Ung thư đường tiêu hóa dễ nhầm lẫn với những bệnh về tiêu hóa thông thường nên người bệnh thường chủ quan, khi phát hiện đã ở giai đoạn muộn.
Ung thư đường tiêu hóa bao gồm ung thư vùng miệng, vòm họng, thực quản, dạ dày, ruột non, đại trực tràng và h.ậu m.ôn. Bác sĩ Trần Quốc Khánh, Bệnh viện Hữu nghị Việt – Đức, cho biết nhóm ung thư này chiếm 30% trong các loại ung thư, phổ biến ở người châu Á, cả nam lẫn nữ giới đều có nguy cơ mắc như nhau. Bệnh ung thư đường tiêu hóa phổ biến là thực quản, dạ dày, đại tràng, trực tràng và h.ậu m.ôn.
Tầm soát phát hiện sớm
Ung thư đường tiêu hóa là căn bệnh âm thầm, hầu như không có triệu chứng mặc dù khối u đã xuất hiện và phát triển suốt một thời gian dài. Các triệu chứng như đi ngoài phân đen, tắc ruột, đau bụng, chán ăn, gầy sút cân… Rất ít người chủ động tầm soát định kỳ hằng năm để phát hiện sớm tổn thương ở dạng t.iền ung thư.
Ung thư đường tiêu hóa được chẩn đoán hết sức nhanh gọn bằng cách nội soi toàn bộ đường tiêu hóa, nếu có tổn thương nghi ngờ sẽ sinh thiết và xét nghiệm tìm tế bào ung thư. Nội soi tiêu hóa là nội soi dạ dày – tá tràng – đại tràng – trực tràng. Đây là một trong những phương pháp hiện đại nhất hiện nay giúp chẩn đoán chính xác và dễ dàng các bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa.
Có thể nội soi tiêu hóa thường hoặc nội soi tiêu hóa không đau. Với nội soi tiêu hóa thường, ống nội soi được đưa vào từ đường mũi/họng (nội soi tiêu hóa trên) hoặc qua h.ậu m.ôn (nội soi tiêu hóa dưới), bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo, không gây mê. Với nội soi tiêu hóa không đau, bác sĩ đưa ống nội soi vào theo đường mũi họng hoặc đường h.ậu m.ôn khi bệnh nhân đã ngủ an thần. Quá trình gây mê thường diễn ra ngắn nên người bệnh có thể tỉnh táo ngay sau khi kết thúc quá trình nội soi. Nội soi tiêu hóa tầm soát polyp có thể phát hiện ung thư ruột già, 80-90% trường hợp ung thư ruột già do phát triển từ polyp.
“Mỗi người cần nội soi toàn bộ đường tiêu hóa định kỳ 6 tháng một lần”, bác sĩ Khánh khuyên. Người trên 40 t.uổi gầy sút hoặc có hội chứng dạ dày cần được soi dạ dày kiểm tra. Người ngoài 40 t.uổi nên làm xét nghiệm m.áu trong phân, nội soi đại trực tràng 3-5 năm một lần. Người có t.iền sử gia đình mắc bệnh và có đa polyp đại trực tràng, thường xuyên đau âm ỉ vùng thượng vị, viêm loét dạ dày, đại tiện ra m.áu… thì cần thăm khám (gồm soi đại trực tràng, dạ dày) thường xuyên hơn để phát hiện bệnh sớm.
Ung thư đường tiêu hóa không có triệu chứng, dễ nhầm lẫn các bệnh tiêu hóa khác nên phải tầm soát định kỳ hàng năm. Ảnh: Medscape
Nguyên nhân
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến ung thư đường tiêu hóa như gene di truyền, t.uổi tác, ô nhiễm môi trường, lối sống, chế độ ăn uống… Trong đó, những thói quen gây bệnh hàng đầu là uống rượu thường xuyên gây bỏng niêm mạc đường tiêu hóa, ăn nhiều thịt đỏ, ít ăn rau, ăn thực phẩm muối mặn lâu ngày như cà, dưa muối, ăn thực phẩm cháy sém, thịt nướng, đồ ăn quá nóng hay quá lạnh.
Nhóm có nguy cơ cao là người có bệnh lý viêm loét đại tràng xuất huyết mạn tính, đa polyp đại tràng, t.iền sử gia đình có người ung thư đường tiêu hóa, người bị viêm loét dạ dày mạn tính, đặc biệt viêm loét bờ cong nhỏ dạ dày. Người béo phì, trào ngược dạ dày thực quản đều có nguy cơ cao bị ung thư đường tiêu hóa. Những người mắc các bệnh về đường tiêu hóa nhưng không được điều trị đúng, bệnh trở thành mạn tính được đ.ánh giá có nguy cơ bị ung thư cao hơn. Khối u (polyp) lành tính nếu không cắt bỏ sớm, để lâu ngày cũng dễ chuyển sang ác tính.
Bác sĩ cho biết khi có những dấu hiệu như giảm cân không rõ nguyên nhân, đầy hơi, hơi thở có mùi, thay đổi thói quen đi đại tiện, cần đến bệnh viện khám ngay.
Điều trị và phòng ngừa
Phẫu thuật loại bỏ khối u là giải pháp điều trị chính, kết hợp với điều trị hóa chất và xạ trị. Phát hiện sớm bệnh là yếu tố quyết định hiệu quả điều trị.
Theo bác sĩ Khánh, nên thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thể thao hàng ngày. Hạn chế dùng thực phẩm có chứa aflatoxin, nitrosamine (trong món ướp muối, lên men, hun khói), nấm mốc và các chất độc hại khác. Bổ sung nhiều rau quả, thực phẩm giàu chất xơ, selen, vitamin A, C có khả năng phòng chống ung thư tiêu hóa như trà xanh, súp lơ xanh, ngũ cốc, các loại rau xanh, cà tím… Hạn chế dùng đồ nhựa để đựng, che phủ thức ăn, đặc biệt là không dùng đồ nhựa để hâm nóng thức ăn trong lò vi sóng. Tránh t.huốc l.á và rượu bia.
Đặc biệt, nên thận trọng với tất cả cơn đau ở hệ tiêu hóa. Không tự ý dùng thuốc tiêu hóa, không kéo dài quá trình bệnh lý tiêu hóa mà không biết rõ ràng nguyên nhân và nên đi khám để phát hiện sớm, điều trị kịp thời.
Thúy Quỳnh
Theo VNE
Những biểu hiện cảnh báo loại ung thư ác tính nhất trong bệnh đường tiêu hoá
Ở giai đoạn sớm, ung thư tuỵ không có triệu chứng đặc hiệu, các biểu hiện lâm sàng mơ hồ.
Giai đoạn muộn hơn, bệnh nhân có biểu hiện đau thường gặp nhất ở vùng thượng vị, hay vùng hạ sườn phải, đau ở bụng dưới trong thời gian dài trước khi biểu hiện các triệu chứng khác.
Bác sĩ Đỗ Tuấn Anh, Trưởng khoa Phẫu thuật Gan mật, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết, thư đầu tụy là một căn bệnh thách thức bác sĩ, bệnh nhân trong việc phát hiện sớm bởi biểu hiện rất mơ hồ, nguy cơ t.ử v.ong cao.
Theo các chuyên gia đ.ánh giá, ung thư tụy là một trong những bệnh lý ác tính nhất của đường tiêu hóa, đứng hàng thứ 6 trong các ung thư đường tiêu hóa và thứ 5 về tỉ lệ t.ử v.ong. Tỷ lệ sống thêm 5 năm chung cho tất cả các giai đoạn không quá 4%.
Thế nhưng, dấu hiệu để cảnh báo căn bệnh này lại rất mơ hồ. Phần lớn bệnh nhân phát hiện bệnh một cách tình cờ, trong khi đi khám về bệnh lý khác, hoặc biểu hiện ở giai đoạn muộn.
Theo BS Tuấn Anh, ở giai đoạn sớm, ung thư tụy không có triệu chứng đặc hiệu, các biểu hiện lâm sàng mơ hồ, bệnh thường được phát hiện tình cờ.
Đến khi phát hiện muộn, bệnh nhân có biểu hiện đau thường gặp nhất ở vùng thượng vị, hay vùng hạ sườn phải, chiếm tỉ lệ 80-90% trong số các ung thư tuỵ và hay gặp hơn ở các ung thư thân và đuôi tuỵ; hoặc đau ở bụng dưới trong thời gian dài trước khi biểu hiện các triệu chứng khác.
Ngoài ra, bệnh nhân ung thư tụy còn có một số biểu hiện như:
Vàng da: là hậu quả của khối u xâm lấn đường mật và kèm theo ngứa, 80-90% bệnh nhân u đầu tuỵ có vàng da, chỉ có 6% số bệnh nhân u ở thân và đuôi tuỵ, vàng da tắc mật tiến triển từ từ, ngày càng tăng dần, vàng đậm.
Sốt: Nhiệt độ tăng kèm rét run như triệu chứng của áp xe đường mật gặp ở 10% bệnh nhân có ung thư đầu tuỵ, nhưng không thường gặp.
Các triệu chứng khác: Hay gặp sút cân, thường là 2 tháng trước khi đến gặp thầy thuốc; Đầy hơi, nôn, chướng bụng, thiếu m.áu, ỉ.a c.hảy, táo bón, mệt mỏi
“Đến nay, nguyên nhân gây ung thư tụy chưa được làm rõ. Một số yếu tố nguy cơ của ung thư tụy bao gồm hút t.huốc l.á, béo phì, di truyền, đái tháo đường, chế độ ăn, lối sống ít hoạt động”, BS Tuấn Anh cho biết.
Vì thế, để dự phòng và phát hiện sớm căn bệnh ung thư gặp nhiều thứ 6 trong các loại ung thư về đường tiêu hoá, người dân nên đi kiểm tra định kỳ thường xuyên để kịp thời phát hiện và điều trị bệnh,.
Khi phát hiện sớm, không chỉ ung thư tuỵ mà các loại ung thư khác cũng đều có cơ hội chữa khỏi, kéo dài cuộc sống, chất lượng cuộc sống tốt hơn so với phát hiện ung thư ở giai đoạn muộn.
Với ung thư tuỵ, tùy vị trí và giai đoạn bệnh có các phương pháp điều trị tương ứng.
“Đối với u vùng đầu tụy, phẫu thuật cắt khối tá tụy là phương pháp duy nhất có tính triệt căn, giúp kéo dài thời gian sống thêm cho bệnh nhân. Bên cạnh đó có một số phương pháp phẫu thuật khác như: cắt khối tá tụy, nối tắt, mổ thăm dò, sinh thiết; điều trị hóa chất, hóa trị bổ trợ”, BS Tuấn Anh cho biết.
Còn với những trường hợp có chống chỉ định cắt khối tá tụy, các phương pháp phẫu thuật tạm thời bao gồm: nối tắt, mở thông hỗng tràng, dẫn lưu mật…chỉ nhằm mục đích điều trị triệu chứng và dinh dưỡng cho bệnh nhân.
Nhằm giúp người dân hiểu rõ hơn về cách phòng, chăm sóc và điều trị các bệnh lý về gan mật, ngày 28 tháng 9 năm 2019, Khoa Phẫu thuật Gan mật – Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức sẽ tổ chức chương trình Khám và tư vấn miễn phí bệnh lý sỏi mật. Tại đây, người dân sẽ được khám và tư vấn miễn phí cùng các chuyên gia hàng đầu về gan mật nhằm phát hiện sớm và có phương pháp điều trị kịp thời các bệnh lý như: Sỏi túi mật, Sỏi trong gan, Sỏi đường mật ngoài gan, Ung thư đường mật.
Hồng Hải
Theo Dân trí
