Tình trạng bán thuốc không kê đơn dẫn tới việc sử dụng kháng sinh không theo chỉ định, bệnh không những không khỏi mà còn là nguyên nhân gia tăng tỷ lệ kháng kháng sinh.
Kháng thuốc là hiểm họa ngày càng lớn đối với con người và nền kinh tế Việt Nam do việc sử dụng kháng sinh ngày càng gia tăng và thiếu kiểm soát trong y tế.
Dễ dàng mua thuốc kháng sinh không kê đơn
Mua thuốc kháng sinh không kê đơn của bác sĩ vẫn dễ dàng tại nhiều nhà thuốc ở Hà Nội. Tại nhà thuốc trên đường Nguyễn Du (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội), tôi cho biết, mình bị đau họng, ho 2 hôm nay, nhân viên cửa hàng thuốc đã “kê” cho tôi một đơn thuốc gồm 5 ngày kháng sinh Zinnat và thuốc chống viêm. Thấy tôi lưỡng lự, nhân viên bán hàng cho hay “uống đơn này là khỏi”.
Tương tự, cửa hàng thuốc Tây Hồ trên đường Thụy Khuê, Hà Nội, người bán thuốc kiêm luôn “bác sĩ kê đơn”, không kể là kháng sinh mà bất cứ triệu chứng của bệnh nào cũng được “bắt bệnh” và bán thuốc luôn.
Cần tăng cường kiểm tra, xử lý việc bán thuốc không theo đơn.
Thậm chí, có đơn thuốc bác sĩ kê, nhưng khi ra hiệu thuốc này không có, người bán thuốc cũng “thay đổi” sang thuốc khác với thành phần gần như tương tự cho người bệnh.
GS Ngô Quý Châu, Phó Giám đốc phụ trách BV Bạch Mai cho hay, một số bệnh nhân khi thấy có dấu hiệu ho, đau họng… đã tự mua thuốc kháng sinh. Có người mua đơn thuốc bác sĩ kê cách đây 3 năm, có người mượn đơn của người khác, có người tự hỏi người bán thuốc và tự mua kháng sinh uống.
“Tuy thời gian gần đây BV chưa có cuộc điều tra, khảo sát về tỷ lệ tự ý sử dụng kháng sinh, nhưng hiện tượng tự mua thuốc kháng sinh tuy đã giảm hơn trước nhưng vẫn còn. Tự điều trị bằng thuốc kháng sinh không phù hợp với bệnh, không phù hợp về liều lượng, có người bệnh lẽ ra dùng khoảng 3g/ngày, nhưng lại dùng 1,5g/ ngày, không đủ liều khiến cho vi khuẩn không bị t.iêu d.iệt, dẫn đến vi khuẩn kháng thuốc. Có bệnh nhân dùng kháng sinh 2-3 ngày thấy đỡ lại không dùng nữa… Dùng chưa đủ thời gian cũng có nguy cơ kháng thuốc”- GS Châu cảnh báo.
Bộ Y tế đã triển khai Đề án tăng cường kiểm soát kê đơn thuốc và bán thuốc kê đơn giai đoạn 2017-2020. Trong những năm qua, Cục Quản lý Dược, Sở Y tế các tỉnh đã triển khai thực hiện Đề án này, song do lực lượng mỏng, việc kiểm soát từng nhà thuốc không xuể, nên còn xảy ra tình trạng bán thuốc không kê đơn.
PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết, có nhiều nhà thuốc vẫn bán thuốc kháng sinh không kê đơn của của bác sĩ. Người bệnh chỉ cần nói triệu chứng, người bán tự “kê” thuốc kháng sinh. Lạm dụng kháng sinh như việc dùng quá liều, dùng thiếu, chỉ định sai đều dẫn đến kháng thuốc.
Tăng cường, kiểm tra xử lý vi phạm
Theo một nghiên cứu của nhóm bác sỹ Bệnh viện Chợ Rẫy (TP Hồ Chí Minh) cho thấy từ năm 2016-2018, có 5 loại vi khuẩn thường gặp nhất và có tỷ lệ kháng kháng sinh cao nhất là A.baumannii, E.coli, S.aureus, K.pneumoniae, P.aeruginosa.
Trong các loại vi khuẩn có vi khuẩn A.baumannii kháng hầu hết các loại kháng sinh, kháng luôn cả kháng sinh họ Carbapenem (họ kháng sinh có phổ tác dụng lớn nhất và được ưu tiên sử dụng điều trị các nhiễm khuẩn nặng) và chỉ còn nhạy cảm với Colistin. Đáng lo ngại, tỷ lệ đề kháng này đang tăng dần qua các năm, đến năm 2018, đề kháng trên 90% với hầu hết các kháng sinh.
Nguyên nhân của tình trạng kháng kháng sinh được các bác sỹ chỉ ra là do thói quen tự mua thuốc khi mắc bệnh của không ít người dân, tình trạng sử dụng kháng sinh bừa bãi trong trồng trọt, chăn nuôi…Đặc biệt là lạm dụng trong việc kê đơn kháng sinh không cần thiết của một số bác sĩ.
PGS.TS Lương Ngọc Khuê cảnh báo, kháng thuốc là hiểm họa ngày càng lớn đối với con người và nền kinh tế Việt Nam do việc sử dụng kháng sinh ngày càng gia tăng và thiếu kiểm soát trong y tế cũng như trong chăn nuôi.
Việc đầu tư, nghiên cứu cho ra đời các kháng sinh mới đã giảm trong nhiều thập kỷ nay, dẫn đến sự thiếu hụt các kháng sinh có hiệu quả để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn đa kháng.
Kháng thuốc ngày nay không chỉ của riêng quốc gia nào mà là vấn đề y tế toàn cầu, đặc biệt nổi trội ở các nước đang phát triển, thế giới mỗi năm có hàng chục ngàn người t.ử v.ong do kháng thuốc và phải chi phí hàng chục tỷ đô la cho kháng thuốc.
Ông Khuê cũng cho biết, từ năm 2013, Việt Nam đã hưởng ứng lời kêu gọi của WHO “Không hành động hôm nay, ngày mai không thuốc chữa” và là một trong số các nước đi đầu trong việc xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia về chống kháng thuốc giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2020. Việt Nam đã xây dựng chiến lược quốc gia phòng chống nhiễm khuẩn BV.
Tới đây Bộ Y tế sẽ chỉ đạo các BV có khảo sát đ.ánh giá kết quả thực hiện các giải pháp chống kháng kháng sinh. Đồng thời kêu gọi các nhân viên y tế, bệnh nhân, người nhà bệnh nhân, cộng đồng cùng chung tay chấm dứt tình trạng lạm dụng và sử dụng kháng sinh sai mục đích.
Theo TS Kidong Park, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam, chúng ta không còn thời gian nữa mà phải hành động ngay từ hôm nay. Tổ chức Y tế thế giới và FAO cam kết sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong những nỗ lực phòng chống kháng thuốc.
Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả, các địa phương cần phải tăng cường quả lý, kiểm tra việc bán thuốc không theo đơn, áp dụng chế tài mạnh để xử lý, tránh tình trạng lạm dụng và tự ý sử dụng kháng sinh sai mục đích.
Minh Thư
Theo CAND
Kháng kháng sinh và nguy cơ từ chính mâm cơm người Việt
Hiện nay ở các quốc gia có thu nhập cao khoảng 2,4 triệu người có thể c.hết trong giai đoạn 2015 đến 2050 nếu không nỗ lực lâu dài để ngăn chặn tình trạng vi khuẩn đề kháng kháng sinh.
Các chuyên gia trả lời về việc kháng kháng sinh.
Tổ chức Y tế thế giới đã kêu gọi hãy hành động ngay từ hôm nay kẻo ngày mai không còn thuốc chữa. Các nguyên nhân dẫn tới tình trạng kháng kháng sinh do thầy thuốc lạm dụng, người dân tự ý mua thuốc và đặc biệt nguyên nhân tiềm ẩn đó là tồn dư kháng sinh trong chăn nuôi còn rất cao.
Tại buổi họp báo về quản lý sử dụng kháng sinh cho tương lai, không lạm dụng, không dùng sai cách, ông Cao Hưng Thái, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), cho rằng tình trạng kháng kháng sinh trong y tế của Việt Nam đang hết sức đáng lo ngại.
Hiện các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) đã tiên phong trong việc cấm sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi, Mỹ cũng đang giảm dần, Hàn Quốc thì đã cấm hàng chục loại kháng sinh trước đây từng cho phép trong chăn nuôi…
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng khuyến cáo hạn chế sử dụng kháng sinh nói chung, kể cả bên y tế hay nông nghiệp, chỉ sử dụng khi cần thiết và có kiểm soát. “Ngành y tế sẽ phối hợp với ngành nông nghiệp rà soát, cân nhắc lại danh mục các loại kháng sinh cấm trong chăn nuôi, thủy sản theo hướng giảm nguy cơ kháng thuốc đối với ngành y tế, có lộ trình kiểm soát cho từng loại kháng sinh, trên từng loại vật nuôi. Đồng thời có nghiên cứu song song với các loại chế phẩm thay thế trong chăn nuôi. Đối với kháng sinh trong thú y, cũng cần có chương trình giám sát tồn dư kháng sinh sau khi tiến hành phòng trị bệnh tại các cơ sở chăn nuôi để có sự điều chỉnh phù hợp.
Ông Nguyễn Văn Long – Phó Cục trưởng Cục Thú y, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng việc cho phép sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi và thủy sản, nhằm mục đích kích thích sinh trưởng và phòng trừ dịch bệnh nhiều năm qua chính là nguyên nhân làm gia tăng sự hiện diện của các vi khuẩn kháng thuốc.
Đáng ngại nhất là tình trạng bán kháng sinh không theo đơn, trộn kháng sinh vào thức ăn chăn nuôi một cách bừa bãi. Tồn dư kháng sinh trong thực phẩm đang đe dọa nghiêm trọng tới sức khỏe con người. Trên mâm cơm thịt, cá, tôm, cua đều có nguy cơ tồn dư kháng sinh.
Hiện nay Cục Thú y tuyên truyền hướng dẫn người dân không sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản. Sắp tới, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ ban hành văn bản ngừng sử dụng kháng sinh cho kháng sinh và chăn nuôi.
Bên cạnh đó, thời gian qua cục đã giám sát việc sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản để đ.ánh giá đồng bộ từng khu vực, tình trạng kháng thuốc như thế nào trên cơ sở đó có khuyến cáo với người chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản.
Cục giám sát các cơ sở thu mua thủy sản, thực phẩm từ chăn nuôi cần lấy mẫu xét nghiệm tồn dư của kháng sinh đặc biệt là kháng sinh nguy hiểm có khả năng dẫn tới kháng kháng sinh. Nếu lô sản phẩm không còn dư lượng kháng sinh mới được đưa ra tiêu dùng và xuất khẩu. Ông Long cho rằng phải giám sát kỹ kháng sinh trong chăn nuôi mới giảm được tình trạng kháng kháng sinh.
Với thực phẩm, thủy sản nhập khẩu về Việt Nam cũng được các cơ quan lấy mẫu kiểm tra. Ngoài giám sát tình hình dịch bệnh thì kiểm soát tồn dư kháng sinh cũng được ưu tiên.
PGS.TS Lương Ngọc Khuê – Cục trưởng cục Quản lý khám chữa bệnh cảnh báo, kháng thuốc là hiểm họa ngày càng lớn đối với con người và nền kinh tế Việt Nam do việc sử dụng kháng sinh ngày càng gia tăng và thiếu kiểm soát trong y tế cũng như trong chăn nuôi. Việc đầu tư, nghiên cứu cho ra đời các kháng sinh mới đã giảm trong nhiều thập kỷ nay, dẫn đến sự thiếu hụt các kháng sinh có hiệu quả để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn đa kháng.
Kháng thuốc ngày nay không chỉ của riêng quốc gia nào mà là vấn đề y tế toàn cầu, đặc biệt nổi trội ở các nước đang phát triển, thế giới mỗi năm có hàng chục ngàn người t.ử v.ong do kháng thuốc và phải chi phí hàng chục tỷ đô la cho kháng thuốc.
Tới đây, Bộ Y tế sẽ chỉ đạo các bệnh viện có khảo sát đ.ánh giá kết quả thực hiện các giải pháp chống kháng kháng sinh. Đồng thời kêu gọi các nhân viên y tế, bệnh nhân, người nhà bệnh nhân, cộng đồng cùng chung tay chấm dứt tình trạng lạm dụng và sử dụng kháng sinh sai mục đích.
Theo infonet
