Theo dân gian, bệnh mày đay (hay còn gọi là mề đay) được cho là xuất phát từ suy giảm chức năng gan, tuy nhiên quan điểm này được chứng minh là chưa chính xác.
Thực tế, tình trạng ngứa nổi mày đay là kết quả của quá trình dị ứng, tức hệ miễn dịch phản ứng quá mức với những yếu tố gây dị ứng.
Nguy cơ t.ử v.ong nếu không được xử trí kịp thời
Theo BS Vũ Thu Trang – Khoa Dị ứng, Trung tâm Da liễu-Dị ứng (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108), bệnh mày đay là tình trạng da phát ban với biểu hiện đặc trưng là các nốt sẩn và ngứa, triệu chứng bệnh dễ nhận biết, thương tổn là một quầng đỏ hơi phù nề, gồ lên mặt da như vết muỗi đốt (sẩn phù).
Mỗi nốt sẩn phù tồn tại khoảng 2-4 giờ và tự biến mất không cần điều trị (kéo dài không quá 24 giờ), nhưng sau đó các nốt sần khác xuất hiện và tiếp tục gây ngứa.
Ảnh minh họa.
Tình trạng mày đay ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người bệnh như gây mất tập trung, gây khó chịu trong làm việc, sinh hoạt, gây mất ngủ, khiến người bệnh lo lắng và ảnh hướng tâm lý.
Bệnh mày đay đôi khi có đi kèm với triệu chứng phù quanh hốc mắt, môi, lưỡi, hầu họng… còn gọi là phù mạch, có thể gây những tình trạng khó thở cấp tính thậm chí t.ử v.ong nếu không được xử trí kịp thời.
Dựa theo thời gian xuất hiện của tổn thương, mày đay phân chia 2 dạng: Mày đay cấp là tình trạng tổn thương da đặc trưng kéo dài trong vòng từ vài giờ tới dưới 6 tuần; mày đay mãn tính kéo dài trên 6 tuần và tái phát thường xuyên trong nhiều tháng hoặc nhiều năm.
BS Vũ Thu Trang cho biết thêm, theo dân gian, bệnh mày đay được cho là xuất phát từ suy giảm chức năng gan (hay nóng gan), tuy nhiên quan điểm này được chứng minh là chưa chính xác. Thực tế, tình trạng ngứa nổi mày đay là kết quả của quá trình dị ứng, tức hệ miễn dịch phản ứng quá mức với những yếu tố gây dị ứng.
Các yếu tố được xem là căn nguyên gây dị ứng khi xâm nhập vào cơ thể sẽ kích thích hệ miễn dịch, khiến cơ thể giải phóng nhiều hoạt chất trung gian hóa học, trong đó nhiều nhất là Histamin.
Hoạt chất Histamin làm giãn mạch m.áu nhỏ dưới da, thoát mạch tăng tính thấm thành mạch gây ra sẩn phù, kích thích các tận cùng thần kinh cảm giác gây ngứa, co thắt cơ trơn gây khó thở, đau bụng. Ngoài ra còn kích hoạt nhiều hoạt chất trung gian khác gây viêm ( nóng, sốt).
Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc
Căn nguyên bệnh mày đay rất phức tạp, trên cùng một người bệnh có thể có một hoặc nhiều nguyên nhân gây ra cùng lúc.
Tùy thể mày đay cấp tính hay mạn tính mà căn nguyên có thể khác nhau, một số nguyên nhân gây bệnh thường gặp như: Dị ứng thức ăn; do mẫn cảm với một số thành phần của thuốc; do tiếp xúc với dị nguyên như phấn hoa, bụi các loại, khói thuốc,…; do tăng thân nhiệt thường sau vận động, stress, ăn đồ cay nóng,…
Bên cạnh đó, một số nguyên nhân khác có thể kể đến như:
Do n.hiễm t.rùng, bệnh viêm mạn tính: Một số nghiên cứu cho thấy mối liên quan giữa bệnh n.hiễm t.rùng (nhiễm Helicobacter pylori, viêm gan A, viêm gan C, nhiễm khuẩn vùng mũi họng, ký sinh trùng đường ruột), bệnh viêm mạn tính ( viêm dạ dày, viêm thực quản trào ngược, hoặc viêm ống mật, túi mật) với mày đay mạn tính. Tuy nhiên, bằng chứng về mối liên quan này còn ít và cơ chế khởi phát bệnh chưa rõ ràng.
Do các bệnh lý tự miễn: Mày đay liên quan tới bệnh tự miễn của mô liên kết bệnh như lupus ban đỏ hệ thống hoặc hội chứng Sjgren… nhưng chúng thường thể hiện dưới dạng viêm mạch mày đay, các thương tổn mày đay tồn tại trên 12 giờ tới 24 giờ, chậm thay đổi kích thước và hình thái, để lại dát tăng sắc tố do lắng đọng hemosiderin.
Ngoài ra, theo bác sĩ, có đến 50% số trường hợp nổi mề đay không thể tìm ra nguyên nhân đặc biệt với mày đay mạn tính và loại này được xếp vào dạng mày đay mạn tự phát hay mày đay mạn vô căn.
“Như vậy, nguyên nhân gây tình trạng nổi mày đay không phải do gan hay do nhiễm ký sinh trùng đơn thuần mà có rất nhiều nguyên nhân khác. Người bệnh bị bệnh mày đay cần được bác sĩ chuyên ngành thăm khám và tiến hành làm các xét nghiệm cần thiết để đ.ánh giá, phân loại và tìm ra căn nguyên”, bác sĩ cho hay.
Do đó, chuyên gia nhấn mạnh, người bệnh tuyệt đối không nên tự sử dụng các thuốc được coi như hỗ trợ bảo vệ gan hay tăng cường miễn dịch, cần tuân thủ điều trị theo đơn bác sĩ chỉ định.
Ăn quá nhanh dễ mắc bệnh gì?
Ăn quá nhanh có thể gây ra các vấn đề về đường tiêu hóa và khó chịu tạm thời, thậm chí gây ra các vấn đề sức khỏe lâu dài.
Những nguy cơ đó có nghiêm trọng không và có cách nào để ăn chậm lại?
1. Những rủi ro sức khỏe khi ăn quá nhanh
Có một thực tế rằng, do thói quen ăn uống và áp lực về thời gian, nhiều người hiện nay đang có xu hướng ăn quá nhanh. Theo ThS.BS Vũ Tấn Phúc, chuyên khoa Tiêu hóa, quá trình tiêu hóa bắt đầu trong miệng, vì vậy thức ăn cần được nhai kỹ trước khi nuốt. Nhai kỹ thức ăn sẽ giảm bớt căng thẳng cho dạ dày và phần còn lại của đường tiêu hóa sau đó.
Ăn nhanh, nhai nuốt vội vàng ngoài việc làm tăng nguy cơ bị mắc nghẹn còn có thể gây ra nhiều nguy cơ cho sức khỏe. Nếu ăn quá nhanh, nhai không kỹ, các mảnh thức ăn còn quá lớn có thể gây nghẹn và vi khuẩn tự nhiên trong ruột có thể lên men thức ăn không tiêu và sinh sôi dẫn đến các triệu chứng đầy hơi, khó tiêu hoặc táo bón.
Ngoài ra, ăn quá nhanh, nhai không kỹ còn có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe lâu dài, làm rối loạn chuyển hóa dẫn đến béo phì, đường huyết tăng cao và có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đái tháo đường…
Ăn nhanh gây nhiều vấn đề lâu dài cho sức khỏe.
Béo phì
Chắc chắn là khi nhai ít và ăn nhanh sẽ khiến chúng ta tiêu thụ nhiều thức ăn và calo hơn dẫn đến thừa cân hoặc béo phì.
Ăn nhanh có thể làm gián đoạn các hormone trong ruột giúp điều chỉnh sự thèm ăn và cho bạn biết khi nào đã no. Ăn nhanh cũng làm giảm tác dụng sinh nhiệt của thức ăn – là sự tăng cường trao đổi chất xảy ra sau khi ăn.
Bệnh đái tháo đường
Bản thân việc ăn nhanh không gây ra bệnh đái tháo đường. Nhưng thói quen ăn này là yếu tố thúc đẩy cơ thể rơi vào tình trạng đó. Nghiên cứu cho thấy, những người ăn nhanh có nguy cơ kháng insulin cao hơn. Tình trạng này khiến cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả, theo thời gian có thể dẫn đến bệnh đái tháo đường.
Bên cạnh đó, ăn nhanh có liên quan đến béo phì và béo phì là nguyên nhân gây ra tình trạng kháng insulin.
Viêm dạ dày
Ăn nhanh không chỉ gây khó chịu đường tiêu hóa như đau bụng, đầy bụng, khó tiêu… mà còn liên quan đến viêm dạ dày. Tình trạng viêm ăn mòn niêm mạc dạ dày, gây ra những vết trợt nông hoặc đôi khi là vết loét sâu.
Những người ăn nhanh hay nhai không kỹ, thậm chí nuốt chửng thức ăn có nhiều khả năng ăn quá nhiều. Khi ăn quá nhiều sẽ khiến thức ăn đọng lại trong dạ dày lâu hơn, do đó niêm mạc dạ dày tiếp xúc với nhiều acid hơn.
Hội chứng chuyển hóa
Kháng insulin có liên quan chặt chẽ đến hội chứng chuyển hóa. Đây là một nhóm các yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển không chỉ là bệnh đái tháo đường mà còn cả bệnh tim và đột quỵ. Nghiên cứu cho thấy, những người ăn nhanh có nhiều khả năng mắc hội chứng chuyển hóa hơn những người ăn chậm.
Đặc biệt, nhiều người ăn nhanh thường có vòng bụng lớn và mức cholesterol HDL (cholesterol tốt) thấp. Đây là hai trong số những yếu tố nguy cơ tạo nên hội chứng chuyển hóa và chúng thường là dấu hiệu báo trước của bệnh tim.
Mất kết nối với tín hiệu đói và no
Trên thực tế khi chúng ta ăn, phải mất khoảng 20 phút để dạ dày báo cho não biết rằng nó đã no. Việc thường xuyên ăn nhanh làm mờ các tín hiệu no tự nhiên của cơ thể, bạn có nguy cơ mất liên lạc với các tín hiệu đói và no tự nhiên, lâu dài dễ dẫn đến ăn theo cảm xúc.
2. Cách đơn giản giúp bạn không ăn quá nhanh
Nhai chậm
Một trong cách đơn giản và hiệu quả nhất để ăn chậm lại là nhai kỹ hơn và nhai thức ăn thật chậm. Nhai chậm giúp dạ dày có đủ thời gian để báo hiệu cho não bộ cảm thấy no. Đây cũng là một cách tốt giúp bạn hạn chế ăn quá nhiều.
Tập trung khi ăn
Đến bữa ăn bạn nên ngồi xuống và tập trung vào việc ăn uống. Cần tránh xa những tình huống khiến bạn dễ dàng ngấu nghiến thức ăn mà không chú ý như vừa ăn vừa làm việc, ăn trong ô tô, ăn khi xem ti vi, xem điện thoại… Điều đó không chỉ giúp bạn ăn chậm lại mà còn giúp cơ thể tiêu hóa tốt hơn.
Tập trung vào việc ăn uống và ăn từ từ giúp tiêu hóa tốt hơn.
Ăn đúng giờ
Mặc dù việc sắp xếp các bữa ăn vào một giờ nhất định đối với người bận rộn có thể không thuận tiện nhưng cũng không phải là quá khó. Khi bạn lên được kế hoạch về giờ giấc ăn uống thì bạn cũng dễ lựa chọn được danh sách thực phẩm lành mạnh.
Những người không có kế hoạch ăn uống thường có xu hướng chọn ăn bất cứ thứ gì khi cảm thấy đói. Phần lớn trong số đó chọn nhanh các thực phẩm không lành mạnh như thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn…
Uống một cốc nước trước khi ăn
Có thể bạn đã nghe nói rằng uống nhiều nước hơn có thể giúp giảm cân và điều đó có cơ sở. Khi chúng ta nhận ra mình đang đói, sự thôi thúc đầu tiên là đi tìm thức ăn. Khi đó bạn có thể giảm cảm giác thèm ăn bằng cách uống nước.
Sau khi uống nước cảm giác thèm ăn sẽ giảm một cách tự nhiên. Sau đó bạn có thể ăn chậm lại bình thường và ăn ít thức ăn hơn cũng đã đủ no. Chú ý tránh các loại đồ uống có hàm lượng calo cao, chứa nhiều đường.
