xâm lấn tối thiểu, mang tính thẩm mỹ cao, rút ngắn thời gian nằm viện và bệnh nhân mau chóng hồi phục. Phẫu thuật có thể gây ra các cơn đau ngắn và khiến bệnh nhân đi tiêu, đi tiểu khó khăn.
Bệnh nhân ung thư buồng trứng có thể được hóa trị hoặc xạ trị. Hóa trị là phương pháp dùng thuốc để t.iêu d.iệt tế bào ung thư. Hóa trị liệu thường được chỉ định cho bệnh nhân ung thư buồng trứng ở giai đoạn tiến triển hoặc giúp loại bỏ các tế bào ung thư còn sót lại sau phẫu thuật. Sau khi sử dụng thuốc, bác sĩ có thể cho bệnh nhân kiểm tra mẫu mô và dịch để đ.ánh giá đáp ứng với thuốc.
Thuốc không chỉ tác động đến các tế bào ung thư mà còn gây ảnh hưởng đến các tế bào bình thường. Các tác dụng phụ của phương pháp hóa trị có thể bao gồm: Nôn, buồn nôn, rụng tóc, chán ăn, sạm da, mệt mỏi… Một số thuốc điều trị ung thư buồng trứng có thể gây tổn thương đến thận, do đó bệnh nhân cần truyền nhiều dịch để bảo vệ thận.
Còn xạ trị là dùng tia phóng xạ có năng lượng cao để t.iêu d.iệt tế bào ung thư. Phương pháp này có thể dẫn đến một số tác dụng phụ như: Chán ăn, buồn nôn, nôn, mệt mỏi, tiêu chảy… Tác dụng phụ thường phụ thuộc vào liều lượng và vùng cơ thể bị chiếu xạ.
10 dấu hiệu cảnh báo căn bệnh ung thư khó phát hiện sớm ở chị em
Ung thư buồng trứng được xếp vào nhóm khó phát hiện sớm. Cũng vì thế, tỷ lệ t.ử v.ong do bệnh rất cao.
Ung thư buồng trứng là tình trạng hình thành các khối u ác tính ở một hoặc cả hai buồng trứng do sự phát triển bất thường của các tế bào bên trong. Nếu không điều trị kịp thời, tế bào ung thư sẽ xâm lấn các mô và cơ quan xung quanh, làm mất chức năng sản xuất nội tiết tố, sản xuất tế bào trứng, mang thai của buồng trứng.
Ở giai đoạn nặng, tế bào ung thư di căn qua đường m.áu hoặc đường bạch huyết tới nhiều cơ quan khác của cơ thể và hình thành khối u mới.
So với ung thư vú thì số ca mắc mới của bệnh ung thư cổ tử cung và ung thư buồng trứng chỉ chiếm khoảng 10% trong những bệnh ung thư thường gặp ở phụ nữ. Tuy nhiên, tỷ lệ t.ử v.ong do bệnh ung thư buồng trứng gây ra lại rất cao và thường được phát hiện ở giai đoạn muộn.
Theo GS.TS Nguyễn Bá Đức, nguyên Giám đốc Bệnh viện K Trung ương (Hà Nội), ung thư buồng trứng được xếp vào nhóm khó phát hiện sớm. Trong nhiều trường hợp, phụ nữ không hề có triệu chứng gì cho đến khi bệnh phát triển đến giai đoạn muộn.
BS Nguyễn Hoàng Long, khoa Ngoại Vú – Phụ khoa, Bệnh viện K Trung ương (Hà Nội) cho biết thêm ung thư buồng trứng rất khó để nhận ra các triệu chứng ban đầu nên hầu hết các trường hợp chỉ được phát hiện khi ung thư đã chuyển sang giai đoạn cuối, các phương pháp điều trị đều không mấy khả quan. Tuy nhiên, nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm, cơ hội sống sót của bệnh nhân ung thư buồng trứng là rất cao, lên đến hơn 90%.
Dấu hiệu điển hình cảnh báo sớm ung thư buồng trứng
– Rối loạn tiêu hóa như buồn nôn, tiêu chảy hay táo bón.
– Chán ăn trong thời gian dài, cảm thấy no dù chỉ ăn rất ít.
– Đầy hơi liên tục, kéo dài đến vài tuần kèm theo sưng bụng.
– Đau khi đi tiểu hoặc thay đổi thói quen đi tiểu.
– Cơ thể luôn cảm thấy mệt mỏi.
– Sụt cân đột ngột khi không hề thay đổi chế độ ăn uống hay tập thể dục để giảm cân.
– Ra m.áu â.m đ.ạo bất thường kèm đau đớn.
– Đau khi quan hệ vợ chồng.
– Đau vùng chậu kèm đau lưng không rõ nguyên nhân.
– Ra m.áu nhỏ giọt giữa các kỳ k.inh n.guyệt.
Các giai đoạn phát triển của ung thư buồng trứng
Giai đoạn 1: Khối u vẫn ở bên trong buồng trứng hoặc ống dẫn trứng, chưa lây lan sang các cơ quan khác.
Giai đoạn 2: Khối u vẫn còn trong buồng trứng và ống dẫn trứng những đã bắt đầu lan rộng đến các cơ quan lân cận trong xương chậu.
Giai đoạn 3: Khối u lan rộng hơn nữa, lớn hơn 2cm, thậm chí có thể đã di căn đến các cơ quan xa hơn như gan, lá lách.
Giai đoạn 4: Giai đoạn cuối, ung thư đã di căn tới nhiều cơ quan khác như lá lách, gan, phổi, não… cũng như các hạch bạch huyết ở háng. Điều trị bệnh ở giai đoạn này rất khó khăn và phức tạp.
Ung thư buồng trứng di căn nhanh ruột, gan, dạ dày vì ung thư mọc từ lớp ngoài mặt của buồng trứng và làm thành khối u có vỏ bọc bên ngoài, bên trong đặc hoặc có hình tổ ong, trong chứa nước. Khi bệnh phát triển tới mức nào đó thì vỏ bọc ung thư vỡ ra và rải tế bào khắp trong ổ bụng gây di căn nhanh.
Theo nghiên cứu của Hội ung thư lâm sàng Hoa Kỳ ASCO năm 2013, nếu phát hiện sớm khi ung thư chưa lan ra khỏi buồng trứng thì tỷ lệ sống khỏe sau 5 năm chiếm hơn 90 %, nhưng với ung thư buồng trứng chỉ có 15 % bệnh nhân được chẩn đoán sớm. Khi bệnh lan tới các cơ quan, mô lân cận thì tỷ lệ sống còn 72 % và khi ung thư đã di căn thì tỷ lệ này còn 27 %.
Các bác sĩ khuyến cáo, người dân nên thường xuyên đi khám sức khỏe định kỳ, tầm soát ung thư. Khi phát hiện những bất thường ở bụng và đường tiêu hóa như: bụng to nhanh, đau tức bụng, buồn nôn, nôn, đi tiểu nhiều, đầy hơi hoặc táo bón, người bệnh nên đi khám chuyên khoa ung bướu tại các cơ sở uy tín để được phát hiện sớm, chẩn đoán và điều trị đúng hướng.
