Hằng năm, trên thế giới có đến 87.200 ca ung thư tế bào gan mới được phát hiện, đa số là dân châu Á (chiếm tới 75%) và tỉ lệ mắc ở nam giới cao gấp 2 – 4 lần so với nữ giới.
Đa số các trường hợp được phát hiện đã ở giai đoạn quá muộn, người bệnh ít có cơ hội được điều trị hiệu quả nên hầu như đều t.ử v.ong. Vì vậy, giải pháp nào để tầm soát và phát hiện sớm bệnh ung thư gan.
Chúng ta cần nâng cao ý thức của người dân trong việc chủ động phòng ngừa và tầm soát bệnh ung thư tế bào gan
Ung thư biểu mô tế bào gan hay ung thư tế bào gan là một loại ung thư gan nguyên phát, xuất phát từ các tế bào gan bất thường. Theo thời gian, tế bào này tăng sinh không kiểm soát, tạo thành khối u ác tính, xâm lấn các mô lân cận và di căn tới các cơ quan khác trong cơ thể.
Theo số liệu ước tính năm 2018 của Globocan – một tổ chức chuyên điều tra tình hình ung thư trên thế giới, ung thư tế bào gan là căn bệnh khá thường gặp, đứng hàng thứ 5 ở nam giới và hàng thứ 9 ở nữ giới. Hằng năm, trên thế giới có đến 87.200 ca ung thư tế bào gan mới được phát hiện, đa số là dân châu Á (chiếm tới 75%) và tỉ lệ mắc ở nam giới cao gấp 2 – 4 lần so với nữ giới.
Tại Việt Nam, ung thư tế bào gan có tần xuất mới mắc và tỉ lệ t.ử v.ong đứng đầu trong các bệnh lý ung thư nói chung. Đáng chú ý, theo số liệu thống kê năm 2018, số ca mới mắc ở nước ta là 25.335 trong khi số ca t.ử v.ong là 25.404. Như vậy, tỉ lệ bệnh mới phát hiện tương đương với tỉ lệ t.ử v.ong vì đa số các trường hợp được phát hiện đã ở giai đoạn quá muộn, người bệnh ít có cơ hội được điều trị hiệu quả nên hầu như đều t.ử v.ong. Hằng năm, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM tiếp nhận điều trị cho gần 2.000 trường hợp ung thư gan. Thông thường, đối với các trường hợp bệnh nặng, ở giai đoạn cuối có nhiều biến chứng, người bệnh chỉ có thể sống không quá 3 tháng.
PGS TS BS. Bùi Hữu Hoàng đang thăm khám cho người bệnh
Chia sẻ về chủ đề “Chiến lược tầm soát ung thư tế bào gan” tại Hội nghị Gan Mật toàn quốc lần thứ 15, PGS TS BS. Bùi Hữu Hoàng – Trưởng khoa Tiêu hóa – Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM cho biết: “Ở giai đoạn sớm, các dấu hiệu của bệnh ung thư tế bào gan thường không rõ ràng, khó nhận biết cho nên người bệnh thường không quan tâm việc đi khám bệnh hoặc không hề biết mình đã mắc bệnh, đến khi bắt đầu có các triệu chứng như ăn uống kém, sụt cân, đau tức vùng dưới sườn phải, vàng mắt, phù chân, bụng to… thì đã quá muộn.
Việc điều trị chỉ là nâng đỡ thể trạng, giảm đau đớn cho người bệnh. Do vậy, vai trò của việc tầm soát sớm ung thư tế bào gan là rất quan trọng, càng phát hiện sớm thì người bệnh càng có cơ hội điều trị hiệu quả và triệt để hơn. Đó cũng chính là ý nghĩa của việc phải có chiến lược tầm soát ung thư tế bào gan nhằm phát hiện sớm để điều trị bệnh một cách triệt để ở giai đoạn sớm, kéo dài sự sống cho người bệnh”.
Cụ thể, việc tầm soát ung thư tế bào gan cần được thực hiện tập trung vào những đối tượng có nguy cơ mắc ung thư gan cao, đặc biệt là người bệnh viêm gan mạn tính do vi rút (viêm gan siêu vi B, viêm gan siêu vi C) và người bệnh bị xơ gan do bất kỳ nguyên nhân nào. Nước ta có tỉ lệ nhiễm siêu vi viêm gan B rất cao, chiếm hơn 10% dân số. Do vậy, những đối tượng dễ mắc ung thư tế bào gan bao gồm người bệnh viêm gan siêu vi B và C mạn tính, xơ gan cần được theo dõi, khám sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng 1 lần, thực hiện siêu âm bụng, các xét nghiệm phát hiện ung thư gan như AFP, PIVKAII…
Đến khi phát hiện có khối u bất thường trong gan, người bệnh phải được kiểm chứng chính xác bằng phương pháp chụp X-quang cắt lớp điện toán (CT scan), cộng hưởng từ (MRI) hoặc sinh thiết gan… Trên thực tế, nhờ chiến lược tầm soát ung thư tế bào gan sớm, các bác sĩ có thể phát hiện kịp thời các khối ung thư mới xuất hiện, nhờ vậy có thể áp dụng các phương pháp điều trị hiệu quả, triệt để cho người bệnh như: phẫu thuật cắt bỏ phần gan bị ung thư, dùng nhiệt, sóng cao tần phá hủy khối u, nút tắc mạch m.áu nuôi khối u hoặc ghép gan… nhờ vậy mang lại kết quả lâu dài, cải thiện tiên lượng sống cho người bệnh.
PGS TS BS. Bùi Hữu Hoàng khuyến cáo: chúng ta cần nâng cao ý thức của người dân trong việc chủ động phòng ngừa và tầm soát bệnh ung thư tế bào gan . Người chưa mắc bệnh viêm gan siêu vi B thì nên đi chủng ngừa, khi đã có kháng thể bảo vệ thì khả năng ung thư rất thấp. Còn đối với người đã mắc các bệnh viêm gan mạn tính, xơ gan, việc tầm soát là hết sức quan trọng, giúp phát hiện kịp thời và điều trị triệt để ung thư tế bào gan. Bên cạnh đó, người dân cần ý thức đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và chữa trị tốt bệnh gan, nên duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, hạn chế rượu bia, không để thừa cân béo phì để bảo vệ tốt lá gan của mình trước các nguy cơ dẫn tới ung thư gan.
PHA LÊ
Theo baodansinh
Dấu hiệu cảnh báo ung thư gan dễ nhầm với các bệnh thông thường
Gan bị tổn thương, hoặc giai đoạn đầu của ung thư gan sẽ có một số dấu hiệu bộc lộ ra bên ngoài nhưng có thể nhầm lẫn với một số bệnh thông thường khác, Khi bạn thấy những tín hiệu ‘kêu cứu’ sau, cần phải đến bệnh viện kiểm tra gan kịp thời.
Ảnh minh họa: Internet
Theo Tiến sĩ Mai Trọng Khoa, nguyên Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, ung thư gan là bệnh có tiên lượng xấu. Bệnh tiên lượng tốt khi phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, thể trạng bệnh nhân tốt, không kèm theo bệnh lý về gan (xơ gan, viêm gan virus…). Bệnh tiên lượng xấu khi phát hiện ở giai đoạn muộn, thể trạng kém, kèm theo các bệnh lý về gan (xơ gan, viêm gan virus…).
Việt Nam nằm trong khu vực có tỷ lệ mắc ung thư gan cao nhất thế giới, bệnh có xu hướng gia tăng. Theo GLOBOCAN 2018, với 19.568 ca mắc mới, ung thư gan vượt qua ung thư phổi (16.722 ca) trở thành bệnh ung thư phổ biến nhất ở nam giới nước ta.
Đây cũng là loại ung thư có tỷ lệ t.ử v.ong hàng đầu cho cả hai giới. Đa số bệnh nhân đến khám khi đã muộn, thời gian sống trung bình không quá một năm. 60% đến viện khi đã ở giai đoạn trung gian và tiến triển, tỷ lệ được phát hiện sớm rất thấp.
Những dấu hiệu “báo động’ ung thư gan:
Vàng da
Vàng da không phải là một căn bệnh, nó là một biểu hiện lâm sàng của suy giảm chức năng gan. Chức năng gan suy giảm gây ra tích tụ bilirubin trong cơ thể. Vàng da là một trong những dấu hiệu đầu tiên của bệnh ung thư gan.
Gan nở rộng
Gan nằm ở vùng bên phải của bụng trên, kéo dài đến giữa. Gan nở to làm bạn có thể sờ thấy nó ở vị trí này. Bạn nên theo dõi để nhận được những lời khuyên từ bác sĩ vì đây là những dấu hiệu quan trọng của bệnh ung thư gan.
Nếu cảm thấy mệt mỏi kéo dài đi kèm với bất kỳ triệu chứng suy giảm chức năng gan nào khác, bạn có thể đã mắc ung thư gan. Mặc dù mệt mỏi là một triệu chứng chung, nhưng rất thường gặp ở bệnh nhân ung thư gan. Ảnh minh họa: Internet
Nước tiểu có màu tối
Tăng bilirubin trong m.áu sẽ làm cho màu sắc của nước tiểu thay đổi từ màu vàng sẫm đến nâu. Nếu bạn nhận thấy có sự thay đổi màu sắc của nước tiểu, hãy đến gặp bác sĩ sớm nhất có thể.
Tụ dịch trong bụng
Tụ dịch trong bụng là một trong những triệu chứng ung thư gan giai đoạn đầu. Chướng bụng cùng với việc có thể sờ thấy được gan là một dấu hiệu sớm của bệnh ung thư gan.
Da mặt tối màu, mọc nhiều mụn
Khi gan bị tổn thương, dẫn đến gan tích tụ chất độc, sẽ khiến m.áu trong gan không đủ, biểu hiện sắc mặt không sáng, da trở nên xỉn màu. Khi độc gan ngày càng tích tụ, trên mặt bắt đầu xuất hiện mụn trứng cá. Nếu có quá nhiều chất độc lưu lại trong cơ thể, sẽ gây mất cân bằng hormone và rối loạn nội tiết.
Buồn nôn và nôn
Nếu bạn bị buồn nôn và nôn mửa không rõ nguyên nhân, kiểm tra xem bạn có bất kỳ triệu chứng suy giảm chức năng gan khác không. Nôn và buồn nôn thường được coi là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh ung thư gan.
Khi tăng tiết dịch ổ bụng, bạn có thể cảm thấy nhanh no và tế bào ung thư gan phát triển cũng khiến bạn dễ cảm thấy chán ăn. Ảnh minh họa: Internet
Sút cân
Gan là cơ quan chính giúp cơ thể chúng ta trao đổi chất. Chức năng gan suy giảm sẽ khiến bạn bị sút cân. Sút cân được coi là một trong những triệu chứng quan trọng nhất của giai đoạn đầu tiên của ung thư gan.
Đau bụng
Gan nở rộng và suy giảm chức năng sẽ dẫn đến đau bụng. Nếu bạn bị đau bụng cùng với gan nở rộng, rất có thể bạn đã mắc bệnh về gan.
Ngứa
Ngứa có thể được coi như một triệu chứng chung. Nhưng đó cũng là một trong những dấu hiệu sớm của bệnh ung thư gan. Điều này xảy ra chủ yếu là do ảnh hưởng của sự gia tăng bilirubin trong cơ thể. Chức năng gan suy giảm sẽ dẫn đến tăng bilirubin, gây ngứa trên da.
Mệt mỏi
Nếu cảm thấy mệt mỏi kéo dài đi kèm với bất kỳ triệu chứng suy giảm chức năng gan nào khác, bạn có thể đã mắc ung thư gan. Mặc dù mệt mỏi là một triệu chứng chung, nhưng rất thường gặp ở bệnh nhân ung thư gan.
Gan là cơ quan chính giúp cơ thể chúng ta trao đổi chất. Chức năng gan suy giảm sẽ khiến bạn bị sút cân. Sút cân được coi là một trong những triệu chứng quan trọng nhất của giai đoạn đầu tiên của ung thư gan. Ảnh minh họa: Internet
Vàng mắt
Gan thông đến mắt, tình trạng màng cứng ở mắt biến đổi thành màu vàng cảnh báo có thể gan bạn đang bị tổn thương nặng. Đây là một trong những triệu chứng quan trọng để chẩn đoán bệnh gan. Nếu là viêm gan A và viêm gan B cấp tính, mức độ màu vàng ở màng cứng sẽ khác nhau. Nếu có vòng sắc tố giác mạc, đây là đặc điểm chính của bệnh nhân mắc bệnh Wilson.
Ngoài ra, theo kết quả nghiên cứu phát hiện, hơn một nửa số bệnh nhân bị xơ gan sẽ phát triển triệu chứng này vì xơ gan làm cho dịch mật không được bài tiết, tăng bilirubin. Do đó, khi mắt bất ngờ chuyển sang màu vàng, bạn nên đi khám sức khỏe ngay lập tức.
Béo phì
Những người béo phì có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những người khác. Trong đó, tỷ lệ ung thư gan liên quan đến béo phì và đái tháo đường được cho là ngày càng tăng nhanh hơn trong những năm qua. Nếu bạn thừa cân thì càng nên chú ý đến việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và tầm soát ung thư gan.
Đau bụng bất thường
Những cơn đau bụng vùng hạ vị, tức vùng bụng phía trên hoặc bên phải có thể là do ung thư gan gây ra. Tuy nhiên, nếu đau ở ở vị trí này cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh khác như viêm gan hoặc những nguy cơ bệnh lý khác và tốt nhất nên đi kiểm tra sớm để tìm rõ nguyên nhân và điều trị kịp thời.
Ngứa có thể được coi như một triệu chứng chung. Nhưng đó cũng là một trong những dấu hiệu sớm của bệnh ung thư gan. Điều này xảy ra chủ yếu là do ảnh hưởng của sự gia tăng bilirubin trong cơ thể. Chức năng gan suy giảm sẽ dẫn đến tăng bilirubin, gây ngứa trên da. Ảnh minh họa: Internet
Chán ăn, nhanh no
Khi tăng tiết dịch ổ bụng, bạn có thể cảm thấy nhanh no và tế bào ung thư gan phát triển cũng khiến bạn dễ cảm thấy chán ăn. Bạn nên biết rằng, nếu phát hiện muộn, rất khó khăn để điều trị hiệu quả căn bệnh này. Vì thế, việc thăm khám định kỳ luôn cần thiết. Là bệnh viện hàng đầu trong khám và điều trị bệnh lý ung bướu, sở hữu đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm cùng với hệ thống trang thiết bị, máy móc hiện đại, Bệnh viện K đã và đang cung cấp gói khám tầm soát ung thư gan để mỗi người dân phát hiện, điều trị sớm những bệnh lý về gan.
Đã mắc viêm gan C
Nếu mắc viêm gan C bạn rất có thể phát triển ung thư gan sau 10 năm chẩn đoán bệnh. Vì lý do này, những người mắc viêm gan C nên tầm soát ung thư định kỳ để phòng bệnh hoặc xử lý kịp thời những bất thường.
Đã mắc viêm gan B
Với những ai từng mắc viêm gan B hoặc không tiêm phòng viêm gan B, nguy cơ ung thư gan cũng cao hơn những người khác. Với những trường hợp này, bác sĩ sẽ tiến hành theo dõi sát sao, thực hiện siêu âm ổ bụng 1lần/năm để sàng lọc ung thư. Trong đó, xét nghiệm lượng anpha-fetoprotein cũng là cách tầm soát ung thư gan hiệu quả.
HÒA THUẬN (TỔNG HỢP)
Theo T.iền phong
