Không ít lần thương lái lùng mua đỉa, giun, xác ve sầu hay một loại lá cây, rễ cây tưởng chừng vô dụng nhưng kỳ thực những mặt hàng ấy dưới góc nhìn Đông y đều là các vị thuốc.
Đông y có cách chữa bệnh vô cùng gần gũi với đời sống con người.
Theo Đông y dược liệu không chỉ là những thứ có giá trị cao, quý hiếm như Sâm, Nhung, Quế, Phụ, mà nhiều thứ rất giản đơn như cốc nước đun sôi, một bát cháo hay một cọng hành cũng có tính vị và tác dụng của mình.
Có rất nhiều thứ chúng ta tưởng chừng như vô ích, không bao giờ nghĩ rằng ở một góc nhìn nào đó chúng cũng là những vị thuốc được nhiều thầy thuốc Đông y sử dụng.
Vị thuốc từ đất
Đất là thứ mà đâu đâu cũng có nhưng ít ai ngờ rằng đây cũng là một vị thuốc quý được Đông y chia thành rất nhiều loại để dùng.
Trong các thư tịch Đông y cổ có ghi chép về nhiều loại đất làm thuốc như cam thổ có tác dụng giải độc; xích thổ chuyên dùng để chữa bỏng; hoàng thổ là loại đất được sử dụng rộng rãi nhất chuyên trị các chứng tiết lị, nhiệt độc giao kết gây đau bụng, đi ngoài ra m.áu.
Bên cạnh đó còn có Đông bích thổ chuyên trị các chứng ung nhọt vùng hạ bộ, thoát giang, tiết lị, hoắc loạn. Ngoài ra, còn có các loại đất lấy ở những địa điểm khác nhau, dùng tượng để chữa bệnh như thái dương thổ, xa liễn thổ, thị môn thổ…
Nói chung mỗi loại đất lại có một công dụng và cách sử dụng độc đáo khác nhau.
Đỉa cho vị thuốc thủy điệt
Đỉa được Đông y sử dụng với tên gọi thủy điệt. Thủy điệt có vị mặn, đắng, tính bình, có độc nhẹ, quy kinh can, bàng quang, có công dụng phá ứ huyết, tiêu ung, chuyên điều trị các chứng bế kinh, đầy bụng, đau ngực, đau bụng, táo bón do ứ huyết.
Gần đây, dựa vào một số nghiên cứu y học hiện đại, vị thuốc này còn được dùng để điều trị các chứng tăng tiểu cầu, điều trị xuất huyết não và tụ m.áu nội sọ, hỗ trợ điều trị bệnh mạch vành… nên có thời gian được thương lái lùng mua với số lượng rất lớn.
Đỉa cho vị thuốc thủy điệt.
Ruồi và vị thuốc manh trùng
Đông y dùng ruồi trâu điều trị bệnh với tên thường gọi là manh trùng hay mang trùng, vị thuốc này rất hay phối hợp cùng thủy điệt, cho tác dụng hiệp đồng.
Theo Đông y, manh trùng có vị đắng tính hơi lạnh, quy kinh can, cũng có tác dụng phá ứ huyết, thông kinh, chủ trị các chứng huyết tích lâu ngày, phụ nữ bế kinh, ứ huyết ở hạ tiêu, đau và ứ huyết do chấn thương…
Xác ve sầu
Gần đây các phương tiện truyền thông đưa nhiều tin bài về việc thương lái thu mua xác ve sầu với giá cao. Kỳ thực xác ve theo Đông y cũng là một vị thuốc có tên gọi là thiền thoái với tác dụng trị bệnh rất độc đáo.
Theo Đông y, xác ve có vị ngọt, mặn, tính mát, quy kinh phế, can, có công dụng sơ tán phong nhiệt, lợi yết khai âm, thấu chẩn, sáng mắt, trừ màng mộng mắt, tức phong chỉ kính.
Sách Bản thảo bị yếu khi nói về vị thuốc thiền thoái viết: Ve là do dư khí của cây và đất hóa sinh thành, uống sương gió mà không ăn, khí của nó trong sạch, hư không mà có vị ngọt tính lạnh nên có thể trừ được phong nhiệt; thể của nó nhẹ, trôi nổi nên phát được đậu chẩn; tính của nó giỏi trong việc lột xác nên có thể trừ được màng mộng mắt, thúc sinh; ve lột ra xác trị được các chứng ung nhọt ở bì phu; âm thanh của ve trong mà vang nên trị được chứng trúng phong không nói được; lại có đặc tính ngày kêu đêm nghỉ nên chữa được chứng dạ đề ở trẻ nhỏ…
Ngoài xác ve, xác rắn với tên gọi xà thoái cũng là một vị thuốc được dùng trong Đông y. Hiện nay tuy chưa có nhiều nghiên cứu y học hiện đại về những loại thuốc này nhưng tác dụng chữa bệnh của xác ve, xác rắn đã được chứng minh qua rất nhiều thư tịch cũng như các ca bệnh lâm sàng của Đông y.
Xác ve sầu cho vị thuốc thuyền thoái.
Tổ bọ ngựa
Tổ bọ ngựa được dùng làm thuốc là loại tổ bọ ngựa trên cây dâu tằm, có tên gọi theo Đông y là tang phiêu tiêu. Tang phiêu tiêu có vị ngọt, mặn, tính bình quy kinh can, thận, có các tác dụng cố thận, ích tinh, bổ hư, thường dùng điều trị các chứng di tinh, di niệu, liệt dương, k.inh n.guyệt bế, đái dầm…
‘Cơn sốt’ mua xác ve sầu để… chữa bệnh
Nhiều thương lái tại Gia Lai, Kon Tum lùng sục đến các địa phương và đăng tải bài viết lên mạng xã hội để tìm mua xác ve sầu với giá thành cao.
Giá thành cao, nhiều người dân tìm kiếm, nhặt xác ve sầu. Ảnh: P.H
Những ngày qua, nhiều thương lái tại Gia Lai, Kon Tum lùng sục đến các địa phương và đăng tải bài viết lên mạng xã hội để tìm mua xác ve sầu với giá thành cao.
“Nóng” thu gom xác ve sầu
Nhiều ngày qua, trên khắp các trang mạng xã hội ở Gia Lai và Kon Tum liên tục đăng tải những bài viết thu mua xác ve sầu với giá từ 600.000 – 2 triệu đồng/kg.
Những bài viết với nội dung, như: “Cần mua xác con ve sầu, loại to 1,7 triệu đồng/kg, nhỏ rẻ hơn”, “Em mua xác ve sầu, giá 800.000 đồng/kg, mua thật không có lừa đâu”, hay “Thu mua số lượng lớn xác ve sầu ở các tỉnh Gia Lai, Đắk Nông, Đắk Lắk, xe tới tận nơi để xem hàng và trả giá”… kèm số điện thoại để người dân liên hệ khi có nhu cầu.
Theo số điện thoại ở một bài viết đăng tải, qua liên hệ bà S.L. (huyện Đăk Hà, Kon Tum) cho biết, Nếu có hàng sẵn sàng đến tận nhà thu mua. Giá hiện tại đang dao động từ 700.000 – 800.000 đồng/kg. “Do thương lái Trung Quốc đang cần gấp để về làm thuốc nên giá tăng hơn so với những năm trước”, bà S.L. nói.
Tương tự, một thương lái thu mua xác ve sầu ở khu vực huyện Ngọc Hồi (Kon Tum) cho hay, ve sầu có 2 loại, 1 loại xác mỏng có màu đỏ tươi, còn lại là xác dày và có màu tối sẫm. Giá thành loại xác dày cũng cao hơn so với xác mỏng, được thu mua từ 800.000 – 1 triệu đồng/kg.
Những năm trước, thương lái Trung Quốc vẫn tìm kiếm để mua với số lượng lớn. Thế nhưng, năm nay giá thành lại cao hơn nhiều nên người dân mới đổ xô đi nhặt xác ve sầu.
Tại Gia Lai, để người dân đi tìm kiếm, gom xác ve sầu, nhiều thương lái sẵn sàng đặt cọc. Trước giá thành cao, công việc có phần nhàn hạ nên nhiều người dân trên địa bàn huyện Ia Grai, Đức Cơ bỏ công việc hiện tại để vào rẫy, lên rừng lùng sục xác ve sầu.
Nhiều ngày trước, anh T.H. (huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai) được thương lái nhờ đi tìm xác ve sầu để bán cho họ với giá thành từ 800.000 – 1 triệu đồng/kg. Đối với những xác ve sầu to được thu mua với giá cao, là 2 triệu đồng/kg. Thấy giá thành cao, anh H. đứng ra thu mua của người dân rồi bán lại cho thương lái.
Anh H. không biết thương lái thu mua với mục đích gì. Tuy nhiên, thấy việc làm này tạo nguồn thu nhập cho bà con nên anh H. sẵn sàng thu mua. Có thời điểm anh mua được hơn 15kg xác ve sầu/ngày.
“Trước cơn sốt này, nhiều người dân và t.rẻ e.m trên địa bàn lùng sục khắp nơi để tìm kiếm xác ve sầu. Mấy ngày nay, xác ve sầu ngày càng khan hiếm, mỗi người chỉ kiếm được gần 1kg/ngày”, anh H. chia sẻ.
Nhiều bài viết đăng tải trên mạng xã hội thu mua xác ve sầu. Ảnh chụp màn hình
Cảnh giác để tránh bị l.ừa đ.ảo
Theo ông Nguyễn Quốc Tư, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đức Cơ (Gia Lai), phòng nắm được thông tin có nhiều thương lái và trên các trang mạng xã hội đăng tải nội dung thu mua xác ve sầu.
Cơ quan chức năng đang xác minh thông tin, đồng thời phòng cũng phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền để người dân tìm hiểu kỹ, tránh việc đầu cơ, gom xác ve sầu bán giá cao.
Ông Phan Đình Thắm, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Ia Grai (Gia Lai) cũng nhận thấy nhiều hội nhóm, trang mạng xã hội đăng tải thông tin thu mua xác ve sầu với giá cao. Tuy nhiên, người dân trên địa bàn chỉ lấy xác ve sầu trong lúc đi hái điều.
Còn ông Đào Tuấn, Chủ tịch UBND xã Đăk Xú (huyện Ngọc Hồi, Kon Tum) vừa kiểm tra, phát hiện một hộ dân thu mua xác ve sầu để bán lại cho thương lái. Tuy nhiên, đây không phải là mặt hàng cấm nên địa phương nhắc nhở hộ gia đình cảnh giác trước các thủ đoạn l.ừa đ.ảo. Đồng thời, tuyên truyền cho người dân nên cảnh giác trước chiêu trò thổi giá các loại mặt hàng nông sản.
Trước tình trạng mua xác ve sầu rầm rộ, UBND huyện Ngọc Hồi cũng chỉ đạo các xã kiểm tra, rà soát tình trạng thu mua của thương lái. Đồng thời tìm hiểu nguyên nhân, động cơ và mục đích của thương lái trong việc thu mua xác ve sầu.
Địa phương này cũng chỉ đạo các xã tổ chức tuyên truyền, phổ biến cho người dân biết tránh trường hợp đào bắt ve sầu ảnh hưởng đến sự phân bố, sinh sống của các sinh vật có ích trong môi trường đất.
Từ đó tác động xấu đến sự phát triển của cây trồng. Khuyến cáo người dân cảnh giác, thận trọng với các thông tin thu mua xác ve sầu với giá cao, tránh l.ừa đ.ảo, gây ảnh hưởng đến đời sống xã hội trên địa bàn.
Lương y Tô Mạnh Cường, Chủ tịch Hội Đông y tỉnh Kon Tum cho rằng, xác ve sầu hay còn gọi là thuyền thoái, thiền xác, thiền thuế… được sử dụng trong y học cổ truyền như một vị thuốc thông thường. Xác ve sầu chủ yếu để điều trị một số bệnh như giật kinh phong, chữa sốt, ho mất tiếng, viêm tai giữa…
