Tại Việt Nam, trung bình, mỗi năm xảy ra hơn 200.000 ca đột quỵ và khoảng 20% trong số này t.ử v.ong do phát hiện trễ.
Tuy nhiên, một số nguyên nhân gây đột quỵ có thể phòng ngừa được.
Theo bác sĩ chuyên khoa 1 Lâm Nguyễn Thùy An, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM – Cơ sở 3, vào mùa xuân, ngoài không khí lạnh, sự thay đổi trong lối sống hằng ngày làm ảnh hưởng đến việc dùng thuốc ở một số người mắc bệnh mạn tính.
Một số người có thể không tuân thủ lịch trình ngủ nghỉ thông thường hoặc quên uống thuốc. Những thay đổi này có thể làm tăng nguy cơ mắc đột quỵ đối với người bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp… Các nguyên tắc sau có thể giúp đề phòng nguy cơ đột quỵ.
Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh
Tránh ăn quá nhiều thực phẩm chứa dầu mỡ, chiên rán và các loại thực phẩm giàu đạm và chất béo. Tăng cường ăn thực phẩm giàu chất xơ như trái cây và rau xanh. Giảm muối cho các món ăn hằng ngày.
Thay thế các loại thực phẩm nhiều tinh bột như cơm trắng, bánh mì trắng bằng ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt. Kiểm soát lượng thức ăn nạp vào để tránh tăng cân quá mức.
Uống rượu, bia có chừng mực
Nhiều người có quan niệm “tháng Giêng là tháng ăn chơi” nên tiệc tùng kéo dài, việc uống quá nhiều rượu bia không kiểm soát được có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe, đồng thời làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Lượng tiêu thụ rượu ở mức vừa phải là tối đa 1 ly mỗi ngày đối với phụ nữ và tối đa 2 ly mỗi ngày đối với nam giới.
Hút t.huốc l.á có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. Ảnh minh hoạ: Pixabay.
Không hút t.huốc l.á, thuốc lào
Hút t.huốc l.á có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. Nicotine trong t.huốc l.á làm tăng huyết áp, một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu của đột quỵ.
Ngoài ra, khói thuốc cũng có thể làm dày thành mạch m.áu do tích tụ cholesterol, dẫn đến xơ vữa động mạch. Do đó, bạn không nên hút t.huốc l.á, thuốc lào dưới mọi hình thức.
Duy trì thói quen sinh hoạt khoa học, điều độ
Đảm bảo cơ thể luôn ấm áp, đặc biệt ở khu vực có thời tiết lạnh hoặc khi ra ngoài vào buổi tối. Mặc đủ quần áo ấm, đội mũ, quàng khăn, đeo găng tay và khẩu trang, và sử dụng dầu để giữ ấm cơ thể.
Tránh thức khuya, làm việc quá sức. Tránh tắm muộn sau 22h, chú trọng việc đi ngủ sớm và đảm bảo ngủ đủ giấc.
Tuân thủ chế độ điều trị
Để giữ gìn sức khỏe, bạn nên tuân thủ việc dùng thuốc hằng ngày, đúng giờ và theo liều lượng đã được chỉ định. Việc đặt báo thức để nhắc nhở, sử dụng bảng theo dõi hoặc hộp chia thuốc hằng ngày có thể giúp bạn không quên uống thuốc, đảm bảo luôn tuân thủ đúng liều lượng.
Duy trì thói quen tập thể dục
Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh, chỉ cần 30 phút tập thể dục mỗi ngày và duy trì 5 lần một tuần có thể giảm 25% nguy cơ đột quỵ.
Thể dục đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nhiều yếu tố nguy cơ đột quỵ bao gồm tăng huyết áp, đái tháo đường, cholesterol cao, trầm cảm và căng thẳng.
Người trưởng thành nên dành khoảng 2 giờ 30 phút (150 phút) mỗi tuần để tập các bài đơn giản. Những hoạt động nhỏ như đi bộ thay vì đi xe, đi cầu thang thay vì đi thang máy, làm vườn và dọn dẹp nhà cửa sẽ giúp bạn duy trì sức khỏe và giảm nguy cơ đột quỵ.
Tuy nhiên, ở các tỉnh miền Bắc nước ta, dịp Tết thường rất lạnh, người có nguy cơ đột quỵ không nên cố gắng vận động đặc biệt là ngoài trời kể cả việc đi bộ nhanh. Nên tránh đổ mồ hôi nhiều khi thời tiết lạnh, mạch m.áu có thể bị co thắt đột ngột rất nguy hiểm.
Ngoài ra, một số bài tập như xoay cổ, xoa bóp gáy, day ấn huyệt phong trì, vận động khớp vai… cũng rất tốt cho việc bảo vệ cơ thể.
Hơn 300 ca đột quỵ dồn về một bệnh viện tại TP.HCM trong dịp Tết
Trong kỳ nghỉ Tết, Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM) đã tiếp nhận hàng trăm bệnh nhân đột quỵ đến từ nhiều địa phương.
Trong đó, một số trường hợp đột quỵ mới ngoài 20 t.uổi.
Trao đổi với VietNamNet, PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng, Trưởng khoa Bệnh lý mạch m.áu não, Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM), cho biết hơn 300 ca đột quỵ đã được chuyển đến cơ sở y tế này trong một tuần nghỉ Tết Nguyên đán.
Trong số này, 162 bệnh nhân may mắn phục hồi tốt và xuất viện ngay trong Tết. Hiện vẫn còn gần 200 bệnh nhân đang tiếp tục được điều trị (bao gồm cả những ca đột quỵ trước đó).
Nói về con số 300 ca đột quỵ trong 7 ngày, PGS Thắng cho biết số liệu trên tương đương với ngày thường, nghĩa là bệnh nhân đột quỵ không giảm trong dịp Tết. Khá nhiều bệnh nhân được chuyển đến từ các tỉnh thành khác và không ít ca đột quỵ trẻ (dưới 45 t.uổi).
Theo PGS Thắng, ca bệnh trẻ nhất mà ông và các đồng nghiệp tiếp nhận dịp Tết là một thanh niên 21 t.uổi, ngụ tại TP.HCM. Người bệnh nhập viện trong tình trạng liệt nửa người, thể trạng béo phì và cao huyết áp.
Một bệnh nhân đột quỵ tại Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM). Ảnh: BSCC.
Kết quả cận lâm sàng cho thấy bệnh nhân bị đột quỵ xuất huyết não. Đây là dạng đột quỵ chỉ chiếm 15-20% nhưng khả năng cấp cứu thành công thấp, di chứng nặng nề hơn so với nhồi m.áu não.
Sau khi nhập viện, người bệnh được ê-kíp trực kiểm soát huyết áp, điều trị nội khoa bảo tồn. Bệnh nhân sẽ được chụp lại mạch m.áu để đ.ánh giá nguyên nhân gây xuất huyết não có liên quan thêm đến dị dạng mạch m.áu hay không.
Theo PGS Thắng, điều đáng buồn là có khoảng 90% ca bệnh xuất huyết não liên quan đến tăng huyết áp – yếu tố hoàn toàn có thể kiểm soát một cách dễ dàng nhưng chưa được quan tâm.
Quá trình trao đổi với bệnh nhân, PGS Thắng nhận thấy nhiều người không biết về tình trạng tăng huyết áp của cơ thể, hoặc biết nhưng không uống thuốc đều đặn. Có người bệnh cho rằng tăng huyết áp không ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và công việc của mình. “Tỷ lệ bệnh nhân xuất huyết não đang tuân thủ điều trị tăng huyết áp là cực kỳ thấp”, ông bày tỏ.
Do số lượng bệnh nhân đột quỵ quá đông, Khoa Thần kinh của bệnh viện phải “gánh” giúp khoảng 50-60 trường hợp đã điều trị ổn định hoặc không cần xử lý cấp, giải áp cho Khoa Bệnh lý mạch m.áu não. Riêng ngày 16/2 (mùng 6 Tết – ngày làm việc trở lại đầu tiên), các ê-kíp đã can thiệp cho 9 trường hợp trong số hơn 40 ca đột quỵ nhập viện.
Thống kê hiện nay cho thấy Bệnh viện Nhân dân 115 đang là cơ sở y tế tiếp nhận lượng bệnh nhân đột quỵ cao nhất cả nước, khoảng 20.000 ca/năm – một “kỷ lục” không ai mong muốn. Trong dịp nghỉ Tết, nơi này duy trì công tác cấp cứu đột quỵ liên tục (24 giờ/ ngày và 7 ngày/tuần).
Theo PGS Thắng, việc duy trì công tác cấp cứu đột quỵ liên tục đòi hỏi phải có ê-kíp với số lượng nhân viên đủ cho nhiều kíp trực. Quan trọng hơn, sự phối hợp giữa các bác sĩ khoa Cấp cứu, khoa Đột Quỵ, Can thiệp Thần kinh, Ngoại Thần kinh và Hồi sức Thần kinh phải luôn nhịp nhàng và nhanh chóng.
Ngoài ra, công tác chỉ đạo tuyến, giúp chuyển bệnh nhân đột quỵ từ các bệnh viện tuyến trước cũng được duy trì liên tục và hiệu quả.
